Tổng thống Trump âm thầm giảm hàng trăm tỷ USD tiền thuế cho giới siêu giàu

Đồng USD. (Ảnh: Getty images)

Theo The New York Times (NYT), trong khi hàng triệu người Mỹ đang vật lộn với giá cả tăng và ngân sách liên bang thâm hụt kỷ lục, Bộ Tài chính và Cơ quan Thuế vụ (IRS) dưới quyền Tổng thống Donald Trump âm thầm ban hành hàng loạt quy định mới, giảm hàng trăm tỷ USD ưu đãi thuế cho các tập đoàn lớn và giới siêu giàu.

Những “ưu đãi kỹ thuật” này được công bố qua một chuỗi thông báo nội bộ và dự thảo quy định từ mùa Hè vừa qua, không được Quốc hội thông qua, không họp báo, không thông qua giám sát công khai. Nhưng theo giới chuyên gia thuế, những thông báo âm thầm đó đã vô hiệu hóa phần lớn Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) năm 2022, vốn được Tổng thống Joe Biden ký ban hành nhằm đảm bảo các công ty siêu lợi nhuận phải đóng tối thiểu 15% thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đạo luật này, dự kiến giúp thu về 222 tỷ USD trong 10 năm, giờ có thể chỉ còn là con số tượng trưng sau khi chính quyền ông Trump nới lỏng, miễn trừ và “viết lại” các quy định thực thi.

Cắt giảm thuế không thông qua Quốc hội

Theo NYT, các quy định mới của Bộ Tài chính đã mở lối thoát thuế cho hàng loạt ngành giàu có như các quỹ đầu tư tư nhân, công ty tiền mã hóa, tập đoàn bảo hiểm, đầu tư bất động sản nước ngoài và các tập đoàn xuyên quốc gia.

Ông Kyle Pomerleau, chuyên gia thuế tại cơ quan nghiên cứu Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI), nhận định: “Bộ Tài chính đang thực hiện những khoản cắt giảm thuế chưa từng được Quốc hội thông qua. Quốc hội làm luật thuế, không phải Bộ Tài chính. Khi một cơ quan hành pháp tự mở rộng thẩm quyền như vậy, đó là vi phạm nguyên tắc hiến định."

Trước đó, Tổng thống Trump đã ký “Đạo luật To Đẹp” (OBBBA) vào tháng 7 vừa qua, kế hoạch cắt thuế trị giá 4.000 tỷ USD, phần lớn dành cho doanh nghiệp lớn và giới giàu, đổi lại là cắt giảm ngân sách y tế cho người già và Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP) cho người nghèo.

Giờ đây, với các quy định mới của Bộ Tài chính, các công ty còn nhận thêm hàng trăm tỷ USD miễn giảm khác, trong khi thâm hụt ngân sách liên bang phình to thêm hàng nghìn tỷ USD.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Khánh Vân/TTXVN)

Lối thoát cho giới siêu giàu

Theo tiết lộ, hai hãng tiền mã hóa lớn là Coinbase và Strategy từng đối mặt với nguy cơ phải chịu thuế tối thiểu hàng tỷ USD theo luật IRA. Nhưng sau các cuộc vận động hành lang của nhóm luật sư từng phục vụ trong chính quyền ông Trump, IRS đã chính thức “nới lỏng quy định," miễn trừ cho các công ty nêu trên với lý do “lợi nhuận chưa hiện thực hóa." Kết quả, chỉ vài giờ sau, Strategy tuyên bố “không còn thuộc diện bị đánh thuế tối thiểu."

Một số tập đoàn năng lượng cũng nhanh chóng được hưởng lợi. Cheniere Energy, nhà xuất khẩu khí thiên nhiên lớn nhất Mỹ, tiết lộ rằng nhờ thông báo mới nhất từ Bộ Tài chính, họ sẽ nhận lại 380 triệu USD tiền hoàn thuế.

Các quỹ đầu tư như Blackstone, biểu tượng của giới tài phiệt Phố Wall cũng giành được “đặc quyền linh hoạt” để tự tính toán lại nghĩa vụ thuế theo cách có lợi nhất. Các công ty bảo hiểm được phép bù trừ khoản lỗ từ những năm trước để giảm số thuế phải nộp hiện tại.

Luật sư thuế kỳ cựu Monte Jackel, cựu viên chức IRS, nhận xét: “Họ đang làm điều chẳng khác nào xóa bỏ toàn bộ đạo luật. Đây không còn là hướng dẫn kỹ thuật, đây là viết lại luật thuế."

Tổng thống Trump mở cửa “thiên đường thuế” cho giới thượng lưu

Giới phân tích tài chính gọi đây là phiên bản 2.0 của chính sách “cắt giảm thuế cho người giàu," khởi phát từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump. Khi đó, các quy định tương tự đã xóa bỏ thuế thừa kế đối với tài sản lớn và giảm mạnh thuế doanh nghiệp xuống 21%, khiến hàng loạt tập đoàn lớn như Amazon, Microsoft, AT&T gần như không phải nộp đồng thuế nào.

Trong khi đó, người lao động Mỹ vẫn đóng thuế đều đặn và các chương trình phúc lợi như Medicare, Medicaid tiếp tục bị cắt giảm để “bù đắp thâm hụt."

Giáo sư luật Daniel Hemel (Đại học New York) nhận định: “Khi Bộ Tài chính đưa ra quy định thay vì thông qua Quốc hội, họ có thể tặng ưu đãi cho một nhóm nhỏ mà không cần cắt chỗ khác để bù. Đó là cách tặng quà cho người giàu mà không ai thấy."

Theo các chuyên gia, chính quyền Tổng thống Trump gọi đây là “chính sách khuyến khích đầu tư”, nhưng thực tế, đây là bản sao tinh vi của chính sách “trickle-down” cũ, tức là tiền chảy ngược lên, không bao giờ nhỏ giọt xuống.

Trong khi giới tỷ phú reo mừng vì hóa đơn thuế nhẹ hơn, ngân sách quốc gia thì thâm thủng thêm hàng nghìn tỷ USD, người dân bình thường sẽ gánh hậu quả qua dịch vụ y tế, an sinh và giá hàng hóa tăng cao.

Câu hỏi đặt ra không còn là “ai được giảm thuế?” mà là “ai sẽ phải trả thay phần thuế mà những người giàu có vừa được miễn?”./.

(TTXVN/Vietnam+)