Thực trạng hút thuốc lá của đàn ông Việt… và những con số 'không ngờ'

Người Việt chi hàng tỷ đồng chỉ để mua thuốc lá

Theo thông tin trên báo VNV, tại hội thảo khoa học nhân ngày thế giới không thuốc lá tại Hà Nội, GS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp VN, Phó giám đốc BV Bạch Mai cho biết, mỗi năm trên thế giới có khoảng 7 triệu người chết do hút thuốc lá và hơn 900.000 người chết do hít phải khói thuốc lá thụ động.

Việt Nam là 1 trong 15 nước có tỷ lệ hút thuốc lá cao trên thế giới

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này có thể tăng lên tới 70.000 người/năm.

Theo số liệu của Bộ Y tế, Việt Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động.

Tỉ lệ hút thuốc ở nam giới ở mức 45,3%, nữ 1,1%. Trong năm 2015, người Việt đã chi hơn 31.000 tỉ đồng để mua thuốc lá.

Thuốc lá chính là thủ phạm của 6/8 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là nguyên nhân thứ 2 gây nên các bệnh tim mạch như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính...

Một nghiên cứu tại BV K cho thấy, 90% ca ung thư phổi có hút thuốc lá. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 10 lần người không hút thuốc. Nếu hút 20 điếu thuốc lá/ngày, nguy cơ mắc ung thư phổi gấp 26 lần người không hút.

Hút thuốc đã trở thành “văn hóa”

Nếu như ở các nước trên thế giới họ hạn chế việc hút thuốc lá nơi cộng cộng thì ở Việt Nam hút thuốc lá như một thói quen, một nét “văn hóa” không thể thiếu khi gặp bạn bè.

Ở Việt Nam, việc tiêu thụ thuốc lá đã có từ rất lâu: từ việc nhai lá thuốc truyền thống, cho tới sự phát triển không ngừng của ngành công nghiệp thuốc lá vào cuối thế kỉ 20, và gần đây là thú vui hút shisha. Với “văn hóa” chưa từng thấy ấy, Việt Nam trở thành 1 trong 15 quốc gia tiêu thụ thuốc lá nhiều nhất thế giới.

Thuốc lá trở thành bạn đồng hành với nam giới ở mọi lúc mọi nơi

Mùi thuốc luôn vảng vất ở hầu khắp các quán café, bar, hay nhà hàng mọi ngóc ngách. Loại thuốc chứa hàm lượng nicotin cao này dường như là người bạn đồng hành tuyệt vời của café và bia hơi, đặc biệt đối với đàn ông Việt, trong đó có 47,4% là người hút thuốc, theo điều tra toàn cầu về việc tiêu thụ thuốc lá ở người lớn của tổ chức WHO 2010.

Thực trạng hút thuốc lá ở nước ta hiện nay

Theo thông tin trên Sức khỏe đời sống, tại các nước phát triển, tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm đi trong những thập kỷ qua, ngược lại, tại các nước đang phát triển, việc sử dụng thuốc lá có xu hướng gia tăng. Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới và tỷ lệ hút ngày càng trẻ hóa.

Mỗi năm, thuốc lá là nguyên nhân gây ra cái chết của nhiều người tại Việt Nam

Theo điều tra Toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (GATS 2015) do Tổng cục Thống kê phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy, so với năm 2010, tỷ lệ hút thuốc lá trong nam giới Việt Nam có giảm khoảng 2%, tuy nhiên, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới của chúng ta vẫn rất cao. Tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc là 47,4%. Trong giới trẻ độ tuổi 15-24, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới là 26,1% và nữ giới là 0,3%. Việt Nam hiện có 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên phải hít khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút thuốc thường xuyên hít phải khói thuốc tại nơi làm việc. Tỷ lệ hút thuốc thụ động tại các nhà hàng là 84,9%.

Sử dụng thuốc lá gây ra chi phí khổng lồ cho chăm sóc y tế cho những người bị bệnh do hút thuốc lá, cộng thêm tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, do hỏa hoạn và những tổn hại cho môi trường. Trên toàn thế giới, ước tính mỗi năm sử dụng thuốc lá gây thiệt hại khoảng 500 tỷ đô-la Mỹ.

Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm, thuốc lá là nguyên nhân gây ra cái chết của hơn 7 triệu người, 80% trong số những người này sống ở các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình.

Tại Việt Nam, hàng năm có hơn 40.000 người chết do các bệnh có nguyên nhân từ thuốc lá gây ra.

Đẩy giá cao sẽ hạn chế tình trạng hút thuốc lá

Theo thông tin trên báo Dân trí, chính sách thuế thuốc lá ở Việt Nam hiện không đủ mạnh vì chỉ áp dụng cách tính thuế theo tỷ lệ phần trăm, và áp dụng giá tính thuế dựa trên giá xuất xưởng. Do đó, thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam hiện đang rất thấp, khiến cho thuốc lá ngày càng trở nên dễ mua hơn và làm gia tăng gánh nặng bệnh tật và tử vong liên quan đến thuốc lá ở Việt Nam.

Đánh thuế cao với thuốc lá sẽ hạn chế tình trạng hút thuốc lá

Hiện nay Việt Nam hiện áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với thuốc lá ở mức 70% giá xuất xưởng. Và nếu tính theo giá bán lẻ, mức thuế này chỉ chiếm khoảng 36% giá bán lẻ thuốc lá. Tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều so với trung bình thế giới (56%), thấp hơn đa số các nước ASEAN (Thái Lan 73%, Singapore 66%, Brunei 62%) và cách xa so với khuyến cáo của WHO (70%).

Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc từ 45,3% năm 2015 xuống 39% vào năm 2020 và đạt được các mục tiêu trong Chiến lược quốc gia về Phòng chống tác hại thuốc lá, cần áp dụng chính sách thuế thuốc lá mạnh vào năm 2019.

Việc tăng giá thuốc lá thông qua việc tăng thuế sẽ làm giảm tiêu thụ thuốc lá, giảm tử vong và tăng doanh thu thuế. Cùng với việc thực hiện toàn diện và thực thi các biện pháp kiểm soát thuốc lá khác như môi trường không khói thuốc và cấm quảng cáo thuốc lá, chính sách thuế thuốc lá mạnh hơn sẽ đem đến một thế hệ tương lai của Việt nam không thuốc lá.

Nguyễn Thủy (Tổng hợp)