Triển khai chỉ lệnh khẩn cấp thay thế, cập nhật hệ thống máy tính ELAC trên tàu bay Airbus

Dòng máy bay Airbus A320.

Đây được xem là chiến dịch can thiệp kỹ thuật quy mô lớn hiếm thấy đối với một dòng máy bay thương mại hiện đại.

Ông Uông Việt Dũng, Cục trưởng Hàng không Việt Nam cho biết, vào 23 giờ ngày 28/11/2025 (16 giờ quốc tế - UTC), nhà sản xuất tàu bay Airbus đã gửi điện cảnh báo khẩn (AOT), đồng thời, Cơ quan An toàn hàng không châu Âu (EASA) đã ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp (EAD) số 2025-0268-E, yêu cầu các hãng hàng không trên toàn thế giới đang khai thác các dòng tàu bay do Airbus sản xuất bao gồm A319, A320, A321 phải thực hiện thay thế thiết bị hoặc cập nhật phần mềm điều khiển máy tính ELAC (điều khiển độ cao và hướng bay).

Cảnh báo của nhà sản xuất tàu bay Airbus và EASA yêu cầu, hiệu lực thực hiện việc thay thế, cập nhật hệ thống máy tính ELAC phải được triển khai trước chuyến bay đầu tiên từ thời điểm 23 giờ 59 phút ngày 29/11/2025-UTC (6 giờ 59 phút ngày 30/11/2025, giờ Việt Nam).

Ngay trong đêm, Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức họp khẩn cấp với các hãng hàng không Việt Nam để triển khai thực hiện chỉ lệnh này. Qua báo cáo của các hãng hàng không (tại thời điểm 5 giờ 30 phút ngày 29/11/2025), số lượng tàu bay của các hãng bị ảnh hưởng là 81/169 tàu bay A320/A321. Do đó, trong những ngày tới, một số chuyến bay của các hãng sẽ bị ảnh hưởng từ việc triển khai thực hiện chỉ lệnh này.

Các hãng hàng không Việt Nam đã tiến hành rà soát, chuẩn bị sẵn sàng vật tư, phụ tùng, phần mềm, nhân lực để khẩn trương triển khai ngay, đặt mục tiêu hoàn thành sớm nhất các nội dung theo yêu cầu của EASA và nhà sản xuất tàu bay Airbus, đồng thời cũng rà soát kế hoạch khai thác trong các ngày 30/11 và 1/12 để điều chỉnh phù hợp, kịp thời thông tin cho hành khách và hạn chế tối đa chậm hủy chuyến, làm ảnh hưởng đến hành khách.

“Đây là tình huống bất khả kháng. Để bảo đảm an toàn hàng không, duy trì hoạt động vận tải hàng không thông suốt, hạn chế ảnh hưởng đến hành khách, sáng sớm ngày 29/11, Cục Hàng không Việt Nam đã ban hành Công điện khẩn số 5924/CĐ-CHK, chỉ đạo các hãng hàng không Việt Nam chủ động tổ chức thực hiện ngay và tuân thủ đầy đủ các nội dung của Chỉ lệnh EAD 2025-0268-E.

Trong quá trình triển khai, các đơn vị cần báo cáo Cục kết quả thực hiện, thông tin kịp thời những khó khăn vướng mắc, các vấn đề vướng mắc phát sinh để Cục Hàng không Việt Nam xem xét, chỉ đạo”, ông Uông Việt Dũng yêu cầu.

Trên cơ sở tiến độ thực hiện EAD, Cục cũng yêu cầu các hãng rà soát kế hoạch khai thác, điều chỉnh lịch bay phù hợp, hạn chế tối đa tác động đến hành khách,

Cục cũng chỉ đạo các hãng cần thông báo kịp thời cho hành khách về việc thay đổi lịch bay trên tất cả các kênh thông tin, chăm sóc khách hàng; hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách trong việc thay đổi hành trình do việc chậm, hủy chuyến, thay đổi giờ bay (không thu phí đổi chuyến, hoàn vé, bố trí chuyến bay gần nhất); thực hiện nghiêm trách nhiệm và nghĩa vụ của người vận chuyển trong trường hợp chuyến bay bị chậm, bị hủy; phối hợp, hỗ trợ, chia sẻ nguồn lực để bảo đảm chất lượng, tiến độ thực hiện EAD.

Đối với Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, trên cơ sở kế hoạch bay, Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu phối hợp với các hãng hàng không của Việt Nam và quốc tế, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) bảo đảm hoạt động khai thác an toàn, an ninh, trật tự tại các cảng hàng không; hỗ trợ và phục vụ hành khách bị ảnh hưởng.

Các Cảng vụ hàng không được giao phối hợp các cảng hàng không trong việc điều phối hoạt động khai thác; thực hiện ứng trực, kiểm tra, giám sát an toàn, chất lượng dịch vụ tại cảng hàng không; xử lý theo đúng thẩm quyền các vấn đề phát sinh tại cảng hàng không, không để phát sinh các sự việc ảnh hưởng đến an ninh, an toàn khai thác.

Nhà sản xuất máy bay Airbus vừa gây chấn động ngành hàng không khi yêu cầu cập nhật phần mềm và phần cứng cho khoảng 6.000 máy bay A320/A321 trên toàn thế giới. Nguyên nhân dẫn đến việc triệu hồi hàng nghìn máy bay dòng A320 xuất phát từ một sự cố nghiêm trọng trên chuyến bay JetBlue ngày 30/10 từ Mexico đến Mỹ, khi máy bay A320 bất ngờ lao xuống do lỗi dữ liệu trong hệ thống điều khiển ELAC.

Điều tra ban đầu cho thấy, bức xạ mặt trời cường độ mạnh đã làm hỏng dữ liệu quan trọng trong bộ máy tính này, khiến máy bay mất khả năng kiểm soát độ chúi và buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Florida. Sự cố khiến nhiều hành khách bị thương và Cơ quan Hàng không liên bang Mỹ (FAA) đã vào cuộc điều tra.

EASA sau đó đã ban hành chỉ thị khẩn, buộc Airbus phải rà soát toàn bộ dòng máy bay A320, kết quả rà soát kết luận lỗi xuất phát từ phiên bản phần mềm ELAC. Với hơn 6.000 máy bay bị ảnh hưởng từ phần mềm này, đây là một trong những cuộc triệu hồi lớn nhất trong lịch sử 55 năm của Airbus. Toàn bộ đội bay A320 hiện có khoảng 11.300 chiếc, trong đó 6.000 chiếc thuộc diện triệu hồi, tương đương một nửa số máy bay A320 đang khai thác trên toàn cầu.

MINH TRANG