Tri ân đội ngũ nhân sĩ, trí thức vừa cầm phấn vừa cầm súng

Trao tặng bộ sưu tập di ảnh “Đại đoàn kết” và “Vinh quang Nhà giáo Việt Nam” cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Ảnh: Đ.V.H

Trao tặng Bộ sưu tập di ảnh chân dung “Đại đoàn kết” và “Vinh quang Nhà giáo Việt Nam”

Ngày 14/11, tổ chức “Trái tim người lính” phối hợp với Bảo tàng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, CLB “Mãi mãi tuổi 20", Diễn đàn “Cuộc chiến tranh bảo vệ Biên giới phía Bắc” và gia đình tác giả Nguyễn Thùy trang trọng tổ chức sự kiện Trao tặng Bộ sưu tập di ảnh chân dung “Đại đoàn kết” và “Vinh quang Nhà giáo Việt Nam”; đồng thời, giới thiệu thiệu tác phẩm “Ghi vội trên mâm pháo” của tác giả thương binh – nhà giáo Nguyễn Thùy bằng nguồn kinh phí xã hội hóa.

Phát biểu tại sự kiện, nhà văn Đặng Vương Hưng, Trưởng ban tổ chức nhấn mạnh vai trò đặc biệt của đội ngũ trí thức trong lịch sử cách mạng. Nhiều nhân sĩ, trí thức lớn như: Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Văn Tố, Hồ Đắc Di, Trần Huy Liệu, Đặng Thai Mai, Vũ Ngọc Phan, Hoàng Minh Giám, Nguyễn Văn Huyên, Phạm Ngọc Thạch, Tạ Quang Bửu, Đặng Văn Ngữ, Phan Anh, Tôn Thất Tùng, Trần Duy Hưng, Võ Quý Huân, Trần Hữu Tước, Trần Đại Nghĩa, Ngụy Như Kon Tum, Phạm Huy Thông… mỗi người là một tài năng, một nhân cách lớn, một hoàn cảnh riêng, nhưng tất cả đều học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Không ít trí thức đã “xếp bút nghiên, lên đường ra trận”, đem tài năng và tuổi trẻ cống hiến cho cách mạng. Họ trở thành biểu tượng về nhân cách, trí tuệ và tinh thần phụng sự Tổ quốc.

Để tri ân những “chiến sĩ tri thức”, nhóm họa sĩ trẻ của Tổ chức “Trái tim người lính” đã thực hiện Bộ sưu tập di ảnh chân dung “Đại đoàn kết”, ứng dụng công nghệ phục dựng màu hiện đại nhằm tái hiện chân dung nguyên bản, sống động của các lãnh đạo tiền bối của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam.

Bộ sưu tập gồm chân dung: Nguyễn Lương Bằng, Huỳnh Thúc Kháng, Tôn Đức Thắng, Nguyễn Hữu Thọ, Trịnh Đình Thảo, Hoàng Quốc Việt, Huỳnh Tấn Phát, Lê Quang Đạo… cùng nhiều nhân sĩ, trí thức có đóng góp lớn trong Cách mạng Tháng Tám 1945 và các cuộc kháng chiến sau này.

Nhiều gương mặt trong số đó đã được Nhà nước và Nhân dân tôn vinh bằng việc đặt tên cho các tuyến phố, trường học, công trình văn hóa trở thành biểu tượng sống mãi của truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc.

Song song với bộ sưu tập “Đại đoàn kết”, nhóm họa sĩ đang thực hiện Bộ sưu tập di ảnh “Vinh quang Nhà giáo Việt Nam” để trao tặng các bảo tàng. Bộ sưu tập khắc họa hình ảnh những nhà giáo đã hiến dâng trí tuệ, tuổi trẻ và cả cuộc đời cho Tổ quốc.

Chỉ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, giai đoạn 1961 - 1974 đã có 2.752 cán bộ, giáo viên miền Bắc đi B, trong đó 621 nhà giáo anh dũng hy sinh. Trên Đồi 82 thuộc nghĩa trang liệt sĩ Tân Biên (Tây Ninh cũ) hiện có Khu tưởng niệm nhà giáo liệt sĩ, ghi danh 621 thầy cô hy sinh trong chiến tranh.

Những câu chuyện xúc động về sự hy sinh của các thầy cô như: cô Lê Thị Bạch Cát – nữ giảng viên Đại học trở thành chiến sĩ Biệt động Sài Gòn; thầy Ca Lê Hiến - người chiến sĩ tạo nên “dáng đứng Việt Nam”; cô Lê Thị Thiên với nhật ký “Thế hệ Hồ Chí Minh”; thầy Trần Thế Lộc, cô Dương Lệ Chi, hay các nhà giáo hy sinh trong ngục tù như Huỳnh Thành Phổ, Lê Ưng… Tất cả họ đều ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, đúng nghĩa “Mãi mãi tuổi 20”.

Tác giả Nguyễn Thùy tặng sách tượng trưng cho các đại biểu. Ảnh: Đ.V.H

Tác giả Nguyễn Thùy chụp ảnh kỷ niệm cùng các đại biểu tham dự sự kiện. Ảnh: Đ.V.H

Khoảnh khắc sinh tử trên mâm pháo

Trong khuôn khổ sự kiện đã giới thiệu tác phẩm “Ghi vội trên mâm pháo”, cuốn nhật ký chiến trường độc đáo của thương binh - nhà giáo Nguyễn Thùy.

Nhà giáo Nguyễn Thùy, SN 1944 tại thôn Chu Xá (Bắc Ninh). Lớn lên giữa vùng đất giàu truyền thống chống giặc Yên Thế, ông tốt nghiệp Trường Hàn Thuyên rồi xung phong nhập ngũ năm 1963, trở thành pháo thủ cao xạ bảo vệ vùng trời Tây Bắc và Thượng Lào.

Trong ba năm chiến đấu, ông ghi lại hành trình của mình vào hai cuốn sổ tay, những trang viết ố vàng, thấm mùi thuốc súng, mồ hôi và nước mắt. Những cuốn sổ ấy nay được tập hợp thành tác phẩm “Ghi vội trên mâm pháo”, dày 270 trang, in khổ lớn, do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành.

Kỷ vật 2 cuốn sổ tay Nhật ký của tác giả Nguyễn Thùy. Ảnh: NVCC

Ngày 31/10/1967, trong trận đánh ác liệt tại Mường Ngà (Sầm Nưa, Lào), Nguyễn Thùy bị bom bi nổ ngay trên đầu khi anh đứng trên mâm pháo thay đồng đội. Mảnh bom găm khắp người, xuyên qua phổi, khiến anh gục xuống trong biển máu. Trong trận này, 20 cán bộ, chiến sĩ hy sinh, thi thể Nguyễn Thùy cũng được đưa lên cáng thì đồng đội phát hiện anh vẫn còn thở.

Vượt qua lằn ranh sinh tử, giữa năm 1968, không đủ sức khỏe trở lại chiến trường, ông xuất ngũ và theo học Đại học Bách khoa Hà Nội – nơi sau đó ông gắn bó suốt nhiều năm, trở thành “Thủ lĩnh thanh niên Bách Khoa”.

Dù mang thương tật nặng, nhiều lần phải phẫu thuật, đến nay trong đầu ông vẫn còn một viên bom bi. Nhưng ông tiếp tục lao động, giảng dạy, tham gia các công trình thanh niên như: Đường Thanh Niên, sông Lừ, sông Sét, hồ Bảy Mẫu, hồ Thủ Lệ…

Cũng tại Bách khoa, ông gặp và kết hôn với bà Nguyễn Thị Cúc, sinh viên cùng lớp. Gia đình họ có 3 con gái và 3 con rể đều tốt nghiệp Đại học Bách khoa – một gia đình hiếm có với 8 kỹ sư Bách khoa.

Sự kiện trao tặng hai bộ sưu tập di ảnh và ra mắt cuốn nhật ký chiến trường là hoạt động ý nghĩa nhân dịp 95 năm Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đây không chỉ là sự tri ân những người đã góp phần tạo nên lịch sử, mà còn là cách để thế hệ trẻ hôm nay hiểu hơn về giá trị của hòa bình, độc lập và tinh thần đại đoàn kết dân tộc.

Các tác phẩm nghệ thuật, di ảnh và cuốn nhật ký “Ghi vội trên mâm pháo” sẽ tiếp tục được trưng bày, lan tỏa, góp phần bồi đắp lý tưởng sống đẹp, sống có trách nhiệm trong cộng đồng, đặc biệt là với thế hệ trẻ Việt Nam.

Mộc Miên