Trồng vú sữa xen cà phê: Hướng đi mới của nông dân trẻ

Anh Nguyễn Văn Khang trong vườn vú sữa đang thu hoạch

• TRỒNG VÚ SỮA XEN CÀ PHÊ

Anh Nguyễn Văn Khang, Thôn 8, xã Đinh Trang Hòa, huyện Di Linh đang thu hoạch những trái vú sữa chín. Đây là loại cây ăn trái được anh trồng xen trong diện tích cà phê của gia đình. Anh Nguyễn Văn Khang chia sẻ, gia đình anh vốn là nông dân, quen với cây cà phê từ hàng chục năm nay. Nhưng, trồng thuần cà phê cũng có nhiều rủi ro như giá cà phê lên xuống thất thường, trồng thuần cây cà phê cũng giảm thiểu sức phát triển của cây, không có cây che nắng, tạo ánh sáng tán xạ cho vườn cà phê phát triển.

Vì vậy, từ năm 2017, anh Khang đã thử trồng rất nhiều loại cây ăn trái xen trong vườn cà phê như: cây lựu, mắc ca. Tuy nhiên, anh nhận thấy hiệu quả mang lại chưa đạt mong đợi. Năm 2021, được sự động viên và cam kết bao tiêu sản phẩm của đối tác, anh Khang quyết định thử trồng vú sữa trong vườn cà phê. Anh chia sẻ: “Cây vú sữa cũng không phải cây xa lạ với nông dân Di Linh, nhiều gia đình vẫn trồng vú sữa trong vườn như một loại cây ăn trái. Tuy nhiên, muốn mang lại thu nhập kinh tế, tôi phải lựa chọn loại vú sữa có giá trị cao”. Vì vậy, anh quyết định trồng thử vú sữa Bơ Hồng. Theo anh Nguyễn Văn Khang, cây vú sữa Bơ Hồng có đặc điểm cơm dày, ít mủ, trái lớn, vỏ mỏng, trung bình từ ba tới bốn trái 1 kg. Khi chín, vỏ trái bóng lên màu hồng ửng, có vị ngọt thanh nên được thị trường ưa chuộng. Vú sữa Bơ Hồng còn được một số thị trường xuất khẩu chấp nhận, cũng là động lực để nông dân trẻ quyết tâm trồng thành công.

Năm 2021, anh Khang xuống giống 100 cây vú sữa xen trong vườn cà phê. Nhận thấy cây phát triển tốt, năm 2022, anh trồng thêm 100 cây. Đến cuối năm 2024, vườn vú sữa bắt đầu cho trái bói và những ngày đầu mùa khô 2025, 100 cây vú sữa 3 năm tuổi đã cho thu hoạch mùa vụ chính thức đầu tiên. Anh Khang cho biết, tại vùng Nam Bộ, trái vú sữa Bơ Hồng có thời gian thu hoạch rộ từ khoảng tháng 10 Âm lịch tới Tết Nguyên đán, thì tại Di Linh, trái có thời gian thu hoạch trễ hơn, từ trước Tết Nguyên đán tới hết tháng 2 Âm lịch. Đây cũng là lợi thế do lệch vụ, giảm cạnh tranh mùa vụ. Anh chia sẻ: “Cây vú sữa Bơ Hồng bản chất rất khỏe, ít sâu bệnh, chi phí đầu tư từ giống, phân bón khá thấp. Chỉ cần chú ý muốn có mẫu mã đẹp, chống côn trùng chích hút, ngay khi trái to bằng đầu ngón chân cái, tôi đã bọc trái bằng bọc xốp, giúp vỏ trái đẹp, đồng thời cũng tránh dập khi thu hoạch và vận chuyển tới tay khách hàng”.

• CANH TÁC THEO HƯỚNG HỮU CƠ

Anh Nguyễn Văn Khang cho biết, vườn vú sữa trồng xen trong 2 ha cà phê của gia đình anh mang lại nhiều kết quả khả quan. Thứ nhất, cây cà phê là cây ưa ánh sáng phản xạ, tán vú sữa cao vừa che bóng, lại chắn gió cho cà phê nên năng suất cà phê ổn định. Bù lại, cây vú sữa có cây cà phê che gốc nên không cần ủ gốc như vú sữa trồng tại các tỉnh đồng bằng, giúp người nông dân giảm nhiều chi phí. Anh Khang đánh giá, cây vú sữa Bơ Hồng khỏe, chủ yếu cần phân bón cân bằng. Trong đó, cả cây cà phê và cây vú sữa đều được anh chăm sóc theo hướng hữu cơ, sử dụng lượng lớn phân vi sinh, đặc biệt ưu tiên sử dụng phân trùn quế - loại phân dễ tiêu, dễ hấp thu cho cây trồng. Đồng thời, do trồng xen, trên mặt đất có ít cỏ, anh Khang tuyệt đối không sử dụng thuốc diệt cỏ. Khi cỏ mọc cao, anh dùng máy cắt sát gốc, luôn để lại một lớp cỏ thấp trên mặt đất để cân bằng sinh thái cho cây trồng cũng như các loại vi sinh vật cộng sinh có lợi trong đất. Đây cũng là quy trình canh tác anh được chuyển giao từ kỹ sư nông nghiệp Huỳnh Lê Minh Thư.

Chị Minh Thư là người khá quen thuộc với nông dân Lâm Đồng, người chuyên phát triển các loại rau, trái cây đặc sản, tư vấn, hướng dẫn kĩ thuật cũng như bao tiêu sản phẩm đầu ra cho nông dân. Chính chị Thư cũng là người hướng dẫn anh Khang trồng vú sữa Bơ Hồng đồng thời bao tiêu sản phẩm cho nhà vườn. Chị Minh Thư đánh giá, vườn của anh Nguyễn Văn Khang đã cho thấy tiềm năng tốt. Dù mới cho thu hoạch vụ đầu tiên, 100 cây đã đạt năng suất 3 tấn trái. Đây là một năng suất có thể coi là rất tốt với vú sữa Bơ Hồng. "Đặc điểm của vú sữa Bơ Hồng là cây càng sống lâu, chiều cao tốt, càng cho nhiều trái. Vì vậy, nếu chăm sóc đạt chuẩn, vườn vú sữa Bơ Hồng trồng xen cà phê sẽ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình", chị Huỳnh Lê Minh Thư khẳng định.

Được biết, anh Nguyễn Văn Khang đang tiến hành thủ tục để đăng ký nhãn hiệu cho vườn vú sữa Bơ Hồng cũng như vườn cà phê của gia đình. Anh chia sẻ, việc trồng xen cây ăn trái trong vườn cà phê tạo thêm hướng mở cho người nông dân về thu nhập cũng như định hướng canh tác bền vững, giúp cây cà phê cũng như cây ăn trái được phát triển trong sinh cảnh xanh.

DIỆP QUỲNH