VinaCapital: Hoàn thành mục tiêu giải ngân đầu tư công sẽ giúp tăng 2 điểm phần trăm GDP

Quốc hội Việt Nam vừa thông qua kế hoạch tăng đầu tư công năm 2025 từ 6% lên 7% GDP, đồng thời nâng mục tiêu tăng trưởng GDP từ 7% lên 8%. Động thái này nhằm thúc đẩy nền kinh tế và hỗ trợ tham vọng tăng trưởng trong giai đoạn 2026 - 2030, cũng như giảm thiểu tác động từ thương mại toàn cầu, cải thiện hạ tầng và tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng dài hạn.

Động lực tăng trưởng từ đầu tư công

Theo ông Michael Kokalari, Giám đốc phân tích kinh tế vĩ mô tại VinaCapital, việc tăng đầu tư công thêm 1% GDP vào hạ tầng có thể giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng mới, đồng thời thu hút vốn FDI.

Tổng vốn đầu tư công năm 2025 dự kiến đạt 36 tỷ USD, tăng gần 40% so với năm trước. Điều này sẽ bù đắp cho sự suy giảm xuất khẩu sang Mỹ, vốn tăng mạnh 23% vào năm 2024 nhưng có thể chậm lại trong năm nay.

Chính phủ cũng đã phê duyệt một số dự án trọng điểm như đường sắt cao tốc Bắc - Nam (67 tỷ USD) và tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (8 tỷ USD). Bên cạnh các tuyến cao tốc, các dự án hạ tầng đường sắt, cảng biển cũng được ưu tiên với tiến độ triển khai nhanh hơn.

Việc tăng đầu tư công thêm 1% GDP vào hạ tầng có thể giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng mới. Ảnh: VGP.

Ông Trần Hoàng Thế Kiệt, chuyên gia phân tích ngành kho vận tại VinaCapital, cho biết khoảng 80% hàng hóa tại Việt Nam được vận chuyển bằng đường bộ, do đó mở rộng mạng lưới đường sắt và cao tốc sẽ giúp các doanh nghiệp FDI có nhiều lựa chọn hơn về địa điểm sản xuất. Đặc biệt, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ kết nối Việt Nam với Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thương mại và xuất khẩu sang châu Âu.

Ngoài ra, các dự án metro tại Hà Nội và TP.HCM đang giúp cải thiện khả năng di chuyển của lực lượng lao động. Trong năm nay, Hà Nội sẽ triển khai tuyến metro số 2 kết nối sân bay Nội Bài, trong khi TP.HCM sẽ khởi công tuyến metro đến Cần Giờ.

Về cảng biển, Chính phủ đã điều chỉnh quy hoạch và bổ sung dự án cảng Cần Giờ nhằm tăng khả năng tiếp nhận tàu lớn. Mục tiêu là nâng công suất cảng biển Việt Nam lên 50% vào năm 2030. Ông Thế Kiệt cũng nhấn mạnh rằng việc số hóa và tự động hóa cảng biển sẽ giúp tăng năng suất và giảm thời gian xử lý hàng hóa.

Giao thông và năng lượng – hai lĩnh vực trọng tâm

Theo VinaCapital, hơn 80% ngân sách đầu tư công năm nay sẽ tập trung vào phát triển hệ thống giao thông và mở rộng năng lực sản xuất, phân phối điện. Đồng thời, Chính phủ đặt mục tiêu tăng gấp đôi công suất phát điện và truyền tải điện trong giai đoạn 2021-2030 nhằm đáp ứng nhu cầu tăng trưởng kinh tế.

Theo Quy hoạch điện 8 (PDP8), được phê duyệt vào tháng 5/2023, tiêu thụ điện tại Việt Nam dự kiến tăng trưởng 9% mỗi năm trong tương lai gần, tương đương với tốc độ tăng trưởng trước đó. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần khoảng 135 tỷ USD để tăng gấp đôi công suất phát điện giai đoạn 2021-2030, trong đó phần lớn nguồn cung đến từ khí và LNG (37%), năng lượng tái tạo (27%) và than đá (19%).

Tuy nhiên, ông Michael Kokalari lưu ý rằng công suất thủy điện đã đạt mức tối đa trong nhiều năm qua. Dự kiến, Quy hoạch điện 8 sẽ được điều chỉnh vào tháng 3/2025 nhằm phù hợp với các mục tiêu tăng trưởng mới, bao gồm khả năng khôi phục hai dự án nhà máy điện hạt nhân.

Dự án nhà máy điện hạt nhân cũng sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong dài hạn. Ảnh minh họa.

Về dư địa tài khóa, VinaCapital nhận định Việt Nam có nguồn lực mạnh để mở rộng đầu tư công. Nợ Chính phủ vẫn duy trì dưới 40% GDP, trong khi ngân sách chưa giải ngân có thể lên đến 40 tỷ USD. Tuy nhiên, điểm nghẽn lớn nhất vẫn là các thủ tục hành chính trong quá trình phê duyệt và triển khai các dự án quy mô lớn.

Nhằm tháo gỡ rào cản này, Chính phủ đã ban hành ba luật quan trọng vào tháng trước nhằm đẩy nhanh quy trình phê duyệt dự án, đơn giản hóa thủ tục đầu tư và thu hút nhiều hơn sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án hạ tầng. Ngoài ra, một số luật mới cũng hướng đến việc thúc đẩy phát triển năng lượng và giao thông, giúp cải thiện tốc độ giải ngân và đảm bảo các mục tiêu đầu tư được thực hiện đúng tiến độ.

Ông Michael Kokalari ước tính, nếu Chính phủ giải ngân đầu tư công đúng kế hoạch trong năm 2025, mức chi tiêu tăng thêm 40% có thể đóng góp khoảng 2 điểm phần trăm vào GDP, giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 8%.

Thanh Thắng