Tọa đàm 'Chiến thắng Tây Nguyên - Mở đầu cho toàn thắng': Vận dụng, phát huy những bài học quý trong tình hình mới

Trung tướng, PGS, TS NGUYỄN VĂN BẠO, Giám đốc Học viện Chính trị:

Lựa chọn chiến trường quyết định - chiến trường Tây Nguyên - là rất sáng suốt

Lựa chọn chiến trường quyết định để mở đầu tiến công chiến lược là vấn đề cốt yếu và quan trọng của nghệ thuật chỉ đạo, điều hành tác chiến chiến lược. Với vị trí đặc biệt quan trọng vốn có của Tây Nguyên và nhất là tình hình so sánh địch-ta tại chiến trường này ở thời điểm cuối năm 1974, đầu năm 1975, Bộ Chính trị Trung ương Đảng, trực tiếp là Tổng hành dinh, Quân ủy Trung ương đã lựa chọn chiến trường quyết định-chiến trường Tây Nguyên.

Ban tổ chức cùng các đại biểu dự tọa đàm "Chiến thắng Tây Nguyên - Mở đầu cho toàn thắng". Ảnh: TRỌNG HẢI

Chọn chiến trường Tây Nguyên là chọn đúng nơi ngụy quân, ngụy quyền yếu nhất; chọn địa bàn có thế hiểm, dễ chia cắt, phá vỡ thế chiến lược của địch nhưng lại thuận lợi cho triển khai thế tiến công chiến lược của ta. Diễn biến của Chiến dịch Tây Nguyên đã chứng minh, với thế trận được triển khai vững chắc, bí mật, khi chiến dịch mở màn, ta đã tạo thế áp đảo địch ngay từ đầu và giáng cho chúng một đòn bất ngờ, choáng váng. Cũng với thế trận đó đã làm bàn đạp vững chắc cho bước phát triển tiếp theo xuống các tỉnh duyên hải miền Trung, miền Đông Nam Bộ, nhanh chóng phá vỡ hệ thống phòng ngự của địch ở Vùng 2 chiến thuật, làm rung chuyển thế trận của địch trên toàn chiến trường, gây đột biến chiến tranh có lợi cho ta.

Vì vậy, có thể khẳng định, lựa chọn chiến trường quyết định-chiến trường Tây Nguyên-là sự lựa chọn sáng suốt, tài tình của Đảng ta. Sự lựa chọn đúng đắn này cùng với chỉ đạo chiến lược sáng tạo, linh hoạt đã bảo đảm cho chiến tranh cách mạng ở miền Nam giành được thắng lợi với nhịp độ ngày càng nhanh. Tạo điều kiện và thời cơ để đẩy nhanh cuộc kháng chiến “một ngày bằng hai mươi năm” tới những bước chuyển biến căn bản và giành thắng lợi hoàn toàn trong 55 ngày đêm Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975.

-----------------------------------------------------------------

Thượng tướng, PGS, TS TRẦN VIỆT KHOA, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Quốc phòng:

Bài học quý về xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên địa bàn chiến lược

Tây Nguyên là địa bàn chiến lược, có vị trí đặc biệt quan trọng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, quân và dân các tỉnh Tây Nguyên đã quán triệt và tổ chức thực hiện đúng chủ trương, đường lối xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân ngày càng phát triển, trở thành căn cứ cách mạng của chiến trường miền Nam. Thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên đã làm chuyển hóa thế trận tiến công chiến lược, buộc địch rút chạy khỏi Tây Nguyên; tạo thế, thời cơ chiến lược có lợi phát triển Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 toàn thắng, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngay từ đầu cuộc kháng chiến, trước tình hình cách mạng miền Nam bị Mỹ-Diệm ra sức kìm kẹp, khủng bố dã man, Đảng ta đã tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức đảng, xây dựng thế trận, niềm tin và quyết tâm theo cách mạng của nhân dân Tây Nguyên, trong đó tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và củng cố mạng lưới cơ sở cốt cán, bám cơ sở, bám phong trào; tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân; xây dựng hậu phương, căn cứ cách mạng, cung cấp nguồn nhân lực, vật lực, cơ sở vật chất tại chỗ phục vụ kháng chiến.

Cùng với việc xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân địa phương kết hợp xây dựng thế trận tác chiến tập trung của các đơn vị bộ đội chủ lực; các địa phương chủ động và coi trọng xây dựng hậu phương chiến lược, căn cứ cách mạng, tạo thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc trên địa bàn Tây Nguyên... Đây là kinh nghiệm quý báu, tiếp tục được nghiên cứu, tổng kết để vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc; tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

-----------------------------------------------------------------

Trung tướng, PGS, TS NGUYỄN ĐỨC HẢI, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng:

Nắm chắc địch, hiểu rõ về ta trong Chiến dịch Tây Nguyên

Tây Nguyên có vị trí chiến lược rất quan trọng và Mỹ-ngụy đã tổ chức, xây dựng nơi đây thành căn cứ chiến lược lớn, hòng đè bẹp cuộc kháng chiến của nhân dân 3 nước Đông Dương. Song địch lại bố trí lực lượng mạnh ở khu vực Bắc Tây Nguyên, khu vực phía Nam mỏng hơn. Vì vậy, Tây Nguyên đã được Bộ Tổng Tư lệnh lựa chọn “mở màn đòn chiến lược then chốt” và “nơi điểm huyệt” là Buôn Ma Thuột.

Trên toàn Mặt trận Tây Nguyên, so với lực lượng ngụy quân, lực lượng ta ít hơn một chút và kém hơn đáng kể về hỏa lực hạng nặng (xe tăng, thiết giáp, pháo cỡ lớn và máy bay). Nhưng do Quân giải phóng miền Nam Việt Nam tập trung chủ yếu ở cánh Nam, trong khi phần lớn ngụy quân kéo về phòng thủ tại cánh Bắc (do mắc bẫy nghi binh của ta) nên tại điểm quyết chiến Buôn Ma Thuột, ưu thế Quân giải phóng áp đảo đã giành thắng lợi nhanh chóng; đối phương khó có khả năng cầm cự lâu dài chờ phản kích ứng cứu. Đặc biệt, việc địch đánh giá sai tình hình, đưa Trung đoàn 53 về án giữ ở Buôn Hồ, rút Trung đoàn 45 từ Thuần Mẫn (Cẩm Ga) về giữ Thanh An-đồn Tằm đã khiến Buôn Ma Thuột mất sức mạnh phòng thủ.

Trong Chiến dịch Tây Nguyên, nghệ thuật tác chiến được tổ chức triển khai linh hoạt, sáng tạo, tạo đột biến chiến trường. Nhất là đòn tiến công then chốt bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng, đánh vào nơi hiểm yếu nhất của địch trên chiến trường miền Nam và giành thắng lợi quan trọng, làm thay đổi cục diện chiến trường, mở ra thời cơ chiến lược, rút ngắn kế hoạch giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Có thể nói, thắng lợi đó trước hết là việc nắm chắc địch, hiểu rõ về ta để quyết định những vấn đề tác chiến mang tính quyết định.

-----------------------------------------------------------------

Thiếu tướng, TS NGUYỄN HOÀNG NHIÊN, Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự:

Thế trận xen kẽ cài răng lược với địch trên Tây Nguyên có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc

Với địa hình đồi núi lẫn rừng rậm hiểm trở, địch đã xác định Tây Nguyên là vùng chiến lược quan trọng để tổ chức hệ thống căn cứ quân sự. Nguyên nhân quan trọng làm nên thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên là ta đã vận dụng đồng bộ, hiệu quả nhiều biện pháp tạo thế trận xen kẽ cài răng lược với địch. Đây là nội dung quan trọng, nhằm phát huy sở trường, sức mạnh tổng hợp của các lực lượng. Việc phối hợp với lực lượng tại chỗ trong tạo thế trận xen kẽ cài răng lược với địch được tiến hành chặt chẽ, thống nhất; lực lượng tại chỗ phát huy tốt vai trò, tác dụng, góp phần hỗ trợ nhau lập thế, tạo lực, tạo thời cơ, tiến hành các biện pháp chiến dịch, hình thức chiến thuật, thủ đoạn chiến đấu, góp phần vào thắng lợi.

Kế thừa, phát huy kinh nghiệm tạo thế trận xen kẽ cài răng lược với địch trong thực hành Chiến dịch Tây Nguyên, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm việc đẩy mạnh điều chỉnh tổ chức biên chế theo hướng tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc để xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Đồng thời phải coi trọng đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, nâng cao khả năng cơ động, chiến đấu trong điều kiện ác liệt, tình huống diễn biến nhanh, phức tạp và khó lường. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng, mua sắm, sản xuất vũ khí, trang bị hiện đại, góp phần nâng cao tiềm lực, sức mạnh quân sự, quốc phòng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong điều kiện chiến tranh địch sử dụng phổ biến vũ khí công nghệ cao; phải xây dựng tiềm lực, thế trận quân sự, quốc phòng trên từng hướng, địa bàn chiến lược vững mạnh, sẵn sàng phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả với các đơn vị chủ lực trong xử lý các tình huống chiến lược.

-----------------------------------------------------------------

Thiếu tướng TRẦN CÔNG ĐỨC, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân đoàn 34:

Ba yếu tố để chọn “đòn điểm huyệt Buôn Ma Thuột”

Không phải Kon Tum hay Pleiku mà Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương chọn Nam Tây Nguyên làm hướng mở màn, chọn Buôn Ma Thuột làm mục tiêu chủ yếu và trận mở đầu Chiến dịch Tây Nguyên. Đó là sự lựa chọn sáng suốt, bởi nó đã thỏa mãn 3 yếu tố:

Một là, chọn đúng nơi địch tương đối yếu, nơi sơ hở, liên quan đến chỗ hiểm yếu của địch. Rõ ràng, so với Pleiku và Kon Tum, bố trí của địch ở Buôn Ma Thuột yếu và sơ hở hơn, nhưng về giá trị chiến lược-chiến dịch thì Buôn Ma Thuột lại là nơi hiểm yếu hơn, vì đó là hậu phương của địch ở Tây Nguyên, lại nối liền với miền Đông Nam Bộ, nơi có “thủ đô” sào huyệt của chúng. Buôn Ma Thuột là nơi hiểm yếu của địch, do đó, khi được chọn làm điểm đột phá chiến lược và trên thực tế khi bị đánh đòn quyết định ở đây đã tạo nên sự chấn động, rung chuyển đối với quân địch về chiến dịch và chiến lược, khiến địch phải thay đổi cả chiến lược, rút bỏ Tây Nguyên.

Hai là, so với Pleiku và Kon Tum, địa hình ở Buôn Ma Thuột tương đối bằng phẳng, lại có nhiều đường cơ động như đường lâm nghiệp, đường liên thôn, xã, huyện... Do đó, ta có điều kiện tổ chức cho các hướng, mũi tiến công thành các cụm đột kích binh chủng hợp thành cơ động và triển khai thuận lợi, đột phá liên tục, áp đảo địch, giáng đòn bất ngờ vào những khu phòng ngự then chốt, dễ phá vỡ thế trận địch, tiêu diệt các cụm quân chủ yếu trong thị xã, nhanh chóng giành được thắng lợi triệt để.

Ba là, chiếm được Buôn Ma Thuột, ta có điều kiện mở ra các hướng, phát triển thuận lợi vào chiều sâu phòng ngự của địch. Theo Đường 14 ra hướng Bắc, ta có thể uy hiếp thị xã Pleiku; vào hướng Nam, ta có thể đánh chiếm Gia Nghĩa và tiến vào miền Đông Nam Bộ; theo đường Tỉnh lộ 7B, ta có thể tiến công thị xã Cheo Reo và từ đó phát triển về Tuy Hòa; theo Đường 21, ta có thể tiến xuống Nha Trang và Cam Ranh, cắt đôi miền Nam-điều mà Mỹ-ngụy lo sợ nhất lúc bấy giờ.

Như vậy, lựa chọn Buôn Ma Thuột làm mục tiêu chủ yếu, ta đã điểm trúng huyệt, đánh đúng vào nơi hiểm yếu nhất.

(Phóng viên Ban đại diện Miền Trung - Tây Nguyên lược ghi)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.