Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện thể chế, chính sách logistics

Logistics Việt Nam đạt nhiều kết quả tích cực

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, ngành dịch vụ logistics giữ vai trò “huyết mạch” trong lưu thông hàng hóa, gắn liền với sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Trong những năm qua, tốc độ tăng trưởng của ngành này ổn định, đạt bình quân từ 14 - 16%/năm; đóng góp trực tiếp vào GDP hàng năm ở mức 4,5-5% GDP.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025.

Hệ thống kết cấu hạ tầng logistics được đầu tư đồng bộ; đặc biệt là mạng lưới cảng biển, sân bay, đường cao tốc, trung tâm logistics. Khu vực doanh nghiệp logistics càng ngày càng lớn mạnh với hơn 34.000 doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đã tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, ứng dụng công nghệ cao trong quản trị, vận hành.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2023, Việt Nam xếp thứ 43/139 quốc gia về chỉ số năng lực logistics (LPI) và thuộc Top 5 trong ASEAN cùng với 4 quốc gia Singapore, Malaysia, Thái Lan và Indonesia. Đáng chú ý, chi phí logistics đã giảm xuống, còn khoảng 16% GDP (từ mức trên 20% GDP vào năm 2014), tiết kiệm hàng tỷ USD mỗi năm cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Hệ thống kết cấu hạ tầng logistics được đầu tư đồng bộ, đặc biệt là mạng lưới cảng biển, sân bay, đường cao tốc, trung tâm logistics tại các vùng kinh tế trọng điểm như TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Cần Thơ. Các hiệp định thương mại tự do tạo ra môi trường thuận lợi để logistics Việt Nam hội nhập sâu, mở rộng thị trường dịch vụ quốc tế trên các bình diện: Thị trường – hạ tầng (theo chuẩn quốc tế) – chuỗi cung ứng – hợp tác, đầu tư – nguồn nhân lực và tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế.

“Những kết quả này đã góp phần trực tiếp nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa, giảm chi phí xuất nhập khẩu, thúc đẩy tăng trưởng thương mại quốc tế và luân chuyển hàng hóa trong nước, quy mô thương mại quốc tế năm 2025 khoảng 900 tỷ USD”, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết.

6 điểm nghẽn

Tuy nhiên, người đứng đầu Chính phủ cũng nêu rõ, ngành logistics Việt Nam vẫn còn những tồn tại, hạn chế với 6 điểm nghẽn. Cụ thể là chi phí logistics ở Việt Nam vẫn còn ở mức cao so với các nước trong khu vực (Singapore chỉ 8%, Malaysia 12%, trung bình thế giới khoảng 11%). Liên kết vùng, kết nối hạ tầng chưa đồng bộ, hạn chế, dễ bị tác động khi xảy ra thiên tai.

Doanh nghiệp logistics quy mô nhỏ chiếm đa số, năng lực cạnh tranh yếu, thiếu vắng doanh nghiệp lớn. Chưa hình thành được trung tâm logistics cấp quốc gia trung chuyển hàng hóa quốc tế. Ngành còn thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, phù hợp với môi trường làm việc quốc tế.

Thể chế còn chưa theo kịp với sự phát triển của ngành logistics, chưa quy định cụ thể các loại hình dịch vụ logistics mới cho thương mại điện tử, logistics xanh, logistics hàng đặc biệt. Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong logistics thiếu cơ sở dữ liệu dùng chung và chuẩn đo lường thống nhất...

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, những hạn chế đó đòi hỏi Việt Nam phải đổi mới tư duy phát triển, chuyển đổi mạnh trạng thái từ "hỗ trợ logistics nhỏ lẻ" sang "phát triển logistics hiện đại, thông minh" thành một ngành kinh tế quan trọng nhằm phát huy tối đa năng lực của các địa phương.

Thúc đẩy liên kết các vùng kinh tế, khu vực và quốc tế; coi dịch vụ logistics là yếu tố động lực, dịch vụ thiết yếu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và từ tư duy "quản lý" sang "kiến tạo và phục vụ" theo đúng tinh thần Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam giai đoạn tới mới được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Nhiệm vụ của ngành logistics trong những năm tới là phải đạt tốc độ tăng trưởng trung bình gấp 1,5 lần mức tăng trưởng GDP. Cụ thể là tỷ trọng giá trị tăng thêm của dịch vụ logistics trong tổng sản phẩm trong nước phải đạt 6-7%; tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm đạt 15-16%; giảm chi phí logistics so với tổng sản phẩm trong nước xuống tương đương trung bình thế giới, khoảng 11-12%...

Giảm mạnh thủ tục hành chính, rào cản

Để phát triển ngành logistics, Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách logistics bảo đảm tính ổn định, đồng bộ, minh bạch, khả thi, giảm mạnh thủ tục hành chính và các rào cản để giảm chi phí thực thi cho người dân, doanh nghiệp. Phát triển hạ tầng logistics xanh, số, thông minh, hiện đại. Kết nối cơ sở dữ liệu logistics với “Một cửa quốc gia”. Tăng cường hợp tác quốc tế về logistics xanh, logistics carbon thấp và duy trì tỉ trọng giá trị gia tăng ở mức cao khoảng 20-25% vào năm 2030.

Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển xanh, phát triển số, thông minh, hiện đại; cùng với phát triển các doanh nghiệp logistics lớn, đa quốc gia, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Xây dựng cơ chế huy động nguồn lực để phát triển logistics xanh, số, hiện đại, thông minh; đẩy mạnh hợp tác công tư, kết hợp nguồn lực nhà nước và tư nhân, trong nước và ngoài nước, vốn đầu tư trực tiếp, gián tiếp, vốn vay…

Quản trị logistics phải thông minh thông qua kết nối doanh nghiệp, cơ quan quản lý, hải quan, ngân hàng, bảo hiểm, vận tải; khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, nhất là các startup công nghệ số, nền tảng kết nối vận tải, quản lý kho, thương mại điện tử. Phát triển đồng bộ các dịch vụ liên quan, phục vụ ngành logistics như ngân hàng, bảo hiểm, trung tâm tài chính, chứng khoán, y tế, giáo dục…

Liên kết, kết nối logistics Việt Nam với hệ thống logistics khu vực, quốc tế với tầm nhìn và hành động, liên kết tạo sức mạnh, hợp tác tạo ra lợi ích và đối thoại củng cố lòng tin. Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong ngành logistics, bởi đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu.

Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương khẩn trương hướng dẫn, phối hợp cùng với các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội, doanh nghiệp logistics tổ chức thực hiện đúng lộ trình Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050.

Bộ Tài chính kiện toàn tổ chức và cơ chế hoạt động của Ban chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN, cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi cho thương mại phát triển. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, từ nay đến cuối năm phải xong hệ thống một cửa đầu tư quốc gia.

Đối với Đà Nẵng và một số địa phương đang thí điểm các cơ chế chính sách đặc thù, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu phải triển khai nhanh. Trong tháng 12 phải đưa vào hoạt động Khu thương mại tự do và Trung tâm tài chính quốc tế.

“Đà Nẵng phát triển và phát huy lợi thế Khu thương mại tự do đầu tiên của cả nước, hoàn thiện kết cấu hạ tầng, thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics, tạo cơ hội giúp TP và cả nước bắt kịp xu thế phát triển của khu vực và thế giới. Chủ động quy hoạch trung tâm logistics vùng, thu hút đầu tư, triển khai mô hình "đô thị logistics thông minh" và phát huy lợi thế của Khu thương mại tự do”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Hải Châu