Việt Nam tiếp tục triển khai mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu cho bà mẹ, trẻ em người dân tộc thiểu số

Đây là hoạt động thuộc Dự án 7- Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em giai đoạn 2021- 2025.

Nỗ lực 4 năm để bảo vệ những người yếu thế nhất

BS.CKII Nguyễn Văn Chi - Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em cho biết, hoạt động Chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em nhằm giảm tử vong bà mẹ, tử vong trẻ em, nâng cao tầm vóc, thể lực người dân tộc thiểu số bắt đầu được triển khai từ năm 2021 với mục tiêu tăng cường phổ biến kiến thức và thực hành trong chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em.

Bên cạnh đó, hỗ trợ tăng cường việc khám thai định kỳ và hỗ trợ y tế cho phụ nữ trước, trong và sau khi sinh con; Hỗ trợ khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em dưới 24 tháng tuổi và hỗ trợ tăng cường dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời và trẻ em suy dinh dưỡng vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

BS.CKII Nguyễn Văn Chi - Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em phát biểu khai mạc Hội thảo.

Kết quả, đến nay đã có 687 xã trên toàn quốc triển khai hoạt động "Chăm sóc dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời cho bà mẹ - trẻ nhỏ", đạt 88% so với kế hoạch đề ra.

Đã có 303.130 phụ nữ mang thai được bổ sung viên sắt folic; 39.312 trẻ suy dinh dưỡng từ 6-23 tháng được nhận gói đa vi chất; 21.347 trẻ suy dinh dưỡng cấp tính được phát hiện và điều trị.

Nhóm hoạt động "Chăm sóc sức khỏe, giảm tử vong bà mẹ, trẻ em" cũng đạt được những kết quả gồm: 1363.432 bà mẹ và trẻ sơ sinh được cán bộ y tế chăm sóc sau sinh tại nhà (3 lần trong vòng 42 ngày sau đẻ); 13.161 phụ nữ đẻ tại nhà được sử dụng gói đỡ đẻ sạch; 2.942 nhân viên y tế và cô đỡ thôn bản được hỗ trợ kinh phí khi thực hiện đỡ đẻ tại nhà; 9.023 nhân viên y tế và cô đỡ thôn bản được hỗ trợ kinh phí khi thực hiện chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh trong 42 ngày sau sinh tại nhà.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, các địa phương vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc; trong đó nhiều địa phương chưa chi trả phụ cấp cho cô đỡ thôn, bản đang hoạt động như Sơn La, Nghệ An, Quảng Ninh, Bình Phước, Thanh Hóa, Đăk Lắk.

Một số địa hương cũng chưa thực hiện được việc xét nghiệm sàng lọc cho phụ nữ có thai, khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em dưới 24 tháng tuổi.

Đại diện Báo Sức khỏe và Đời sống trình bày kinh nghiệm truyền thông cho chương trình.

Riêng với mô hình Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời, nhiều trạm y tế và các điểm thôn chưa đáp ứng đủ điều kiện thực hiện như thiếu cân thước, trang thiết bị, vật tư, tài liệu truyền thông…

Kỹ năng triển khai và quản lý mô hình của cô đỡ thôn bản tại xã còn hạn chế; Tiến độ phân bổ, giao kế hoạch và giải ngân vốn còn chậm…

Định hướng 2026 – 2035: Giảm tử vong mẹ, thấp còi và bảo đảm 90% xã triển khai mô hình 1.000 ngày đầu

Theo Cục Bà mẹ và Trẻ em, giai đoạn 2026 – 2035, Dự án sẽ được đưa vào Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển, tạo điều kiện đồng bộ hơn trong triển khai.

Các chỉ tiêu lớn được đặt ra trong giai đoạn này là đến năm 2035 có khoảng 80% phụ nữ mang thai được khám thai kết hợp xét nghiệm HIV, viêm gan B. Trên 90% bà mẹ được chăm sóc sau sinh tại nhà vào năm 2035.

Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trẻ em dưới 5 tuổi giảm xuống dưới 15% năm 2030 và dưới 13% 2035. Tỷ lệ xã, phường, đặc khu triển khai được "Mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu" đạt 90% vào 2035.

Quang cảnh Hội thảo.

Ngoài ra, Chương trình sẽ hỗ trợ phụ cấp hằng tháng cho cô đỡ thôn bản đang hoạt động tại các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới và hải đảo.

Tiếp tục duy trì và mở rộng Mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời (xây dựng hướng dẫn mô hình theo vùng miền, dân tộc); Cung cấp vi chất dinh dưỡng cho phụ nữ có thai.

Tiếp tục thực hiện các gói dịch vụ cơ bản về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em (trước, trong, sau khi sinh). Khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em dưới 24 tháng tuổi (thực hiện trong kế hoạch khám sức khỏe định kỳ toàn dân).

Cung cấp vật tư, trang thiết bị cho trạm y tế xã, nhân viên y tế thôn/bản, cô đỡ thôn/bản để thực hiện các gói dịch vụ cơ bản về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương để thực hiện các gói dịch vụ cơ bản về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em.

Thách thức vẫn còn lớn

Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), trong giai đoạn 2021 - 2025, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ đáng ghi nhận trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, tỷ lệ tử vong bà mẹ giảm 4 lần, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi tử vong giảm 1 nửa so với giai đoạn trước đây.

Các hoạt động trong Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế, xã hội của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã góp phần quan trọng giúp hàng ngàn bà mẹ và trẻ em được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng và sinh nở an toàn.

Tuy nhiên, hiện mỗi năm Việt Nam vẫn ghi nhận khoảng 600 ca tử vong mẹ và hơn 10.000 ca tử vong trẻ sơ sinh. Đáng chú ý, tỷ lệ trẻ tử vong dưới 5 tuổi trong các nhóm dân tộc thiểu số cao gấp 3,5 lần so với nhóm dân tộc Kinh.

Điều này cho thấy vẫn còn nhiều phụ nữ mang thai và trẻ em ở vùng sâu vùng xa chưa được tiếp cận đầy đủ với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng từ khám thai, dinh dưỡng đến hỗ trợ sinh nở an toàn.

Hội thảo vì vậy không chỉ là dịp tổng kết, mà còn là lời nhắc về trách nhiệm chung của toàn ngành y tế tiếp tục nỗ lực bền bỉ để mọi phụ nữ mang thai và mọi trẻ em Việt Nam đều được chăm sóc an toàn, bình đẳng và đầy đủ.

Yên Nguyên