Việt Nam lên các kịch bản sẵn sàng ứng phó với đậu mùa khỉ

Mới đây, Bộ Y tế tổ chức tập huấn toàn quốc Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh đậu mùa khỉ và một số nội dung về điều trị cúm A, trong bối cảnh thế giới đã ghi nhận hơn 22.000 ca đậu mùa khỉ. Chỉ trong 7 ngày, số ca mắc đậu mùa khỉ đã tăng mạnh hơn 4.000 ca trên toàn cầu. Trong đó, 7 quốc gia và vùng lãnh thổ ở khu vực Tây Thái Bình Dương như Nhật Bản, Úc, Trung Quốc/Đài Loan… đã ghi nhận 62 ca bệnh.

Phát biểu tại buổi tập huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh, mặc dù Việt Nam chưa phát hiện trường hợp nào xâm nhập, tuy nhiên, trước tình hình dịch lây lan ở nhiều quốc gia, thì nguy cơ bệnh xâm nhập vào Việt Nam chỉ là ngày một ngày hai, vì thế việc chuẩn bị tâm thế ứng phó là cần thiết. Ông cho biết, Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch ứng phó với ba tình huống đậu mùa khỉ gồm chưa có bệnh nhân, bệnh xâm nhập và dịch lan rộng.

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại buổi tập huấn. (Ảnh: moh.gov.vn)

Theo đó, tình huống 1 là chưa có trường hợp bệnh xâm nhập vào Việt Nam. Các bệnh viện kiện toàn Ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch theo các giai đoạn của dịch. Đồng thời chuẩn bị cơ sở vật chất, khu vực cách ly, trang thiết bị, nhân lực, thuốc, vật tư, hóa chất, phương tiện cho phòng, chống dịch.

Các bệnh viện xây dựng quy trình nội bộ tiếp đón, cách ly và điều trị người bệnh đậu mùa khỉ; thành lập đội chống dịch cơ động hỗ trợ cho tuyến dưới; tổ chức diễn tập phòng, chống dịch, điều trị các ca bệnh theo phân tuyến, thực hiện phương án điều trị tại chỗ theo chỉ đạo.

Ở tình huống 2, khi có các trường hợp bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập vào Việt Nam, các cơ sở y tế tổ chức khu điều trị cách ly riêng cho ca bệnh đậu mùa khỉ; cập nhật quy trình nội bộ tiếp đón, cách ly và điều trị người bệnh đậu mùa khỉ phù hợp với thực tế tại cơ sở.

Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở y tế rà soát lại cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, vật tư, hóa chất, nhân lực sẵn sàng ứng phó với dịch lan rộng; tổ chức tập huấn bổ sung cho nhân viên y tế: công tác điều trị, chống nhiễm khuẩn và kiểm soát lây nhiễm.

Ở tình huống 3, khi dịch lây lan ra cộng đồng, các cơ sở mở rộng khu vực cách ly điều trị, tính toán phương án tự cách ly điều trị tại nhà; đồng thời huy động các khoa lâm sàng và các bộ phận hỗ trợ tham gia; sẵn sàng cử đội cấp cứu lưu động và hỗ trợ tuyến dưới, bệnh viện khác khi cần thiết.

Các cơ sở y tế phân loại người bệnh theo mức độ nặng nhẹ để điều trị tại các tuyến phù hợp; hạn chế di chuyển người bệnh; thường xuyên đánh giá, rút kinh nghiệm trong công tác điều trị, chống nhiễm khuẩn và kiểm soát lây nhiễm, giám sát.

Cùng đó, Thứ trưởng yêu cầu Cục Quản lý khám chữa bệnh đề xuất nhu cầu để chuẩn bị thuốc, vật tư, thiết bị, sinh phẩm cho chẩn đoán và điều trị; Cục Quản lý Dược tiếp tục tìm nguồn cung ứng thuốc điều trị đậu mùa khỉ theo khuyến cáo và bảo đảm các nguồn cung ứng các thuốc điều trị nói chung, thuốc điều trị biến chứng…

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định xu hướng gia tăng ca bệnh đậu mùa khỉ là chắc chắn. Đặc biệt sau khi WHO công bố tình trạng y tế khẩn cấp, các quốc gia sẽ tăng cường giám sát và ban hành các hướng dẫn chẩn đoán xác định, ca bệnh sẽ tăng lên.

WHO đánh giá tổng thể nguy cơ dịch đậu mùa khỉ trên toàn thế giới ở mức trung bình. Khu vực châu u ở mức cao, khu vực khác ở mức trung bình. Riêng khu vực Tây Thái Bình Dương gồm cả Việt Nam chỉ ở mức nguy cơ thấp đến trung bình. Đánh giá này dựa trên 3 tiêu chí: độ nặng của bệnh, nguy cơ bệnh xâm nhập và nguy cơ lây truyền trong khu vực.

Tay của người mắc bệnh đậu mùa khỉ (Ảnh: moh.gov.vn)

Tuy nhiên, vấn đề khó khăn trong chẩn đoán lâm sàng ca bệnh đậu mùa khỉ trong đợt bùng phát này là việc xuất hiện các ca bệnh có triệu chứng không điển hình. Hiện không có thuốc kháng virus nào có hiệu quả đã được chứng minh cho bệnh nhân đậu mùa khỉ. Việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng, theo dõi và điều trị tổn thương.

Các chuyên gia của WHO và Bộ Y tế lưu ý 3 nhóm đối tượng gồm: Trẻ nhỏ, phụ nữ có thai và người suy giảm miễn dịch cần theo dõi sát để cho nhập viện sớm, hạn chế nguy cơ tiến triển nặng.

Theo GS.TS Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch thường trực Tổng hội y học Việt Nam, đến nay, Việt Nam chưa phát hiện được ca nào, những ca đầu tiên sẽ đưa vào cách ly tại cơ sở y tế. Cơ sở y tế cũng là nơi giám sát, phát hiện ca bệnh đầu tiên, chứ không phải là ở sân bay.

Ông lưu ý 2 nhóm người nguy cơ cao nhất là người trực tiếp chăm sóc người bệnh và nhân viên phòng xét nghiệm làm việc với các mẫu bệnh phẩm được gửi đến để chẩn đoán đậu mùa khỉ.

Do chưa có "mồi" để chẩn đoán xác định ca bệnh đậu mùa khỉ, nên trước mắt, Việt Nam tiến hành giám sát, theo dõi biểu hiện lâm sàng kết hợp với yếu tố dịch tễ để nhận định ca bệnh. Trong hướng dẫn đã được ban hành cũng ghi rõ chẩn đoán phân biệt trên lâm sàng về nốt ban phỏng giữa đậu mùa khỉ với các bệnh lý khác như tay chân miệng, đậu mùa, herpes lan tỏa.