TP.HCM cần gần 12.000 nhân sự để quản lý và vận hành 7 tuyến metro vào năm 2035

Theo Quyết định số 2962/QĐ-UBND do Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Mạnh Cường ký ban hành, thành phố chính thức triển khai Đề án đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức phục vụ phát triển mạng lưới metro giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm xây dựng đội ngũ chuyên môn cao, đủ khả năng làm chủ công nghệ, kỹ thuật và vận hành hệ thống metro theo tiêu chuẩn quốc tế.

Với tiến độ đầu tư các tuyến metro hiện nay, TP.HCM dự kiến sẽ cần một lượng nhân sự rất lớn trong vòng 10 năm tới. Thành phố đặt mục tiêu hình thành đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ sư và chuyên gia có trình độ cao, đáp ứng tiêu chuẩn UITP, UIC và IRSE.

TP.HCM cần gần 12.000 nhân sự để quản lý và vận hành 7 tuyến metro vào năm 2035. Ảnh minh họa

Các lĩnh vực đào tạo tập trung vào kỹ thuật công trình - hạ tầng, tín hiệu - điều khiển, cấp điện - điện khí hóa, vận hành - khai thác, quản lý dự án, quy hoạch đô thị theo mô hình TOD cùng các mảng liên quan đến an toàn và môi trường. Thành phố đồng thời nhấn mạnh yêu cầu tăng cường năng lực hoạch định chính sách và quản lý Nhà nước về metro, gắn với việc ứng dụng các công nghệ hiện đại như BIM, GIS, AI và hệ thống tự động hóa trong cả đào tạo lẫn thực tiễn vận hành.

Đề án hướng đến mục tiêu chuẩn hóa toàn diện hệ thống đào tạo, bảo đảm tính bài bản và gắn kết giữa lý thuyết với thực tiễn. TP.HCM đặt rõ định hướng giảm dần sự phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài thông qua việc nâng cao năng lực đội ngũ kỹ sư, chuyên viên và quản lý nội địa.

Các chương trình đào tạo được xây dựng theo chuẩn đại học, thạc sĩ, tiến sĩ hoặc tương đương, phù hợp hệ thống giáo dục quốc dân. Thành phố đồng thời xác định việc đào tạo là nhiệm vụ dài hạn, triển khai xuyên suốt cho lực lượng cán bộ thuộc diện quy hoạch hoặc có nhu cầu bổ sung kiến thức chuyên môn sâu.

Trong giai đoạn đến năm 2030, TP.HCM phấn đấu đào tạo chuyên sâu cho ít nhất 50% trong tổng số 60 cán bộ quản lý nhà nước về metro, với 5 - 10 người đạt trình độ thạc sĩ. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 80% vào năm 2035, trong đó 30% đạt trình độ thạc sĩ và 10% đạt trình độ tiến sĩ. Đến giai đoạn 2035 - 2045, toàn bộ lực lượng này sẽ được chuẩn hóa, với trên 50% có bằng thạc sĩ và từ 10 - 20% đạt trình độ tiến sĩ. Song song đó, nhu cầu nhân lực quản lý dự án metro cũng tăng mạnh, với mục tiêu đào tạo 160 người đến năm 2030, tăng lên 310 người vào năm 2035 và đạt 400 người vào năm 2045.

Nhu cầu nhân sự vận hành và khai thác metro được dự báo tăng mạnh theo số tuyến hoạt động. Đến năm 2025, thành phố dự kiến đào tạo và tuyển chọn khoảng 720 người, trong đó gồm 210 kỹ sư và cử nhân cùng 510 công nhân kỹ thuật. Khi TP.HCM vận hành 7 tuyến metro vào năm 2035, tổng nhu cầu nhân lực sẽ tăng lên đến 11.840 người, bao gồm 3.520 kỹ sư - cử nhân và 8.320 công nhân kỹ thuật. Đến năm 2045, khi mạng lưới mở rộng lên 10 tuyến, thành phố sẽ cần khoảng 17.730 nhân sự, trong đó có 5.270 kỹ sư - cử nhân và 12.460 công nhân kỹ thuật.

Ngoài đào tạo trong nước, TP.HCM đặt mục tiêu mỗi năm đưa tối thiểu 50% lực lượng cán bộ thuộc hệ thống metro tham gia các chương trình học tập, khảo sát và cập nhật công nghệ ở nước ngoài. Đây là cách tiếp cận nhằm đảm bảo đội ngũ vận hành metro luôn theo kịp xu hướng quốc tế, đồng thời tăng cường khả năng làm chủ công nghệ mới. Thành phố cũng yêu cầu các đơn vị tư vấn, thi công và vận hành metro xây dựng kế hoạch đào tạo nội bộ thường xuyên nhằm cập nhật kiến thức kỹ thuật, công nghệ và quy trình an toàn theo chuẩn quốc tế.

Hiện TP.HCM đã đưa vào khai thác tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và đang chuẩn bị khởi công tuyến Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương). Trong bối cảnh nhu cầu nhân lực đang tăng nhanh và sự phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài vẫn còn đáng kể, Đề án đào tạo nhân lực metro được xem là nền tảng quan trọng để thành phố tự chủ vận hành hệ thống trong tương lai.

Với mục tiêu vận hành 7 tuyến metro dài 355 km vào năm 2035 và 10 tuyến với tổng chiều dài 510 km vào năm 2045, TP.HCM kỳ vọng xây dựng được một lực lượng chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật - công nghệ và quản lý hiện đại, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững hạ tầng giao thông đô thị.

Văn Hùng