Việt Nam lọt top quốc gia có tỷ lệ béo phì tăng nhanh nhất trong khu vực

BS-CK2 Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc phụ trách Quản lý điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy cảnh báo lần đầu tiên trong lịch sử, tỷ lệ trẻ béo phì ở Việt Nam đã vượt tỷ lệ suy dinh dưỡng.

Các thống kê của ngành dinh dưỡng cho thấy, trong 10 năm qua, trẻ em thừa cân, béo phì tại Việt Nam tăng từ 8,5% lên khoảng 19% (tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng là 17,5%). Trong khi đó, nhóm người trưởng thành có gần 25% bị thừa cân, béo phì. Thực tế trên đã đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có tốc độ tăng béo phì nhanh nhất Đông Nam Á.

Theo một số bác sĩ, phần lớn người bệnh thừa cân không ý thức được tình trạng thiếu dinh dưỡng tiềm ẩn. Dù có lượng mỡ cơ thể lớn, nhiều người vẫn bị suy giảm khối cơ – yếu tố “ẩn” nhưng ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và khả năng hồi phục khi mắc bệnh. Giảm khối cơ làm tăng nguy cơ biến chứng, khiến người bệnh lâu lành vết thương, giảm miễn dịch và đối mặt nguy cơ nằm viện kéo dài.

Tỷ lệ béo phì ở cả trẻ em và người lớn tại Việt Nam đang tăng ở mức báo động, nguy cơ gây ra hàng loạt bệnh lý đi kèm ảnh hưởng đến chất lượng sống (ảnh minh họa)

Ở góc độ lâm sàng, theo BS Thanh Việt, tại Bệnh viện Chợ Rẫy ghi nhận công tác đánh giá và chỉ định dinh dưỡng cho bệnh nhân còn bị xem nhẹ. Tỷ lệ bác sĩ ghi nhận tình trạng dinh dưỡng trong hồ sơ bệnh án vẫn thấp khiến nhiều bệnh nhân béo phì không được đánh giá đúng mức độ suy cơ hoặc rối loạn chuyển hóa. Để khắc phục, bệnh viện đã ban hành quy định bắt buộc bác sĩ phải đánh giá và chỉ định dinh dưỡng trước khi tiếp tục các chỉ định điều trị khác.

Các chuyên gia dinh dưỡng nhấn mạnh, béo phì là một bệnh lý đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp loại, không chỉ là tình trạng “thừa cân đơn thuần”. Mỡ thừa đi kèm hàng loạt rối loạn: đề kháng insulin, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, gan nhiễm mỡ, nguy cơ tim mạch và suy giảm cơ. Việc điều trị béo phì vì vậy không thể chỉ dựa vào giảm cân mà đòi hỏi chiến lược dinh dưỡng chuyên biệt, phù hợp từng nhóm bệnh nhân.

Một trong những hiểu lầm phổ biến là “người béo là đủ chất”. Thực tế, nhiều bệnh nhân béo phì bị thiếu vi chất, thiếu protein và giảm khối cơ. Trên lâm sàng, nhóm bệnh nhân này thường mệt mỏi, khó vận động, sức cơ yếu nhưng ít được phát hiện vì lớp mỡ che lấp dấu hiệu suy cơ. Khi mắc bệnh nặng hoặc phải phẫu thuật, tình trạng thiếu dinh dưỡng trở thành nguy cơ lớn, làm chậm phục hồi và tăng biến chứng.

Các bác sĩ khuyến nghị người dân cần tầm soát sớm nguy cơ béo phì và giảm cơ bằng các chỉ số chuyên môn như BMI, vòng eo, tỷ lệ mỡ cơ thể, khối cơ tay – chân và xét nghiệm chuyển hóa. Với trẻ em, cha mẹ cần kiểm soát chế độ ăn, hạn chế thực phẩm siêu chế biến, tăng hoạt động thể lực và theo dõi tăng trưởng định kỳ.

Ở người trưởng thành, điều chỉnh chế độ ăn – vận động – giấc ngủ là nền tảng, song bệnh nhân béo phì mức độ trung bình đến nặng nên được tư vấn bởi bác sĩ dinh dưỡng để xây dựng phác đồ phù hợp.

Bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định dinh dưỡng là yếu tố bắt buộc trong điều trị hiện đại. Khi dinh dưỡng được đánh giá đúng và can thiệp sớm, người bệnh béo phì có thể cải thiện chuyển hóa, giảm biến chứng và nâng cao chất lượng sống.

Trong bối cảnh Việt Nam bước vào nhóm quốc gia có tốc độ tăng béo phì nhanh nhất trong khu vực, việc nhận diện đúng bản chất bệnh lý và điều trị theo chuẩn chuyên môn là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Vân Sơn