Tín hiệu suy thoái kinh tế từ thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ ngày 26/2 đã xuất hiện trở lại một dấu hiệu mà Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vốn cho là gần như chắc chắn báo hiệu suy thoái kinh tế sắp xảy đến - hãng tin CNBC cho biết.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã giảm xuống mức thấp hơn của lợi suất tín phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 3 tháng trong phiên giao dịch ngày 26/2.

Việc lợi suất của trái phiếu kỳ hạn dài trở nên thấp hơn lợi suất của kỳ hạn ngắn là hiện tượng được thị trường gọi là “đường cong lợi suất đảo ngược” (inverted yield curve). Đối với thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ, hiện tượng này là một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái trong 12-18 tháng tiếp theo, và chỉ báo này đã cho thấy tính chính xác cao trong nhiều thập kỷ trở lại đây.

LỢI SUẤT DỊCH CHUYỂN THEO KỲ VỌNG KINH TẾ

Fed chi nhánh New York xem tình trạng của đường cong lợi suất là một chỉ báo kinh tế đáng tin cậy đến mức cập nhật dữ liệu hàng tháng về tương quan này kèm theo khả năng suy thoái tính theo tỷ lệ phần trăm của 12 tháng kế tiếp.

Vào thời điểm cuối tháng 1, khi lợi suất của trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm cao hơn khoảng 0,31 điểm phần trăm so với lợi suất của tín phiếu kỳ hạn 3 tháng, khả năng kinh tế Mỹ suy thoái trong 12-18 tháng kế tiếp chỉ là 23%. Tuy nhiên, khả năng suy thoái chắc chắn sẽ tăng lên vì tương quan lợi suất đã có sự dịch chuyển mạnh mẽ trong tháng 2 này. Hiện tại, lợi suất của kỳ hạn 10 năm đang thấp hơn 0,01 điểm phần trăm so với lợi suất của kỳ hạn 3 tháng.

Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm và tín phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 3 tháng từ đầu năm đến nay. Đơn vị: điểm phần trăm - Nguồn: CNBC.

Tình trạng đảo ngược của đường cong lợi suất được coi là một dấu hiệu của suy thoái kinh tế là vì sự đảo ngược đó phản ánh kỳ vọng rằng trong tương lai, Fed sẽ phải cắt giảm lãi suất để phản ứng với một nền kinh tế sụt tốc.

“Đó là những gì được kỳ vọng nếu nhà đầu tư có những hành vi thể hiện mức độ thận trọng cao hơn xuất phát từ mối lo tăng trưởng kinh tế. Mối lo này đôi khi xuất hiện vào cuối các chu kỳ kinh doanh. Hiện chưa rõ đó chỉ là một chút ồn ào hay một tín hiệu báo trước chúng ta sẽ chứng kiến sự giảm tốc rõ rệt hơn trong các hoạt động kinh tế”, nhà kinh tế trưởng Joseph Brusuelas của công ty RSM nhận định với CNBC.

Thị trường tài chính quan tâm nhiều hơn tới mối tương quan giữa lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm và 2 năm, nhưng Fed chú trọng hơn tới tương quan lợi suất giữa kỳ hạn 10 năm và 3 tháng vì lợi suất của tín phiếu kỳ hạn 3 tháng nhạy cảm hơn với biến động lãi suất quỹ liên bang - lãi suất điều hành của Fed. Chênh lệch lợi suất của kỳ hạn 10 năm và 2 năm hiện vẫn đang dương nhẹ nhưng đã giảm mạnh trong những tuần gần đây.

Cũng cần phải nói thêm rằng đường cong lợi suất đảo ngược có mức độ chính xác cao nhưng không phải lúc nào cũng đúng trong việc dự báo suy thoái kinh tế. Trên thực tế, lần đảo ngược đường cong lợi suất gần đây nhất đã xảy ra vào tháng 10/2022 và sau 2 năm rưỡi kể từ đó, vẫn chưa có cuộc suy thoái kinh tế nào xảy ra ở Mỹ.

Lần này cũng không có gì đảm bảo chắc chắn rằng kinh tế Mỹ sắp suy thoái. Tuy nhiên, giới đầu tư đang lo ngại rằng chương trình nghị sự đầy tham vọng của Tổng thống Donald Trump chưa chắc có thể mang lại sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ như kỳ vọng ban đầu.

THÁCH THỨC KINH TẾ GIA TĂNG

Sau khi ông Trump tái đắc cử hôm 5/11/2024, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng vọt, nối tiếp đà tăng đã có trước đó nhờ khả năng thắng cử của ông Trump trong các cuộc thăm dò dư luận tăng lên. Khoảng một tuần trước lễ nhậm chức của ông Trump hôm 20/1/2025, lợi suất của kỳ hạn này đạt đỉnh.

Sự đi lên đó của lợi suất có thể là một dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư kỳ vọng tăng trưởng kinh tế được đẩy mạnh trong nhiệm kỳ cầm quyền của ông Trump. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng đó cũng là dấu hiệu của mối lo ngại về khả năng lạm phát trỗi dậy và việc nhà đầu tư đòi hỏi mức lợi nhuận cao hơn khi nắm giữ nợ chính phủ Mỹ trong bối cảnh nợ nần và thâm hụt ngân sách của Washington ngày càng lớn.

Sau khi ông Trump nhậm chức vào tháng trước, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ sụt giảm mạnh. Lợi suất của kỳ hạn 10 năm đến nay đã giảm khoảng 0,32 điểm phần trăm do nhà đầu tư lo ngại rằng chính sách thuế quan của ông Trump sẽ đẩy cao lạm phát và kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Hiện tại, lợi suất của kỳ hạn 10 năm đang ở mức 4,29%, gần như không thay đổi so với thời điểm bầu cử tổng thống Mỹ.

“Đang có một số trở ngại nhỏ nhưng rất đáng để tâm đối với tăng trưởng kinh tế. Điều đáng nói là những bấp bênh do chính sách thuế quan gây ra đang khuếch đại những trở ngại đó. Mọi người bắt đầu trở nên thận trọng và chú ý tới điều đó”, nhà kinh tế trưởng Tom Porcelli của công ty PGIM Fixed Income nhận xét.

Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy cả người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ đều đang lo ngại về khả năng nền kinh tế giảm tốc và lạm phát trỗi dậy. Trong cuộc khảo sát hàng tháng của Đại học Michigan, dự báo của người tiêu dùng về lạm phát trong 5 năm tới tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1995. Báo cáo của tổ chức nghiên cứu Conference Board cũng cho thấy niềm tin của người tiêu dùng Mỹ trong tháng 2 sụt xuống mức thường thấy trong các cuộc suy thoái kinh tế.

Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm và trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm từ đầu năm đến nay. Đơn vị: điểm phần trăm - Nguồn: CNBC.

Dù vậy, phần lớn các số liệu kinh tế “cứng” như dữ liệu về tiêu dùng và thị trường lao động về cơ bản vẫn tích cực, bất chấp sự gia tăng của tâm lý bi quan.

“Chúng tôi không cho là sẽ có suy thoái kinh tế. Nhưng chúng tôi thực sự cho rằng hoạt động kinh tế sẽ suy yếu trong thời gian tới”, ông Porcelli nhấn mạnh.

Thị trường tài chính cũng cùng chung quan điểm cho rằng các hoạt động trong nền kinh tế Mỹ sẽ yếu đi. Điều này được phản ánh qua kỳ vọng về lãi suất của Fed.

Theo dữ liệu từ công cụ FedWatch Tool của sàn giao dịch CME, các nhà giao dịch đang nghiêng về khả năng Fed sẽ giảm lãi suất ít nhất nửa điểm phầm trăm trong năm nay, đồng nghĩa với ít nhất 2 lần giảm lãi suất, mỗi lần giảm 0,25 điểm phần trăm. Cho tới gần đây, thị trường cho rằng Fed chỉ giảm lãi suất 1 lần trong năm 2025.

Nhà kinh tế trưởng Chris Rupkey của công ty FWDBONDS nói thị trường trái phiếu đang “ngửi thấy mùi suy thoái trong không khí”. Tuy nhiên, ông nói không dám chắc suy thoái có xảy ra hay không, vì thị trường lao động Mỹ vẫn chưa phát đi tín hiệu nào như vậy. Ông cho rằng sự đảo ngược của đường cong lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ “có thể chỉ là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế sẽ không tăng trưởng mạnh như những gì được kỳ vọng khi ông Trump mới thắng cử”

“Suy thoái có xảy ra hay không, tôi không chắc. Việc làm phải giảm sút thì suy thoái mới xảy ra, mà đó không phải là những gì đang diễn ra lúc này”, ông Rupkey phát biểu.

An Huy