Ukraine cầu viện châu Âu giữa bão áp lực và khủng hoảng nội bộ

Ukraine tìm kiếm sự hậu thuẫn của châu Âu

Ukraine đang đứng trước một cuộc khủng hoảng ngoại giao nhiều rủi ro khi chịu sức ép mạnh mẽ từ phía chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấp nhận một thỏa thuận hòa bình với Nga.

Trong lúc phái đoàn đàm phán mới của Ukraine làm việc với các quan chức Mỹ tại Miami, Tổng thống Zelensky đã kêu gọi các đồng minh châu Âu bác bỏ những điều khoản bị xem là nhượng bộ lãnh thổ và làm suy yếu an ninh quốc gia của Ukraine.

Cuộc gặp giữa phái đoàn Ukraine và phái đoàn Mỹ về các bước hướng tới việc đạt được hòa bình. Nguồn: X

Tình hình đàm phán càng thêm phức tạp bởi những biến động chính trị trong nội bộ Ukraine, sau khi các cáo buộc tham nhũng trong ngành năng lượng nước này dẫn tới việc Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Năng lượng từ chức vào giữa tháng 11/2025.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết ông đã trao đổi với các nhà đàm phán Ukraine về những điều khoản hòa bình có thể bảo đảm chủ quyền và thịnh vượng lâu dài cho Kiev, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu của họ không chỉ dừng lại ở việc đạt được một lệnh ngừng bắn.

Phát biểu được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông Rubio và nhà đàm phán Ukraine Rustem Umerov tại bang Florida, trong bối cảnh cuộc chiến bước vào giai đoạn quan trọng và Đặc phái viên của ông Trump, Steve Witkoff, chuẩn bị tới Moscow để hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Phát biểu trước báo chí tại Florida, Ngoại trưởng Rubio cho biết các cuộc thảo luận đã đạt được một số tiến triển, song vẫn còn nhiều việc phải làm để hướng tới một thỏa thuận hòa bình bền vững.

“Chúng tôi không chỉ muốn kết thúc xung đột. Chúng tôi muốn bảo đảm Ukraine có thể an toàn mãi mãi, không còn phải đối mặt với bất kỳ cuộc tấn công nào. Điều quan trọng không kém là giúp họ bước vào một giai đoạn thịnh vượng thực sự”, ông Rubio nói.

Những bình luận trên cho thấy Mỹ quan tâm nhiều hơn đến việc giúp Ukraine đảm bảo an ninh lâu dài, khác với những phát biểu mà Washington đưa ra trước đó. Tổng thống Donald Trump từng đưa ra những tuyên bố trái chiều, đôi khi khẳng định Ukraine có thể giành chiến thắng, đôi khi lại cho rằng Kiev “không có quân bài nào” để đánh bại Nga.

Ông Rubio nêu rõ, Nga phải là “một phần của chương trình thảo luận” trong bất kỳ cuộc đàm phán nào. Phát biểu của ông cũng phản ánh lo ngại tại Ukraine rằng một thỏa thuận hòa bình mong manh có thể chỉ tạo ra khoảng dừng giao tranh tạm thời.

“Chúng tôi muốn người dân Ukraine vượt qua cuộc chiến này không chỉ để tái thiết đất nước, mà còn xây dựng lại theo cách mạnh mẽ và thịnh vượng hơn. Đó là một vấn đề toàn diện. Chúng tôi không chỉ bàn về các điều khoản chấm dứt chiến sự, mà còn về những điều kiện bảo đảm thịnh vượng lâu dài cho Ukraine”, Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh.

Ukraine hiện phải đối mặt áp lực gia tăng cả trong lẫn ngoài nước sau vụ bê bối tham nhũng dẫn đến Chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak bị cách chức. Ông Yermak từng giữ vai trò chủ chốt trong các cuộc đàm phán trước đây.

Tổng thống Zelensky đã cử đoàn đàm phán mới do ông Rustem Umerov dẫn đầu tới Florida, Mỹ vào ngày 31/11 để gặp Ngoại trưởng Mỹ Rubio, Đặc phái viên Steve Witkoff và con rể của ông Trump, Jared Kushner. Cuộc họp kết thúc sau khoảng 4 giờ đồng hồ.

Trong phát biểu ngắn trước báo chí, ông Umerov cho biết: “Mỹ đang lắng nghe chúng tôi, hỗ trợ và sát cánh cùng chúng tôi”. Tuy vậy, không có tuyên bố nào được đưa ra về việc liệu các bên có đạt thỏa thuận nào hay không.

Các cuộc trao đổi tại Miami dự kiến sẽ được nối tiếp bằng vòng đàm phán với Điện Kremlin. Ông Witkoff và ông Kushner sẽ tới Nga trong vài ngày tới để gặp Tổng thống Putin và các cố vấn của ông.

Ông Umerov được coi là một phụ tá đáng tin cậy của Tổng thống Zelensky. Ông từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng từ tháng 9/2023 đến tháng 7/2025. Sau đó ông rời chức để đảm nhận vị trí Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine. Đi cùng với ông Umerov tới Miami có Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha và Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Andrii Hnatov.

Châu Âu siết cảnh báo

Để ổn định lại bộ máy sau bê bối tham nhũng, Tổng thống Zelensky hôm 30/11 thông báo bổ nhiệm bà Oksana Markarova – cựu đại sứ Ukraine tại Washington – làm cố vấn về tái thiết và đầu tư.

Trong bối cảnh các trợ lý của Tổng thống Donald Trump tiếp tục đàm phán với đại diện Ukraine và Nga trong tuần này. Nhiều lãnh đạo châu Âu đã bày tỏ lo ngại về những đề xuất trong bản kế hoạch hòa bình do Đặc phái viên Steve Witkoff soạn thảo thời gian gần đây, trong đó có nội dung dỡ bỏ sớm các lệnh trừng phạt nhằm vào Tổng thống Vladimir Putin và chính phủ Nga.

Đặc phái viên Witkoff đang đối mặt với sự chỉ trích gay gắt sau khi truyền thông tiết lộ nhiều chi tiết liên quan đến quan hệ của ông với các quan chức Nga. Bloomberg đã công bố bản ghi cuộc trò chuyện riêng tư giữa ông và một nhà đàm phán cấp cao của Nga. Wall Street Journal cũng đăng tải thông tin một cuộc điều tra về việc một số đồng minh của ông Trump tìm kiếm cơ hội kinh doanh tại Nga.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot cho rằng, việc nối lại quan hệ kinh tế Nga-Mỹ không thể đánh đổi bằng an ninh của Ukraine. Wall Street Journal cũng dẫn lời Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đặt nghi vấn về tính toán của Washington: “Nỗ lực của họ một phần là vì kinh doanh”.

Dù bản kế hoạch hòa bình 28 điểm ban đầu đã được chỉnh sửa trong quá trình trao đổi với các lãnh đạo Mỹ và châu Âu, đến nay vẫn chưa có dự thảo công khai về những vấn đề các bên đã thống nhất.

Cuối tuần qua, Tổng thống Zelensky điện đàm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Phần Lan Alexander Stubb và Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, nhằm duy trì và củng cố sự ủng hộ của họ, sau khi xuất hiện thông tin cho rằng Nhà Trắng đang xem xét các điều khoản hòa bình có thể mang lại lợi thế cho Nga. Ông Zelensky dự kiến đến Paris để hội đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người ủng hộ một lộ trình hòa bình không làm suy yếu năng lực phòng thủ của Ukraine.

Trước cuộc gặp này, Ngoại trưởng Pháp Barrot nhận định vẫn có cơ hội đạt được thỏa thuận nếu Nga chấp nhận độc lập của Ukraine: “Tổng thống Nga phải chấp nhận lệnh ngừng bắn hoặc đối mặt với các biện pháp trừng phạt mới có thể làm suy kiệt nền kinh tế Nga, đồng thời thúc đẩy sự ủng hộ của châu Âu dành cho Ukraine”.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Sydney Morning Herald