Triển khai hệ thống camera thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo:Xử lý nghiêm hành vi gian dối

Cảnh sát giao thông (Công an thành phố Hà Nội) chỉ ra lỗi che biển số của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

Muôn kiểu đối phó

Những mánh khóe đối phó camera AI đang được một số người dân áp dụng thời gian gần đây là dán băng dính, gắn hình dán, dùng khẩu trang hoặc tận dụng hàng hóa... để che biển số xe. Trong một ca tuần tra, Đội Cảnh sát giao thông số 6, Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội phát hiện tài xế xe ôm công nghệ N.H.H điều khiển xe máy với biển số xe bị che bởi một dải băng dính màu đen. Tài xế N.H.H thừa nhận trước đó đi ngược chiều và lo sợ hệ thống camera AI ghi lại hành vi vi phạm nên đã “chữa cháy” bằng cách che biển số xe lại. Với hành vi này, người vi phạm đã bị lập biên bản với mức phạt 5 triệu đồng, trừ 6 điểm trên giấy phép lái xe. Cùng lỗi che biển kiểm soát bằng cách để thùng hàng che kín biển số, nhân viên giao nhận V.V.H ở xã An Khánh thú thật: “Tôi nghe nói che kín biển số xe sẽ khiến camera AI và cảnh sát giao thông khó truy xuất nên thường xuyên áp dụng cách này. Giờ bị phạt, tôi rất ân hận”.

Bị tổ công tác thuộc Đội Cảnh sát giao thông số 7, Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố phát hiện dán băng dính đen để che biển số, ông Đ.X.H, quê ở tỉnh Ninh Bình, phân trần: “Bản thân làm tài xế công nghệ nhưng đôi lúc chạy xe hơi ẩu nên che biển số xe nhằm tránh bị phạt nguội”. Còn chị T.T.M, quê ở tỉnh Thanh Hóa, khi được lực lượng chức năng hỏi lý do gắn hình dán vào biển số xe, đã biện minh: “Tôi thấy hình dán đẹp nên gắn vào”. Anh P.M.D, quê ở tỉnh Phú Thọ thì phân bua: “Do mới làm tài xế công nghệ, chưa biết đường nên phải thường xuyên xem điện thoại để nhận cuốc xe, xác định vị trí, đường đi trên ứng dụng bản đồ của điện thoại nên tôi che biển số để tránh bị công an phạt”.

Cũng để tránh bị camera AI phát hiện vi phạm, nhiều ô tô lưu thông trên tuyến đường Nguyễn Xiển, Cầu Bươu, quốc lộ 21C, Cienco 5… tối 25-11 đối phó bằng cách che kín biển số xe bằng băng dính hoặc đồ vật. Trong đó, nhiều phương tiện đã làm rơi bùn, đất, đá ra đường. Chứng kiến cảnh này, người dân sống ở các khu vực trên lo lắng bởi nếu xảy ra va chạm hay vi phạm giao thông, việc truy vết của lực lượng chức năng sẽ gặp nhiều khó khăn.

Tình trạng gian dối không chỉ dừng ở việc che biển một cách thủ công, trên mạng xã hội thời gian gần đây còn xuất hiện chia sẻ của các tài xế về cách thức mua áo có họa tiết giống dây an toàn, nhằm đánh lừa các camera AI chuyên xử phạt lỗi không thắt dây an toàn. Chiêu trò này khiến nhiều người không khỏi lo ngại về mức độ tinh vi của hành vi chống đối pháp luật.

Hệ lụy pháp lý

Trước thực trạng trên, Trung tá Phạm Văn Chiến, Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông số 6 - Công an thành phố Hà Nội chia sẻ: “Toàn thành phố đặt mục tiêu lắp hơn 40.000 camera AI giai đoạn 2025-2030, trong đó có hơn 16.000 camera phục vụ quản lý giao thông, môi trường và trật tự đô thị. Camera AI hiện đã nhận diện được gần 20 hành vi vi phạm và sẽ tiếp tục cập nhật thêm nhiều hành vi khác để hỗ trợ công tác kiểm soát an toàn giao thông hiệu quả hơn. Dù người dân có tìm cách đối phó bằng cách che biển số, dùng áo in dây an toàn…, hệ thống AI vẫn đủ khả năng phân tích hình ảnh, trích xuất dữ liệu và nhận diện hành vi vi phạm. Hệ thống đã ghi hình kèm thời gian, tuyến đường và thông tin phương tiện. Khi cần, cơ quan chức năng sẽ trích xuất và xác minh được chủ xe trong thời gian ngắn”.

Trên phương diện pháp lý, việc che biển số không chỉ là vi phạm hành chính mà còn đe dọa trật tự an toàn xã hội. Luật sư Đỗ Phương Thảo, Công ty Luật TNHH Công lý Toàn dân phân tích: “Camera AI sẽ ngày càng hiện đại hơn, phạm vi giám sát ngày càng rộng hơn. Nhưng sự thông minh của hệ thống chỉ phát huy khi người tham gia giao thông có ý thức tuân thủ. Phương tiện bị che, làm mờ biển số chủ yếu nhằm trốn tránh trách nhiệm khi vi phạm Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Với những hành vi này, Nghị định số 168/2024/NĐ-CP đã tăng mức xử phạt rất nặng: 5 triệu đồng với xe máy, 23 triệu đồng đối với ô tô, đồng thời trừ 6 điểm giấy phép lái xe. Đây là biện pháp răn đe cần thiết nhằm bảo đảm trật tự giao thông”.

Mỗi biển số gắn ngay ngắn, rõ ràng là tuyên ngôn về trách nhiệm của công dân với cộng đồng và thể hiện văn hóa của mỗi người khi tham gia giao thông. Biển số xe không chỉ để quản lý hành chính mà còn là “dấu vân tay” giúp truy vết khi có sự cố. Che biển số xe tức là tự biến phương tiện của mình thành vô danh, khó truy cứu khi xảy ra tai nạn, vi phạm hoặc vận chuyển đồ trái phép. Để ngăn chặn triệt để tình trạng này, ngoài việc xử phạt nghiêm, lực lượng công an và các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh truyền thông, giáo dục; đồng thời công khai hình ảnh các trường hợp vi phạm trên phương tiện thông tin nhằm tạo tính răn đe xã hội. Việc gửi thông báo vi phạm về nơi cư trú, trụ sở làm việc cũng là biện pháp hữu hiệu nhằm tăng trách nhiệm của mỗi người khi tham gia giao thông.

Nhóm phóng viên