Trồng rừng gỗ lớn giúp người dân Huế giảm nghèo bền vững

Việc trồng rừng gỗ lớn giúp người dân vùng cao TP Huế thoát nghèo, vươn lên làm giàu bền vững.

Từ cuộc sống chật vật đến giảm nghèo bền vững

Một trong những tấm gương tiêu biểu cho sự chuyển mình nhờ trồng rừng là ông Hồ Đa Thê, cư dân tại khu tái định cư Bến Ván (thôn Hòa Lộc, xã Hưng Lộc, TP Huế). Ông Thê vốn sinh ra trong gia đình khó khăn, sau một thời gian làm việc tại cơ quan nhà nước với mức lương eo hẹp, ông đã đưa ra quyết định táo bạo là nghỉ việc, chuyển đến Bến Ván sinh sống và bắt tay vào khai hoang, trồng rừng.

Những năm đầu đối mặt với vô vàn khó khăn, nhưng nhờ sự kiên trì, cần cù và không ngừng học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình hiệu quả, những cánh rừng keo tràm của ông Thê bắt đầu xanh tốt. Đặc biệt, năm 2012, nắm bắt được thông tin và sự tuyên truyền của chính quyền về rừng có chứng chỉ FSC (rừng gỗ lớn), ông Thê đã tiên phong chuyển đổi mô hình, từ việc lấy dăm sang trồng rừng lâu năm lấy gỗ. Chu kỳ thu hoạch kéo dài này đã giúp nâng cao giá trị thu nhập.

Đến nay, diện tích rừng kinh tế của ông đã lên tới 25ha. Rừng trồng theo chu kỳ khai thác dài (tầm 7 - 8 năm) có thể cho thu nhập từ 250 - 280 triệu đồng/ha; chu kỳ 5 năm thu về khoảng 150 triệu đồng/ha. Mức lãi này cao hơn nhiều so với rừng gỗ nhỏ. Nhờ đó, nhiều năm qua, ông Thê không chỉ giảm nghèo bền vững mà còn vươn lên làm giàu, đồng thời được tín nhiệm làm trưởng thôn.

Ông Thê cho biết: "Sau khi trồng rừng gỗ lớn thành công, tôi đã tích cực chia sẻ kinh nghiệm, tuyên truyền vận động bà con chuyển đổi mô hình trồng rừng để giảm nghèo bền vững. Nhờ phong trào này, vùng đồi núi hoang sơ ở Bến Ván đã được nông dân địa phương phủ một màu xanh ngắt của những cánh rừng keo tràm".

Các cánh rừng gỗ lớn tại khu tái định cư Bến Ván (xã Hưng Lộc, TP Huế) đem lại hiệu quả kinh tế cho bà con trồng rừng.

Ngoài ông Thê, còn rất nhiều hộ dân tại đây đã "đổi đời" từ trồng rừng FSC, mà họ trìu mến gọi là “vàng xanh” mang lại no ấm cho gia đình. Điển hình là ông Hồ Đức Lăng, người từ không có gì trong tay nay đã sở hữu 40ha rừng, hay ông Nguyễn Chí Lưu có 10ha rừng trồng và là điểm thu mua gỗ dăm, gỗ rừng trồng lớn trong vùng. Gia đình bà Nguyễn Thị Ba, từ một hộ nghèo làm nghề chăm sóc, khai thác rừng thuê, sau đó đã mua xe tải chở gỗ thuê và mua được hàng chục ha rừng.

Biến giá trị sinh thái thành vốn phát triển sinh kế

Bên cạnh thu nhập từ trồng rừng kinh tế, cuộc sống của người dân TP Huế còn trở nên khấm khá hơn nhờ được chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) và chi trả giảm phát thải khí nhà kính (ERPA). Đáng chú ý, nhiều cộng đồng đã khéo léo xoay vòng nguồn tiền này để phát triển sinh kế.

Các nhóm hộ đã thống nhất trích một phần tiền DVMTR lập quỹ cộng đồng cho vay vốn để mua giống cây, con, hoặc cải tạo vườn tạp. Đây chính là cách “biến lộc rừng thành vốn”, giúp cộng đồng vừa giữ rừng, giảm sự phụ thuộc vào các hoạt động khai thác không bền vững, vừa thoát nghèo.

Điển hình là các mô hình phát triển sinh kế bền vững tại vùng cao A Lưới, nơi các hộ gia đình đã dùng vốn vay từ quỹ cộng đồng để chăn nuôi. Điển hình như anh Hồ Văn Târ và Hồ Văn Thịnh nuôi bò, anh Hồ Ngọc Nhiên nuôi dê, anh Hồ Văn Amé nuôi cá trắm... đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Anh Hồ Ngọc Nhiên dùng vốn vay từ quỹ cộng đồng (trích từ tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng) để sinh kế, nuôi dê đem lại thu nhập ổn định.

Anh Hồ Ngọc Nhiên chia sẻ: “Trước đây cuộc sống bấp bênh, nhưng từ khi có tiền chi trả DVMTR, gia đình tôi có thêm nguồn vốn mua dê giống, đàn dê phát triển tốt, giúp có thêm thu nhập ổn định, vừa giữ được rừng vừa thoát nghèo”.

Hiện tại TP Huế có 5.673 chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân tham gia quản lý bảo vệ rừng (với 68,1% là đồng bào dân tộc thiểu số), trong đó có 313 chủ rừng là hộ gia đình và 5.360 hộ gia đình, cá nhân là thành viên của 292 Ban Quản lý rừng cộng đồng, nhóm hộ.

Theo số liệu của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng TP Huế, nguồn thu DVMTR toàn thành phố năm 2024 là hơn 99 tỷ đồng, được chi trả cho 641 chủ rừng cung ứng DVMTR trên diện tích hơn 159.824ha. Đối với Chương trình ERPA (giảm phát thải khí nhà kính), năm 2024, TP Huế đã giải ngân 42,96/43,78 tỷ đồng (đạt 98,1% kế hoạch), trong đó gần 99,4% được chi trả cho hơn 600 chủ rừng là cộng đồng, hộ gia đình và các tổ chức.

Người dân vùng cao TP Huế tham gia tuần tra, bảo vệ rừng.

Ông Nguyễn Tất Tùng, Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng TP Huế cho biết, DVMTR và ERPA không chỉ dừng lại ở khoản hỗ trợ chi phí tuần tra, bảo vệ rừng, mà còn đang mở ra hướng đi mới là biến giá trị sinh thái của rừng thành dòng tiền bền vững, nuôi dưỡng sinh kế và góp phần chống biến đổi khí hậu.

“Đây chính là hướng đi lâu dài nhằm hài hòa giữa mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng những vùng quê xanh, bền vững. Ngành lâm nghiệp sẽ tiếp tục thông tin đến bà con về lợi ích của trồng rừng và quản lý bảo vệ rừng, qua đó nâng cao thu nhập, từng bước giúp dân giảm nghèo” – ông Tùng khẳng định.

Đại Dương