Tỷ lệ không kết hôn, không sinh con ở Trung Quốc ngày càng tăng

Tại Trung Quốc, Ngày Độc thân (Singles’ Day, 11/11) vốn tôn vinh người độc thân. Khi lối sống đề cao độc lập cá nhân trở nên phổ biến, xu hướng này cũng kéo theo không ít hệ lụy đối với các chuẩn mực xã hội truyền thống tại đất nước tỷ dân.

Một hệ lụy trong số đó là tỷ lệ kết hôn giảm mạnh. Người trẻ Trung Quốc ngày càng trì hoãn, thậm chí từ bỏ việc kết hôn và không còn chịu áp lực “kết hôn sớm” như trước đây.

Năm 2005, nhóm người 24 tuổi trở xuống chiếm 47% tổng số người đăng ký kết hôn. Tới năm 2024, tỷ lệ này chỉ còn 13%. Trong khi đó, hơn 50% số người đăng ký kết hôn năm 2024 là người trên 30 tuổi, so với dưới 20% vào năm 2005.

Sự dịch chuyển này bắt nguồn từ nhiều yếu tố như vai trò giới thay đổi, cơ hội học tập và nghề nghiệp của phụ nữ tăng lên, cùng nhu cầu tự hoàn thiện bản thân ngoài khuôn mẫu gia đình truyền thống.

Theo đồ thị, tỷ lệ kết hôn tại Trung Quốc giảm xuống mức thấp kỷ lục 4,3 trường hợp đăng ký kết hôn mới trên mỗi 1.000 dân vào năm 2024. Con số này chưa bằng một nửa so với 10 năm trước.

Song song với đà giảm kết hôn, tỷ lệ sinh cũng đi xuống. Tỷ lệ sinh tại Trung Quốc chạm đáy lịch sử năm 2023 và chỉ nhích nhẹ trong 2024. Dù vậy, dân số Trung Quốc vẫn giảm trong 2024, tiếp tục xu hướng đi xuống bắt đầu từ 2022 - năm đầu tiên giảm trong hơn 60 năm.

Xu hướng độc thân và kết hôn muộn kéo theo xu hướng sinh con muộn hoặc thậm chí không sinh con. Chi phí nuôi con cao tại khu vực đô thị, áp lực kinh tế và tâm lý ưu tiên sự nghiệp càng củng cố cho lựa chọn này. Các biện pháp khuyến sinh - như nới lỏng chính sách một con - của Bắc Kinh đến nay vẫn chưa đảo ngược đà giảm tỷ lệ sinh.

“Văn hóa độc thân” phản ánh sự thay đổi về thái độ và khát vọng cá nhân của người trưởng thành trong xã hội, đồng thời cũng đặt ra bài toán hóc búa cho nền kinh tế trong dài hạn. Số lượng người độc thân tăng lên buộc các nhà hoạch định chính sách phải điều chỉnh để ứng phó với tình trạng già hóa dân số và áp lực lên an sinh xã hội.

Ngọc Trang