Việt Nam thúc đẩy Hiệp định về đa dạng sinh học tại các vùng biển quốc tế

Tọa đàm “Các bước chuẩn bị cần thiết cho việc thực thi hiệu quả Hiệp định về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học biển ở các vùng biển ngoài phạm vi tài phán quốc gia (BBNJ): thách thức và cơ hội” diễn ra dưới sự chủ trì của Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc Đỗ Hùng Việt.

Sự kiện nhận được sự bảo trợ của Australia, Pháp, Costa Rica, Belize và Liên đoàn các nước đảo nhỏ (AOSIS), thu hút sự tham dự của các chuyên gia, học giả hàng đầu thế giới về luật biển và đại biểu đại diện gần 100 quốc gia ở khắp các châu lục.

Đại sứ Đỗ Hùng Việt chủ trì sự kiện

Hiệp định BBNJ, một văn kiện trong khuôn khổ Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 17/01/2026, sau khi đạt mốc 60 quốc gia phê chuẩn vào ngày 19/9/2025. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm bảo tồn và khai thác bền vững đa dạng sinh học biển ở các vùng biển quốc tế, với bốn trụ cột chính gồm: tiếp cận, khai thác và chia sẻ công bằng lợi ích từ nguồn gen biển; thiết lập và quản lý các khu bảo tồn biển; đánh giá tác động môi trường đối với các hoạt động ngoài phạm vi tài phán quốc gia; xây dựng năng lực và chuyển giao công nghệ biển.

Trong bối cảnh Hiệp định sắp có hiệu lực, các đại biểu tham dự tọa đàm nhấn mạnh, việc thông qua và phê chuẩn Hiệp định mới là bước khởi đầu, các quốc gia cần đẩy mạnh quá trình thảo luận trong khuôn khổ Ủy ban trù bị, thống nhất quy tắc thủ tục và hoàn thiện các cơ chế thể chế để các cơ quan thuộc Hiệp định có thể đi vào vận hành ngay sau Hội nghị các quốc gia thành viên (COP 1), dự kiến tổ chức trước tháng 1/2027.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Tại tọa đàm, các chuyên gia đến từ nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã chia sẻ quan điểm về các thách thức đối với việc thực thi đánh giá tác động môi trường, thiết lập công cụ quản lý theo vùng (ABMTs), cũng như nhu cầu xây dựng cơ chế tài chính công bằng, bền vững cho các nước đang phát triển và quốc gia đảo nhỏ.

Đại diện Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Thị Lan Anh, ứng cử viên vào vị trí Thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật Biển (ITLOS), nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng năng lực và chuyển giao công nghệ biển trong việc bảo đảm thực thi hiệu quả Hiệp định. Các nước đang phát triển nên đánh giá nhu cầu và ưu tiên của mình, thúc đẩy hợp tác khu vực và quốc tế, tận dụng tối đa các thể chế và cơ chế tài chính của Hiệp định; tham gia tích cực, thực chất trong thực hiện cả bốn trụ cột của Hiệp định, qua đó, vừa chủ động bảo đảm quyền lợi của quốc gia mình, vừa góp phần thúc đẩy bảo vệ đa dạng sinh học biển cũng như bảo tồn, sử dụng bền vững tài nguyên ở các vùng biển quốc tế.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Lan Anh phát biểu tại sự kiện

Phát biểu kết luận, Đại sứ Đỗ Hùng Việt bày tỏ tin tưởng vào những cơ hội và lợi ích lâu dài mà Hiệp định BBNJ mang lại, đồng thời kêu gọi các quốc gia đẩy nhanh công tác chuẩn bị về thể chế và pháp lý ở tất cả các cấp độ, nhằm đưa Hiệp định sớm đi vào thực thi với tinh thần hợp tác, đối thoại xây dựng và thiện chí, như đã thể hiện trong suốt tiến trình đàm phán và phê chuẩn thời gian qua.

Quang Trung/VOV-Washington