TRV đề xuất tham gia sâu hạ tầng tín hiệu và hệ thống điện dự án đường sắt tốc độ cao

Trong số đó, Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt Việt Nam (TRV) là một trong những đơn vị thể hiện rõ định hướng chiến lược khi tập trung phát triển những lĩnh vực then chốt như hạ tầng thiết bị thông tin tín hiệu, hệ thống điện và trang thiết bị nhà ga. Đây là những yếu tố quyết định đến an toàn, ổn định và khả năng khai thác của đường sắt tốc độ cao.

Tại cuộc họp sáng 27/11 về Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đại diện TRV đề xuất mong muốn được sản xuất các thiết bị tín hiệu, nhà máy hoàn thành vào năm 2026 để phục vụ cho đường sắt đô thị và đường sắt tốc độ cao, đường sắt cao tốc. Hiện nay, doanh nghiệp đã nghiên cứu hệ thống làm về điện cho nhà ga.

Bà Trần Thị Huệ Chi - Chủ tịch HĐQT TRV trình bày ý kiến tại cuộc họp liên quan đến công tác chuẩn bị dự án đường sắt tốc độ cao.

Theo thông tin từ TRV, trong Công văn số 185/2025/KH-TRV gửi Chính phủ, công ty bày tỏ mong muốn được tham gia sâu vào các dự án đường sắt quốc gia, đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao. Trong đề xuất này, trọng tâm lớn nhất của doanh nghiệp là được đảm nhiệm và đầu tư vào những hạng mục then chốt liên quan đến thiết bị thông tin tín hiệu và hệ thống điện, vốn được xem là "trái tim" của hạ tầng đường sắt hiện đại.

TRV cho biết, dù được thành lập năm 2017, năng lực chuyên môn của công ty dựa trên nền tảng kinh nghiệm hơn 25 năm của đội ngũ cán bộ trong ngành đường sắt. Doanh nghiệp hiện sở hữu hệ sinh thái bao gồm nhiều đơn vị thành viên hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất toa xe, nghiên cứu công nghệ đường sắt, dịch vụ vận tải và hậu cần.

Trong quá trình phát triển, TRV đã định hướng chiến lược theo mô hình phát triển chiều sâu, tập trung vào công nghệ cao tương tự cách các doanh nghiệp lớn trên thế giới từng triển khai trong ngành giao thông. Chính vì vậy, hai lĩnh vực mà TRV mong muốn tham gia nhiều nhất vào mảng hạ tầng thiết bị thông tin tín hiệu và hệ thống điện cho các tuyến đường sắt tốc độ cao trong tương lai.

Theo nội dung văn bản, TRV đề xuất được tham gia một cách trực tiếp vào những hạng mục quan trọng của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam cũng như các tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Công ty mong muốn đảm nhận vai trò sản xuất, tiếp nhận và chuyển giao công nghệ cho hệ thống tín hiệu điện tử, hệ thống điện và các thiết bị phục vụ vận hành đường sắt hiện đại. TRV khẳng định đã chuẩn bị nguồn nhân lực, cơ sở kỹ thuật và bề dày kinh nghiệm cần thiết để đáp ứng các yêu cầu về an toàn, chất lượng và tiêu chuẩn quốc tế. Đây cũng được xem là cơ hội để doanh nghiệp trong nước từng bước làm chủ công nghệ thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nhà thầu nước ngoài.

Bên cạnh đó, TRV đề nghị Chính phủ xem xét việc cho phép doanh nghiệp đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ lắp đặt, kiểm định, bảo trì thiết bị tín hiệu và điện khí hóa. Doanh nghiệp cũng mong được tham gia đào tạo nhân lực chuyên ngành tín hiệu - điện tốc độ cao, phối hợp các trường đại học và tổ chức trong và ngoài nước nhằm chuẩn bị nguồn nhân sự chất lượng cao cho giai đoạn triển khai.

Để có thể đảm đương vai trò lớn này, TRV kiến nghị Chính phủ tạo điều kiện về quỹ đất khoảng 20 ha tại vị trí phù hợp để xây dựng tổ hợp công nghiệp sản xuất và kiểm định thiết bị tín hiệu, điện và toa xe.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp đề xuất được miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị và linh kiện phục vụ sản xuất, lắp đặt và bảo trì hệ thống tín hiệu, điện khí hóa trong những năm đầu triển khai.

Việc hưởng chính sách ưu đãi cho các dự án nghiên cứu - chế tạo thiết bị công nghệ cao cũng được TRV đánh giá là cần thiết để đảm bảo quá trình làm chủ công nghệ diễn ra bền vững. Ngoài ra, công ty mong muốn được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước.

Một trong những định hướng đáng chú ý được TRV theo đuổi là mô hình ba bước phát triển năng lực cho ngành đường sắt tốc độ cao, gồm tiếp nhận chuyển giao công nghệ cốt lõi; sản xuất, lắp ráp các thiết bị chủ lực ngay tại Việt Nam; và vận hành độc lập bởi đội ngũ kỹ sư Việt Nam. Đây được xem là lộ trình dài hạn nhằm hướng đến mục tiêu tự chủ công nghệ, giảm phụ thuộc nhập khẩu và hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước.

Thời gian tới, TRV khẳng định sẵn sàng xây dựng cơ sở công nghiệp đường sắt, làm chủ công nghệ hạ tầng thiết bị thông tin tín hiệu và hệ thống điện cho các tuyến đường sắt tốc độ cao trong tương lai, góp phần đưa ngành đường sắt Việt Nam bước sang giai đoạn phát triển mới, hiện đại và bền vững hơn.

Phương Nghi