Vì sao Black Friday không còn là 'cơn sốt' mua sắm như trước?

Bùng nổ giảm giá quanh năm khiến Black Friday không còn giữ được vị thế. Ảnh: Reuters.

Trong nhiều năm, Black Friday luôn gắn liền với những dòng người chen chúc, giá giảm sâu kỷ lục và cảnh mua sắm hỗn loạn để giành bằng được món hời tốt nhất mùa lễ. Nhưng bức tranh hiện nay đã khác xa.

Các cửa hàng mở cửa muộn hơn, lượng khách không tăng, mua sắm trực tuyến lại bùng lên. Và trong bối cảnh Black Friday “nổ phát súng” ngay từ tháng 9, người tiêu dùng ngày càng dè chừng, không chắc những “deal khủng” họ thấy có thực sự đáng tiền hay không, CNBC cho biết.

Ưu đãi kéo dài khiến Black Friday "mất nhiệt"

“Giá trị thật của sự kiện gần như biến mất”, Mark Cohen, cựu CEO Sears Canada, người có 10 năm giảng dạy ngành bán lẻ tại Trường Kinh doanh Columbia, nhận xét. “Ngày xưa, giá Black Friday là mức tốt nhất trong năm, hiếm hoi và không bao giờ lặp lại. Giờ thì càng sát lễ, giá khuyến mãi càng tốt hơn nữa trong mắt người mua”.

Black Friday vẫn là ngày quan trọng bậc nhất với nhiều nhà bán lẻ và có thể vẫn là ngày mua sắm đông đúc nhất năm. Tuy nhiên, nó không còn được định nghĩa bởi trải nghiệm xếp hàng và chen lấn tại cửa hàng.

Hàng triệu người vẫn sẽ đến trung tâm thương mại, siêu thị và các cửa hàng lớn, nhưng hàng triệu người khác chọn ở nhà, đặt hàng qua điện thoại hoặc máy tính.

Điều này buộc các “ông lớn” như Walmart, Target hay Macy’s phải thay đổi chiến lược. Nhiều chuỗi như Kohl’s tung khuyến mãi sớm hơn. Walmart chia Black Friday thành nhiều đợt - giữa tháng 11, cuối tuần Lễ Tạ ơn và một sự kiện kéo dài một ngày cho Cyber Monday. Không ít thương hiệu đóng cửa trong ngày Lễ Tạ ơn nhưng vẫn mở ưu đãi trực tuyến.

“Ngày trước, tôi vẫn nhớ cảnh xếp hàng dài trước cửa hàng để săn sale đặc biệt. Giờ mọi thứ trải dài nhiều tuần, và phần lớn người tiêu dùng ngồi ở nhà mua qua mạng”, Denish Shah, Chủ nhiệm khoa Marketing, Đại học Georgia State, kể.

Tổng chi tiêu cho mua sắm dịp lễ trong cuối tuần Lễ Tạ ơn tại Mỹ từ 2017-2024. Biểu đồ: CNBC.

Trong 6 năm gần đây, lượng người mua sắm online dịp Black Friday luôn vượt mua trực tiếp. Sau cú “bật mạnh” hậu Covid, lượng khách thực tế trở lại mức đi ngang, theo dữ liệu NRF và Placer.ai.

Từ năm 2021, lượng khách đến cửa hàng Black Friday vẫn cao hơn mức trung bình năm khoảng 50%, nhưng không tăng trưởng đáng kể. Tỷ lệ người thuộc thế hệ Millennials và Gen X dự định mua phần lớn đơn hàng dịp Black Friday cũng giảm rõ rệt. Gen Z và Baby Boomers gần như giữ nguyên.

Chi tiêu trong “Turkey 5” - giai đoạn từ Lễ Tạ ơn đến Thứ Hai điện tử (Cyber Monday) - cũng giảm 2 năm liên tiếp. Giai đoạn 2019-2024, mức chi sụt gần 13%. Năm nay, theo khảo sát Deloitte, người tiêu dùng dự kiến chi ít hơn 4%.

“Dù vẫn có một vài điểm nhấn như hàng giá sốc hay khuyến mãi đặc biệt, nhưng nhìn chung sức nóng đã giảm”, Tiffany Yeh, Giám đốc của Boston Consulting Group, nhận định.

Theo ông Cohen, khi Black Friday hiện đại hóa và trở nên phổ biến từ những năm 1980, các nhà bán lẻ phải mất cả năm chuẩn bị. Họ phải thuyết phục nhà cung cấp giảm giá sâu để có ưu đãi thật sự “không thể cưỡng lại”, giúp tạo lực đẩy cho cả mùa mua sắm.

Điều đó đòi hỏi chọn đúng sản phẩm, đặt đúng giá, giữ bí mật trước đối thủ, và đặt lượng hàng vừa đủ để bán hết nhưng không “gây bão” ngoài cửa hàng.

Black Friday từng là ngày mua sắm náo loạn với giá sốc hiếm có, nhưng nay sức hút đã giảm mạnh. Ảnh: Reuters.

Nhưng khi Black Friday trở thành hiện tượng, các nhà bán lẻ bắt đầu nới rộng khung thời gian để kéo dài “mùa ăn nên làm ra”: mở cửa sớm hơn vào sáng thứ Sáu, rồi mở cả ngày Lễ Tạ ơn, rồi đẩy khuyến mãi lên trước nữa.

“Nói cách khác, để duy trì cú hích, họ đã khiến nó loãng đi”, ông Cohen kết luận,

Để tránh quá tải kho hàng và nhân sự, doanh nghiệp càng phải dàn trải khuyến mãi sớm hơn, theo bà Yeh. Việc huy động nhân viên chỉ cho 1 ngày cao điểm là rất khó, còn kéo dài cả mùa thì dễ bố trí và đào tạo hơn.

Deal Black Friday còn “đáng” mua không?

Mua sắm trực tuyến vốn tăng đều trong hai thập kỷ, nhưng đại dịch khiến tốc độ mua sắm trên kênh này bứt phá mạnh. Giờ đây, doanh số online vượt mặt mua tại cửa hàng khiến các sự kiện trực tiếp bớt quan trọng.

Việc kéo dài mùa Black Friday cũng giúp người tiêu dùng phân bổ chi tiêu hợp lý hơn. “Nhiều người nhận lương tháng 11 và tháng 12 ở hai chu kỳ khác nhau, việc dàn trải mua sắm giúp họ dễ thở hơn”, Shah nói.

Người tiêu dùng hoài nghi và chuyển dịch sang mua sắm trực tuyến khiến Black Friday trở nên nhạt nhòa hơn so với các năm. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, chất lượng ưu đãi lại khiến nhiều người nghi ngờ trong bối cảnh kinh tế yếu, doanh nghiệp liên tục dùng khuyến mãi để kéo doanh thu nhưng vẫn tăng giá vì thuế và chi phí.

Giảm giá tràn lan trước, trong và sau mùa lễ khiến người mua “không còn tin” vào các chương trình ưu đãi, theo Sonia Lapinsky, lãnh đạo bộ phận Thời trang toàn cầu của AlixPartners. Một số deal Black Friday thực chất chỉ đưa giá trở lại mức cũ sau khi đã tăng.

“Người tiêu dùng có quá nhiều công cụ so sánh giá, và giờ họ mệt mỏi vì phải dò tìm từng chút”, Lapinsky nói. "Họ thiếu niềm tin rằng mình đang nhận đúng giá trị".

Ví dụ, Gap, Levi’s và Under Armour tung giảm giá từ Lễ Tạ ơn, và mức giảm chẳng khác mấy so với các đợt trước.

“Toàn bộ ý tưởng tạo cảm giác gấp gáp giờ trở nên vô nghĩa. Nhiều thông báo siêu sale thực chất chỉ là chiêu trò”, Cohen nhận xét.

Phương Linh