Từ trung tâm đến vùng biên Lạng Sơn: Công tác trợ giúp pháp lý lan tỏa tới cộng đồng yếu thế

Tại tỉnh Lạng Sơn, công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) đã có sự chuyển mình rõ rệt, trong đó nổi bật nhất là việc tăng cường truyền thông sâu rộng đến cơ sở, đưa dịch vụ pháp lý miễn phí tiếp cận người dân một cách hiệu quả, kịp thời và đúng đối tượng.

Năm 2025, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lạng Sơn, nhiều hoạt động truyền thông đa dạng đã được triển khai, thu hút sự tham gia lớn của cộng đồng, góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức về quyền pháp lý của nhân dân.

Phủ rộng thông tin đến cơ sở, tăng mạnh số người được tiếp cận

Ngay từ đầu năm, Trung tâm đã chủ động xây dựng kế hoạch truyền thông phù hợp thực tiễn từng địa bàn. Các buổi phổ biến chính sách, quyền được TGPL được tổ chức sâu rộng tại các xã, thôn, bản. Chỉ tính riêng 10 tháng đầu năm 2025, Trung tâm đã tổ chức 20 hội nghị truyền thông về tiếp cận chính sách TGPL tại các thôn, xã với tổng cộng 2.194 người tham dự.

Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Lạng Sơn tuyên truyền tiếp cận chính sách cho người dân. (Ảnh: Lê Hanh)

Sự lan tỏa này không chỉ giúp người dân hiểu rằng họ có quyền nhờ đến pháp luật khi gặp tranh chấp hay vướng mắc, mà còn giúp họ mạnh dạn đề nghị hỗ trợ khi cần, giảm thiểu nguy cơ bị thiệt thòi vì thiếu hiểu biết pháp lý.

Một điểm sáng đáng chú ý trong công tác truyền thông năm 2025 chính là việc Trung tâm đã mở rộng hoạt động tuyên truyền đến đối tượng học sinh bậc THPT. Đây là những công dân trẻ, dễ tiếp thu và lan tỏa thông tin cho gia đình. Hai buổi truyền thông tại Trường THPT Lộc Bình và Trường THPT Văn Lãng, dưới hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, đã thu hút 1.645 học sinh tham gia.

Hoạt động được xem như một cách tiếp cận mới hiệu quả, giúp giáo dục pháp luật sớm, tạo nền tảng xây dựng một thế hệ công dân thượng tôn pháp luật.

Bên cạnh đó, Trung tâm cũng triển khai truyền thông hướng tới nhóm người khuyết tật, đối tượng dễ gặp nhiều hạn chế trong tiếp cận thông tin pháp lý. Nhân Ngày Người khuyết tật Việt Nam 18/4, Trung tâm tổ chức một hội nghị dành riêng cho họ với sự tham dự của 65 người khuyết tật và người thân.

Những hoạt động này giúp họ tự tin hơn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập cộng đồng.

Song song với các hội nghị trực tiếp, công tác truyền thông đa phương tiện cũng được đẩy mạnh. Trung tâm đã duy trì đường dây nóng TGPL qua số điện thoại 0205.375.7555, xây dựng tin bài đăng tải thường xuyên trên Trang thông tin điện tử của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và của tỉnh Lạng Sơn, cũng như vận hành hiệu quả nội dung trên mạng xã hội như Facebook, Zalo nhằm đưa thông tin đến đúng nơi, đúng thời điểm.

Việc linh hoạt truyền thông theo nhiều kênh đã giúp mở rộng diện tiếp cận, đặc biệt đối với người dân vùng sâu, vùng xa.

Các hoạt động truyền thông còn được lồng ghép trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Trong năm 2025, Trung tâm tổ chức 2 hội nghị truyền thông trực tiếp điểm tại cơ sở và 2 đợt truyền thông chuyên đề có khảo sát cộng đồng, với tổng cộng 531 đại biểu tham dự tại các địa bàn như xã Tân Tri và xã Lợi Bác.

Ngoài ra, Trung tâm đã ký hợp đồng sản xuất phóng sự “Trợ giúp pháp lý - điểm tựa pháp luật tin cậy của người yếu thế” và in sách “Hỏi đáp pháp luật về trợ giúp pháp lý - Một số vấn đề thường gặp” nhằm tạo tài liệu truyền thông bền vững và dễ tiếp cận.

Những nỗ lực này tạo nên mạng lưới thông tin từ cơ sở, giúp các già làng, trưởng bản và người có uy tín trong cộng đồng trở thành cầu nối giữa pháp luật và người dân.

Truyền thông hiệu quả,vụ việc trợ giúp pháp lý tăng cao

Có thể khẳng định, công tác truyền thông đã góp phần quan trọng vào kết quả TGPL trong năm. Trung tâm đã thực hiện 911 vụ việc trợ giúp pháp lý, tăng 8,12% so với cùng kỳ năm trước; trong đó thụ lý mới 483 vụ việc.

Đáng chú ý, số vụ việc liên quan đến trẻ em tăng 61,9%, số vụ việc liên quan người bị buộc tội dưới 18 tuổi tăng 23,38%.

Những con số này cho thấy người yếu thế đã chủ động hơn trong việc yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình nhờ hiểu rõ hơn về TGPL qua các kênh truyền thông.

Trong phối hợp tố tụng, các cơ quan tiến hành tố tụng đã gửi 655 thông tin, yêu cầu TGPL đến Trung tâm. Từ đó, Trung tâm đã cử người tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho 433 trường hợp đúng đối tượng, đồng thời trả lời hoặc từ chối hợp lệ các trường hợp không thuộc diện được hỗ trợ.

Nhờ truyền thông tốt, việc phối hợp chuyển thông tin từ tố tụng đến Trung tâm trở nên nhịp nhàng, góp phần bảo đảm 100% người đủ điều kiện và có yêu cầu được tiếp cận dịch vụ pháp lý miễn phí.

Truyền thông về TGPL tại một tỉnh miền núi như Lạng Sơn vẫn còn không ít khó khăn. Người dân sống rải rác, nhiều nơi xa trung tâm, trình độ dân trí không đồng đều; một bộ phận người dân tộc thiểu số không sử dụng thành thạo tiếng phổ thông; điều kiện thời tiết, mùa vụ ảnh hưởng lớn đến việc tập trung người dân.

Cùng với đó, nguồn nhân lực của Trung tâm còn mỏng, phải gánh nhiều nhiệm vụ chuyên môn cùng lúc. Công tác cập nhật dữ liệu lên hệ thống phần mềm điện tử đôi khi cũng gặp trục trặc do lỗi hệ thống.

Những hạn chế này đòi hỏi sự kiên trì, linh hoạt trong phương thức truyền thông, đặc biệt tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Bà Hoàng Thị Bích, Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Lạng Sơn. (Ảnh: Lê Hanh)

Bước sang năm 2026, Trung tâm xác định tiếp tục đẩy mạnh truyền thông về TGPL, coi đây là động lực thúc đẩy chất lượng dịch vụ pháp lý và mở rộng phạm vi tiếp cận của người dân. Các nhiệm vụ được đề ra bao gồm đa dạng hóa nội dung và hình thức truyền thông, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai mạnh mẽ chương trình mục tiêu quốc gia tại cơ sở, tiếp tục củng cố phối hợp liên ngành trong tố tụng để hỗ trợ người dân kịp thời và hiệu quả hơn nữa.

Trung tâm cũng kiến nghị được hỗ trợ đầu tư hiện đại hóa cơ sở dữ liệu TGPL, phát triển ứng dụng trên thiết bị di động để người dân dễ dàng yêu cầu hỗ trợ, đồng thời đề nghị bố trí kinh phí để duy trì trực TGPL tại Tòa án và điều tra hình sự đây là một hoạt động thiết yếu nhưng chưa được hướng dẫn kinh phí rõ ràng.

Nhìn lại những kết quả đạt được trong năm 2025, có thể khẳng định rằng truyền thông chính là yếu tố then chốt giúp trợ giúp pháp lý thực sự đi vào đời sống. Khi người dân biết được quyền của mình và biết tìm đúng nơi để được hỗ trợ, công lý sẽ gần gũi hơn, bình đẳng hơn với tất cả mọi người. Những nỗ lực bền bỉ của Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lạng Sơn không chỉ mang đến tri thức pháp luật mà còn tiếp thêm niềm tin, giúp người yếu thế tự bảo vệ mình, từng bước khẳng định mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” trong hành trình thụ hưởng pháp luật và công bằng xã hội.

Lê Hanh