Tiếp tục đề nghị bỏ room tín dụng: Lo khi vốn chưa chảy vào lĩnh vực ưu tiên

Riêng trong tháng 11/2025, có hơn 20 ngân hàng tăng lãi suất huy động. Ảnh: Đức Thanh

Sắp bỏ room, ngân hàng hối hả huy động vốn

Tính đến hết tháng 11/2025, tín dụng toàn hệ thống ngân hàng ước tăng 16%, tức đã chạm mục tiêu tăng trưởng tín dụng mà NHNN đặt ra cho cả năm. NHNN vẫn chưa thông báo nới thêm room tín dụng cho toàn hệ thống, song các ngân hàng vẫn dồn dập tăng lãi suất để huy động vốn nhằm chuẩn bị nguồn phục vụ nhu cầu tăng trưởng cao năm sau. Việc Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo NHNN xây dựng lộ trình thí điểm bỏ room tín dụng năm sau cũng là động lực để các nhà băng “đua” huy động vốn.

Số liệu của NHNN cho thấy, tính đến cuối tháng 9/2025, huy động vốn đang “hụt” 1,6 triệu tỷ đồng so với tăng trưởng tín dụng. Cả năm nay, con số chênh lệch có thể lên tới hơn 2 triệu tỷ đồng và có thể tăng mạnh hơn trong năm 2026, khi tín dụng phải tăng trưởng cao hơn để phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10%.

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất cho vay qua đêm đã vượt 7%/năm. Trong khi đó, trên thị trường dân cư, số lượng ngân hàng gia nhập cuộc đua tăng lãi suất chưa dừng lại. Riêng trong tháng 11/2025, có hơn 20 ngân hàng tăng lãi suất. Đầu tháng 12/2025, tiếp tục có những ngân hàng duy trì việc tăng lãi suất, trong đó có cả ngân hàng trong nhóm Big 4. Những ngân hàng thông báo tăng lãi suất mới nhất là MB, BVB, VietinBank… Đến nay, lãi suất huy động nhiều kỳ hạn của nhóm ngân hàng TMCP tư nhân đã cao gần gấp đôi lãi suất huy động của nhóm ngân hàng Big 4.

Đặc biệt, để thu hút tiền gửi trong bối cảnh tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng bị khống chế bởi trần huy động, nhiều ngân hàng tung ra chứng chỉ tiền gửi với lãi suất cao vượt trội. Theo đó, lãi suất kỳ hạn 1 tháng với chứng chỉ tiền gửi có thể lên tới 5-5,5%/năm, cao gấp đôi lãi suất thông thường.

Việc ngân hàng dồn dập đẩy lãi suất để huy động vốn, theo ông Ngô Thành Huấn, CEO Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư và quản lý tài sản FIDT, là do yếu tố cung - cầu, chứ không phải do chính sách tiền tệ đảo chiều. Chuyên gia này cũng cho rằng, lãi suất giai đoạn vừa qua bị đẩy xuống quá thấp, nên sự điều chỉnh như hiện nay là dễ hiểu.

Mặc dù lãi suất tăng là khó tránh, song đặt trong bối cảnh Chính phủ có thể bỏ room tín dụng năm 2026, các chuyên gia kiến nghị, NHNN có giải pháp giám sát chặt tín dụng lĩnh vực rủi ro, nhất là khi vốn đang chảy quá mạnh vào bất động sản và thanh khoản thị trường này đang chững lại.

Bỏ room tín dụng sẽ phải đi kèm cùng “nắn vốn”

Trong báo cáo thực hiện nghị quyết về giám sát vừa gửi tới Quốc hội tuần này, Chính phủ khẳng định, về lĩnh vực ngân hàng, thời gian qua, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, nhằm góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống được cải thiện, bảo đảm đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế…

Tuy vậy, các đại biểu vẫn băn khoăn về cơ chế điều hành tín dụng của NHNN. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng, Nghị quyết 62/2022/QH15 đã yêu cầu: “Nghiên cứu hạn chế và tiến tới xóa bỏ cơ chế điều hành phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng”.

Báo cáo của Chính phủ cho thấy, NHNN có điều chỉnh trong điều hành cơ chế room tín dụng, song thực tế vẫn tiếp tục duy trì cơ chế này.

“NHNN vẫn giao và điều chỉnh chỉ tiêu cụ thể cho từng tổ chức tín dụng. NHNN vẫn chưa bỏ hẳn cơ chế này và chưa lý giải đầy đủ vì sao sau nhiều năm, yêu cầu ‘tiến tới bỏ quota’ vẫn chưa có mốc thời gian và giải pháp cụ thể kèm theo”, đại biểu Nga kiến nghị và yêu cầu NHNN có lộ trình rõ ràng hơn về bỏ room tín dụng.

Mặc dù NHNN khẳng định đang hướng dòng vốn vào lĩnh vực ưu tiên, song thực tế lượng vốn đang chảy rất mạnh vào lĩnh vực bất động sản.

Theo chuyên viên phân tích VIS Rating, tín dụng bất động sản đang tăng cao kỷ lục. Tính đến cuối quý III/2025, dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản tăng 37% so với cùng kỳ, đưa tín dụng bất động sản chiếm 23,7% tổng tín dụng. Công ty cảnh báo, tín dụng bất động sản tăng quá nhanh có thể ảnh hưởng không tốt tới các chỉ tiêu an toàn vốn của ngân hàng. Trên thực tế, nợ quá hạn ở nhóm vay mua nhà của nhiều ngân hàng đã tăng mạnh.

Trong khi đó, tín dụng với khu vực nhà ở xã hội, hạ tầng, chuyển đổi số… đang chảy chậm. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, gói tín dụng nhà ở xã hội 145.000 tỷ đồng và gói cho vay hạ tầng, chuyển đổi số 500.000 tỷ đồng đang được giải ngân với tốc độ quá chậm, chưa tương xứng kỳ vọng.

Theo đại biểu, Quốc hội đã nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu ngành ngân hàng phải hướng dòng vốn tín dụng vào sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, nhà ở xã hội, hạ tầng, chuyển đổi số, nhưng báo cáo cho thấy vẫn có những “điểm nghẽn” là thiếu dự án đủ điều kiện, vướng thủ tục đầu tư, đất đai, thiếu danh mục dự án từ các bộ, ngành. Điều này cho thấy vai trò điều phối của Chính phủ trong phối hợp cơ chế liên ngành chưa tốt và đề nghị Chính phủ, NHNN có giải pháp tháo gỡ để “mở đường” cho dòng vốn vào đúng những lĩnh vực ưu tiên.

Hà Tâm