Trung Quốc gây bối rối khi đột ngột dừng công bố thông tin về sao chổi hiếm gặp

Họ đã xác nhận nguồn gốc liên sao của vật thể này bằng cách sử dụng các tín hiệu quang học và radar, được kiểm chứng chéo với Kính viễn vọng Subaru của Nhật Bản và Đài quan sát ARIES của Ấn Độ.

Hình ảnh sao chổi 3I/ATLAS do kính viễn vọng Hubble chụp ngày 21/7. (Ảnh: NASA)

Đến khi vật thể tiến đến điểm gần nhất với sao Hỏa, dự kiến vào đầu tháng 9, bộ dữ liệu công khai cuối cùng của Trung Quốc từ ăng-ten vô tuyến Tân Cương cao 35m cho thấy cường độ tín hiệu giảm ngay trước khi vật thể di chuyển ra phía sau Mặt trời nhìn từ phía Trái đất.

Sau đó, không có thêm quan sát nào được đăng trên cổng thông tin của Trung tâm Dữ liệu Thiên văn quốc gia (NADC) Trung Quốc, tạo nên một khoảng trống dữ liệu đột ngột khiến các nhà khoa học toàn cầu bối rối.

Khi các nhà báo liên hệ với các quan chức Trung Quốc trong ngành, người phát ngôn của CNSA cho biết lý do là "xung đột lịch trình thiết bị", vì công tác chuẩn bị cho sứ mệnh Mặt trăng của tàu Thường Nga-7 và vệ tinh chuyển tiếp Thước Kiều-2 khiến họ phải tạm thời dừng theo dõi các vật thể liên sao.

Lời giải thích này phù hợp với các nhật ký kính thiên văn đã công bố, cho thấy thời gian quan sát được chuyển hướng sang các dự án quỹ đạo Mặt trăng và Trái đất.

Nhà vật lý Avi Loeb, công tác tại ĐH Harvard, cho biết điều này tạo ra những lỗ hổng trong việc chia sẻ dữ liệu trên toàn cầu.

“Mỗi quan sát bị mất đều thu hẹp cơ hội hiểu biết của chúng ta về 3I/ATLAS. Một khi nó đi qua phía sau Mặt trời, chúng ta có thể sẽ không bao giờ nhìn thấy nó nữa”, ông nói.

Ông Loeb cho rằng việc Trung Quốc theo dõi sao chổi sớm là rất quan trọng, nhưng cộng đồng khoa học toàn cầu cần duy trì tính minh bạch ngay cả khi có những ưu tiên về chính trị hoặc sứ mệnh.

Một số nhà nghiên cứu Trung Quốc giấu tên cho biết dữ liệu từ các vật thể sâu trong không gian được bảo mật khi tín hiệu trùng với tần số quốc phòng hoặc được coi là "nhạy cảm về mặt chiến lược".

Trung tâm Kiểm soát vệ tinh Tây An, nơi xử lý cả hoạt động theo dõi dân sự và quân sự, có thể đã định tuyến lại dữ liệu 3I/ATLAS nội bộ, giống như khi theo dõi quá trình tiểu hành tinh 2022WJ1 xâm nhập khí quyển trước đây.

Sau sự im lặng của Trung Quốc, các đài quan sát châu Âu và Ấn Độ, đặc biệt là Gaia, ESO và IIA Bengaluru, đã vào cuộc để duy trì phạm vi phủ sóng quang học.

Sao chổi 3I/ATLAS cho thấy nhiệm vụ quan sát không gian đang nằm giữa giao điểm của khoa học, chiến lược và chủ quyền. Khi các quốc gia cạnh tranh nhau trong vũ trụ, tính minh bạch không còn được ưu tiên.

Sao chổi 3I/ATLAS được phát hiện bởi hệ thống quan sát hành tinh ATLAS ở Chile từ ngày 1/7. Vật thể này di chuyển theo kiểu siêu quỹ đạo ( không phụ thuộc Mặt trời).

Cơ quan vũ trụ châu Âu xác định 3I/ATLAS bắt nguồn từ ngoài hệ Mặt trời, vì thế nó có thể mang theo thông tin rất hiếm về vật chất và điều kiện hình thành ở nơi khác trong dải ngân hà.

Có nghiên cứu cho rằng nó là vật thể lâu đời nhất từng được quan sát, có thể từ 7-10 tỷ năm tuổi, nhiều tuổi hơn nhiều so với hệ Mặt trời (4,6 tỷ năm).

Bình Giang