Trợ giúp pháp lý đưa công lý đến với người yếu thế

Người dân tộc thiểu số kinh tế khó khăn được trợ giúp pháp lý miễn phí

Theo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, ngày 30/10 vừa qua, bị cáo M. V. Q. (dân tộc Tày), bị TAND khu vực ở Hà Nội tuyên phạt 36 tháng tù giam, cho miễn án phí hình sự sơ thẩm.

Bị cáo M. V. Q. trước đó bị Viện kiểm sát nhân dân khu vực 3 (Hà Nội) truy tố về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.

Do sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, thuộc hộ cận nghèo, trình độ học vấn thấp, không có việc làm ổn định và sống cùng mẹ già không biết tiếng kinh. Với hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, nếu không có sự hỗ trợ từ Nhà nước thông qua hệ thống Trợ giúp pháp lý, bị cáo Q. có thể đã không có khả năng tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Nhận được quyết định phân công bào chữa từ Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hà Nội, Trợ giúp viên pháp lý Phan Thanh Bình đã trực tiếp tham gia bào chữa miễn phí cho bị cáo.

Việc bào chữa gặp rất nhiều khó khăn khi mẹ bị cáo không biết tiếng Kinh, Trợ giúp viên pháp lý đã nhờ Công an địa phương kết nối với em họ của bị cáo, tìm hiểu thêm các tình tiết giảm nhẹ và xin xác nhận hộ cận nghèo. Tất cả tài liệu này được trợ giúp viên pháp lý chứng thực, bổ sung vào hồ sơ vụ án và gửi Tòa án xem xét như là chứng cứ nhân thân có lợi cho bị cáo.

Tại phiên tòa, Trợ giúp viên pháp lý Phan Thanh Bình tiếp tục trình bày bản luận cứ bào chữa chặt chẽ, nhân văn và thuyết phục, nhấn mạnh các yếu tố: bị cáo có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu, khối lượng ma túy rất nhỏ (0,338g), hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trình độ nhận thức pháp luật hạn chế và có thái độ thành khẩn khai báo.

Từ đó, Trợ giúp viên đề nghị Hội đồng xét xử xem xét áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự, đồng thời miễn án phí hình sự sơ thẩm cho bị cáo theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14.

Bản án 36 tháng tù tòa sơ thẩm tuyên bị cáo Q. đã thể hiện sự nghiêm minh nhưng cũng đầy nhân đạo của pháp luật Việt Nam - vừa đảm bảo tính răn đe, vừa mở ra cơ hội để người phạm tội sớm làm lại cuộc đời.

Trợ giúp viên bào chữa cho bị cáo tại tòa.

Bản án nghiêm minh nhưng cũng bảo đảm tính nhân văn

Câu chuyện của bị cáo M. V. Q., có thể thấy pháp luật Việt Nam luôn kết hợp giữa tính nghiêm minh và tính nhân văn, thể hiện ở cách Nhà nước bảo đảm quyền được bào chữa, quyền được trợ giúp pháp lý cho người yếu thế. Mỗi vụ việc được trợ giúp thành công không chỉ là một vụ án được giải quyết công bằng, mà còn là một minh chứng sinh động cho tinh thần “Nhà nước của dân, do dân và vì dân”, nơi công lý thuộc về mọi công dân, không phân biệt địa vị, hoàn cảnh hay dân tộc.

Hiện nay, trên cả nước có 53 Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước trực thuộc Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố với đội ngũ gần 700 Trợ giúp viên pháp lý cùng hàng nghìn cộng tác viên là luật sư, chuyên viên pháp luật, cán bộ địa phương tích cực tham gia. Mỗi năm, hàng chục nghìn người yếu thế được tư vấn, đại diện hoặc bào chữa miễn phí.

Đằng sau mỗi vụ việc là một mảnh đời, một số phận, là sự tận tâm của những người làm nghề vì sứ mệnh cao cả: đưa công lý đến gần hơn với người dân.

Công tác trợ giúp pháp lý không chỉ giúp người yếu thế bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, mà còn góp phần giáo dục pháp luật trong cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền, nghĩa vụ, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và hạn chế vi phạm.

Đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, hoạt động trợ giúp pháp lý đóng vai trò như “cầu nối công lý”, giúp đồng bào tiếp cận pháp luật, được bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà không bị rào cản ngôn ngữ, địa lý hay kinh tế ngăn trở.

Chính sách trợ giúp pháp lý là biểu hiện sinh động của quan điểm Đảng và Nhà nước về xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, trong đó pháp luật là nền tảng bảo vệ quyền con người. Mỗi vụ việc, mỗi phiên tòa có sự tham gia của trợ giúp viên pháp lý là một nốt nhạc đẹp trong bản hòa ca công lý, khẳng định rằng pháp luật Việt Nam không ai bị bỏ lại phía sau.

Hoàng An