Tự chủ, tự cường trong thế giới nhiều biến động

Sức mạnh tạo niềm tin bước vào kỷ nguyên mới

Tại Phiên toàn thể cấp cao của Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 diễn ra sáng 26-2 tại Hà Nội, khi trả lời đề nghị làm rõ nội hàm quan điểm của Thủ tướng về tự cường, tự chủ chiến lược, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, bất cứ quốc gia nào, tổ chức nào cũng phải đặt vấn đề tự lực, tự cường, chủ động chiến lược. Theo Thủ tướng, trong quan hệ đối ngoại phải giữ thế cân bằng, đối xử công bằng, phát triển dựa trên luật lệ; mỗi quốc gia đều phải có thực lực; quốc phòng và an ninh phải được tăng cường, củng cố, phù hợp với tình hình…

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu tại Phiên toàn thể cấp cao Diễn đàn tương lai ASEAN 2025

Phát biểu của người đứng đầu Chính phủ tại nước ta tại Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 với sự tham gia của các vị nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu Chính phủ một số quốc gia khu vực cũng chính là đường lối, chủ trương và chính sách xuyên suốt đã, đang và sẽ thực thi của Việt Nam. Trong bối cảnh thế giới và khu vực đang có những biến động phức tạp, khó lường, đồng thời cạnh tranh giữa các nước lớn quyết liệt như hiện nay, độc lập và chủ quyền quốc gia đứng trước những thách thức nghiêm trọng. Đặc biệt là tại các điểm nóng, những khu vực địa chiến lược quan trọng trên thế giới.

Là một quốc gia từng trải qua những năm dài đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, cũng như chống bao vây, cấm vận, Việt Nam hơn ai hết thấu hiểu giá trị của chủ quyền quốc gia, độc lập, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc. Chúng ta vì thế cùng với việc thực thi chính sách đối ngoại “độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” nhằm xây dựng môi trường hòa bình, ổn định cho sự phát triển đã tập trung phát triển kinh tế, củng cố an ninh - quốc phòng để xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh về mọi mặt.

Từ một nền kinh tế nghèo nàn và lạc hậu, Việt Nam nay đã trở thành một quốc gia thu nhập trung bình với GDP đạt hơn 476 tỷ USD và GDP bình quân đầu người năm 2024 là 4.700 USD; xếp thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 34 trên thế giới. Đáng chú ý, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo, đến năm 2029, với quy mô GDP dự kiến đạt 684 tỷ USD, Việt Nam sẽ vượt qua Singapore để trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á và lớn thứ 31 trên thế giới. Theo dự báo của Trung tâm dự báo, phân tích kinh tế độc lập của Anh (CEBR), đến năm 2038, với quy mô GDP dự kiến đạt 1.559 tỷ USD, Việt Nam sẽ vượt qua các nền kinh tế khác trong khu vực ASEAN như Thái Lan (1.313 tỷ USD), Singapore (896 tỷ USD), Philippines (1.536 tỷ USD) để lọt nhóm 25 nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Từ chỗ bị bao vây cô lập, Việt Nam ngày nay đã có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, có quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện và Đối tác Chiến lược với 30 nước, trong đó có tất cả các nước lớn và toàn bộ 5 quốc gia Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Việt Nam hiện là thành viên tích cực, chủ động, trách nhiệm của ASEAN và hơn 70 tổ chức khu vực và quốc tế, có quan hệ hợp tác với 224 thị trường tại tất cả các châu lục trên thế giới.

Có thể khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Điều đó cho chúng ta niềm tin vững chắc để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Thời điểm bắt đầu kỷ nguyên mới là Đại hội XIV của Đảng, từ đây, mọi người dân Việt Nam, hàng trăm triệu người như một, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đồng tâm hiệp lực, chung sức đồng lòng, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận lợi, đẩy lùi nguy cơ, thách thức, đưa đất nước phát triển toàn diện, mạnh mẽ, bứt phá và cất cánh”.

Phát huy vai trò trung tâm, dẫn dắt của ASEAN

Nỗ lực tự lực, tự cường, chủ động chiến lược để xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh, nhưng chúng ta cũng rất coi trong hợp tác quốc tế theo chính sách đối ngoại “độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, trước hết là các nước láng giềng, các nước trong khu vực. Trong đó, không ngừng thúc đẩy và củng số hợp tác với ASEAN và các quốc gia thành viên hiệp hội là một ưu tiên hàng đầu của Việt Nam.

ASEAN từ 5 thành viên nay khi mới ra đời, nay đã trở thành một hiệp hội gồm 10 quốc gia Đông Nam Á và đang trong tiến trình kết nạp Timor Leste, quốc gia thứ 11 trong khu vực. Không chỉ sắp trở thành một hiệp hội gồm tất cả các nước Đông Nam Á, ASEAN còn là một tổ chức khu vực thành công bậc nhất thế giới.

Quan trọng nhất là ASEAN đã xây dựng và duy trì được môi trường khu vực hòa bình, ổn định và an ninh trong nhiều thập kỷ. Đây là tiền đề quan trọng cho sự phát triển và lớn mạnh của ASEAN. ASEAN hiện nay là một cộng đồng với mức độ hợp tác, liên kết ngày càng sâu rộng trên cả 3 trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội; trở thành một trong những khu vực phát triển năng động nhất thế giới với GDP khoảng 3.500 tỷ USD (năm 2024) và là nền kinh tế đứng thứ 5 thế giới, mang lại lợi ích thiết thực cho khoảng 680 triệu dân. Bước vào giai đoạn phát triển mới, ASEAN được dự báo sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới với GDP vượt 10 nghìn tỷ USD, có thị trường tiêu dùng hơn 800 triệu dân vào năm 2030.

ASEAN hiện là một tổ chức có uy tín và vị thế ngày càng cao, có quan hệ đối ngoại rộng mở, đóng vai trò trung tâm trong khu vực, được các đối tác, trong đó có tất cả các nước lớn, coi trọng, tăng cường hợp tác. Đây là nền tảng để ASEAN tiếp tục xây dựng cộng đồng, hiện thực hóa tầm nhìn 2025 và tiếp tục phát triển trong thời gian tới.

ASEAN trong tiến trình phát triển đã thể hiện được bản lĩnh và khả năng tự cường, ứng phó kịp thời và hiệu quả với các thách thức đặt nhằm khẳng định vai trò trung tâm của hiệp hội trong các vấn đề khu vực. Nhất trí với ý kiến của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và chia sẻ thêm về vai trò trung tâm của ASEAN tại Phiên toàn thể cấp cao của Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, mỗi quốc gia thành viên phải có chính sách, hành động hiệu quả cho hòa bình, hợp tác, phát triển trên thế giới; tổng hòa hiệu quả từ các nước trong ASEAN để tạo động lực, truyền cảm hứng cho các nước, các khu vực khác.

Theo Thủ tướng, ASEAN không những tham gia, ủng hộ các giải pháp, diễn đàn mang lại hòa bình, hợp tác, phát triển, mang lại hạnh phúc, ấm no cho người dân mà còn phải góp phần dẫn dắt cuộc chơi đi đến kết quả cao nhất. Trước bối cảnh mới hiện nay, Thủ tướng cho rằng, cần phát huy vai trò trung tâm của ASEAN dựa trên nền tảng quan hệ hợp tác, đối tác, qua đó tăng cường vai trò của ASEAN với các vấn đề nổi lên như chiến tranh và hòa bình, xử lý xung đột, xóa đói giảm nghèo, biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo... Đối với ASEAN, theo Thủ tướng, luật lệ chính là sự đoàn kết, thống nhất trong đa dạng; giữ trung lập, tạo môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển; tôn trọng các quốc gia, ứng xử linh hoạt đối với các vấn đề của khu vực và quốc tế; giúp đỡ, cùng nhau mang lại hòa bình, hợp tác, phát triển, mang đến cho người dân cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc; các thể chế hướng tới ASEAN và mỗi người dân ASEAN năm sau tốt hơn năm trước.

HOÀNG TUẤN