Tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ sở pháp lý cho quá trình chuyển đổi số quốc gia

Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng Trần Chí Cường phát biểu thảo luận tại hội trường. (Ảnh: ĐĂNG ANH)

Ngày 1/12, tiếp tục kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các dự án: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Luật Chuyển đổi số và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế chính sách tháo gỡ, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Buổi sáng, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội biểu quyết thông qua việc sửa đổi, bổ sung Chương trình kỳ họp thứ 10, bổ sung 7 nội dung vào Chương trình mà không thay đổi tổng thời gian làm việc của Kỳ họp.

Bảo vệ môi trường phải ở mức cao nhất

Vấn đề quản lý, khai thác khoáng sản đất hiếm đã nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu. Bày tỏ đồng tình cao với việc bổ sung Chương riêng về đất hiếm trong lần sửa đổi Luật Địa chất và khoáng sản, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) cho rằng, dự luật cần khẳng định nguyên tắc quản lý tài nguyên đất hiếm trên nền tảng khoa học và kiểm soát rủi ro nghiêm ngặt, trong đó bảo vệ môi trường phải được đặt ở mức cao nhất. Cần phải đặt ra các ngưỡng an toàn kỹ thuật bắt buộc và chỉ những doanh nghiệp có năng lực công nghệ, năng lực tài chính và hệ thống quản trị môi trường đạt chuẩn quốc tế mới được phép tham gia. Đại biểu nhấn mạnh vai trò giám sát độc lập của cơ quan an toàn bức xạ và hạt nhân quốc gia trong toàn bộ chuỗi hoạt động tuyển-tách-chế biến đất hiếm, từ thẩm định công nghệ, đánh giá rủi ro, kiểm tra hiện trường, đến giám sát xử lý chất thải và phục hồi môi trường.

Cũng quan tâm về quản lý khoáng sản đất hiếm - lĩnh vực nhạy cảm có nguy cơ bị thâu tóm tài nguyên hoặc rò rỉ công nghệ nền, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, cần làm rõ cơ chế lựa chọn doanh nghiệp thăm dò, khai thác, chế biến đất hiếm, bổ sung quy trình phê duyệt chặt chẽ nhằm bảo đảm chủ quyền tài nguyên-an ninh kinh tế quốc gia-tự chủ công nghiệp đất hiếm.

Một số nội dung khác được đại biểu quan tâm là tình trạng chồng lấn giữa quy hoạch khoáng sản và quy hoạch các dự án quan trọng quốc gia, thực trạng các mỏ lộ thiên như ti-tan, bô-xít phân bố trên diện tích lớn, thời gian khai thác kéo dài hàng chục năm... Một số ý kiến đề nghị kiểm soát kỹ quy định về khai thác khoáng sản... để vừa bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo đảm sự sống của người dân cũng như giảm thiểu việc ảnh hưởng đến môi trường, quyền lợi của người dân.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) nhận định, việc thống nhất pháp lý phải đi cùng cơ chế vận hành; quy định về thẩm quyền phải đi theo rủi ro môi trường cũng như theo địa chỉ địa giới hành chính. “Luật nên hoàn thiện theo hướng rõ điều, rõ trách nhiệm, rõ tiêu chí, rõ cách áp dụng, giảm giấy tờ nhưng tăng kiểm soát thực thi bằng cơ chế kinh tế thay vì chỉ dựa trên biện pháp hành chính. Nếu được chỉnh sửa tốt, chúng ta không chỉ sửa 15 luật mà còn có thể sửa cách chúng ta thực thi pháp luật" - đại biểu Hà Sỹ Đồng nói.

Giải trình làm rõ ý kiến đại biểu về khoáng sản đất hiếm, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, Việt Nam là nước có trữ lượng đất hiếm lớn trên thế giới. Bộ đã xác định tương đối đầy đủ, quản lý chặt các khu vực mỏ, chủ trì xây dựng Chiến lược quốc gia về đất hiếm, trình cấp có thẩm quyền ban hành đầu năm 2026. Bộ trưởng tin rằng, thời gian tới, đất hiếm sẽ trở thành tài nguyên quan trọng để khai thác phát triển đất nước trên tinh thần hình thành một chuỗi giá trị khép kín, hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô.

Tạo khung pháp lý thống nhất cho chuyển đổi số quốc gia

Thảo luận ở hội trường về dự án Luật Chuyển đổi số, đa số đại biểu đánh giá việc ban hành Luật Chuyển đổi số là cần thiết trong nền kinh tế số. Tuy nhiên, dự thảo cần tiếp tục rà soát và bổ sung quy định chặt chẽ, cụ thể về các quyền được tôn trọng, bảo vệ thông tin của người dân, bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia vào không gian số, môi trường số…

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Thành phố Hải Phòng) cho rằng, dự án Luật chưa quy định rõ về một số nội dung liên quan quyền cá nhân, tổ chức khi tham gia không gian số. Các phương pháp quản trị, thu thập, khai thác, sử dụng dữ liệu đang tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ vi phạm quyền riêng tư, sai lệch, lộ lọt dữ liệu. Vì vậy, dự án cần rà soát và tiếp tục bổ sung các quy định chặt chẽ, cụ thể, cần bổ sung quy định về cơ chế khiếu nại, bồi thường; trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước khi quyền được bảo vệ thông tin cá nhân của công dân bị xâm phạm; quy định cụ thể hơn về nội dung bảo vệ nhóm đối tượng yếu thế, đặc biệt là trẻ em.

Nêu quan điểm về bảo vệ dữ liệu cá nhân của người tiêu dùng, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, dự thảo Luật quy định nghĩa vụ xác định thông tin của người tiêu dùng nhưng chưa có nguyên tắc xử lý dữ liệu người tiêu dùng khi áp dụng thuật toán, gợi ý xếp hạng và quảng cáo được cá nhân hóa. Ban soạn thảo cần xem xét bổ sung quy định về đánh giá rủi ro thuật toán và nghĩa vụ công bố tiêu chí vận hành thuật toán ở mức cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng, qua đó phòng ngừa nguy cơ bóp méo cạnh tranh, thao túng hành vi tiêu dùng, lạm dụng dữ liệu cá nhân và lan truyền nội dung sai lệch có chủ đích…

Giải trình ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Luật Chuyển đổi số là luật khó, thế giới chưa có luật tương tự. Vì vậy, tinh thần xây dựng dự thảo luật là ngắn, tạo luật khung và dành sự linh hoạt cho Chính phủ. Luật Chuyển đổi số được xây dựng nhằm tạo khung pháp lý thống nhất cho chuyển đổi số quốc gia, bảo đảm chuyển đổi số đúng hướng, an toàn, hiệu quả.

Trên cơ sở góp ý của các đại biểu, Bộ trưởng cho biết, sẽ bỏ quy định chi tiết, mô tả kỹ thuật chuyên ngành; bổ sung mảnh ghép còn thiếu của một quốc gia số là kinh tế số và xã hội số, chuyển phần nội dung Chính phủ điện tử của Luật Công nghệ thông tin vào dự thảo này. Tại hội trường, các đại biểu cũng cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế chính sách tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.