Voyager RAF tiếp nhiên liệu cho chiến đấu cơ NATO

Không quân Hoàng gia Anh sử dụng máy bay tiếp nhiên liệu Voyager như một “trạm tiếp dầu bay” để duy trì tuần tra và huấn luyện của chiến đấu cơ NATO dọc sườn phía Đông, gần Kaliningrad. Trong nhiệm vụ thuộc chiến dịch Eastern Sentry, Voyager thực hiện tiếp nhiên liệu ở độ cao gần 9.100 m, tốc độ khoảng 482 km/giờ; thao tác ở khoảng cách chỉ vài mét giữa các máy bay, đòi hỏi quy trình an toàn nghiêm ngặt.

Tổng quan nhiệm vụ

Sáng sớm 28.11, chiếc Voyager mật danh KAYAK21 cất cánh từ RAF Brize Norton ở phía tây London (thủ đô Anh) cho hành trình gần 9 giờ, bay qua Biển Baltic và Đông Âu, tiến sát lãnh thổ Nga rồi quay về Anh. Đây là một phần hoạt động hỗ trợ Eastern Sentry, được triển khai từ giữa tháng 9 sau khi khoảng 20 drone Nga xâm phạm không phận Ba Lan. Từ đó, các chuyến tuần tra, nhiệm vụ và tập trận của chiến đấu cơ NATO được duy trì thường xuyên dọc sườn phía Đông.

Nền tảng Voyager và cấu hình tiếp nhiên liệu

Voyager là phiên bản cải biên từ Airbus A330-200, vào biên chế Không quân Hoàng gia Anh từ năm 2013, thay thế VC10 trở thành máy bay tiếp nhiên liệu chính. Máy bay thường được vận hành bởi hai phi công và một nhân viên vận hành hệ thống nhiệm vụ. Biến thể Voyager KC3 trang bị hai thiết bị tiếp dầu dưới cánh sử dụng ống dẫn có thể thu vào và một ống dẫn thứ ba ở giữa thân cho máy bay lớn hơn.

Với vai trò then chốt kéo dài tầm hoạt động, Voyager có thể mang tối đa 109 tấn nhiên liệu và gần 300 hành khách. Cabin giữ nhiều đặc điểm của máy bay thương mại như ghế hạng phổ thông, khoang hành lý phía trên, màn hình tivi và biển báo thắt dây an toàn.

Quy trình tiếp nhiên liệu và an toàn bay

Trong chuyến bay, Voyager nhiều lần tiếp nhiên liệu cho Eurofighter Typhoon (Anh) và JAS 39 Gripen (Thụy Điển), mỗi lượt kéo dài khoảng 10 phút; F/A-18 Hornet (Phần Lan) bay kèm trong một giai đoạn trước khi tách khỏi đội hình. Các tiêm kích tiếp cận cẩn trọng, đưa cần nạp vào giỏ ở cuối ống dẫn của Voyager cho đến khi chốt khóa kết nối.

Các phi công mô tả đây là công việc nhanh và nguy hiểm do khoảng cách cực gần. Theo kíp lái, rủi ro được kiểm soát bằng huấn luyện kỹ lưỡng và quy trình diễn ra chậm rãi, từng bước. Trong chuyến này, Voyager đã chuyển khoảng 20 tấn nhiên liệu cho Typhoon và Gripen. Một chiếc Typhoon cất cánh từ Scotland ngày 28.11, kết nối với Voyager trên Biển Bắc, bay cùng qua Đông Âu và hoàn thành hành trình hơn 3.218 km trước khi quay về.

Một phi công (không nêu tên vì lý do an ninh) nói: “Với khả năng tiếp nhiên liệu trên không, chúng tôi có thể hoạt động ở bất cứ đâu trên thế giới”. Nếu không có tiếp nhiên liệu trên không, chiến đấu cơ sẽ bị hạn chế tầm hoặc phải dừng tiếp dầu tại các căn cứ.

Môi trường tác chiến điện tử và biện pháp đối phó

Tiến sát rìa không phận Nga và Belarus, khi lướt qua Suwałki, tổ bay ghi nhận nhiễu GPS — hiện tượng phổ biến nhiều năm ở khu vực Biển Baltic và nghiêm trọng hơn trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine, theo nhân viên vận hành hệ thống nhiệm vụ. Voyager được trang bị một số hệ thống phòng thủ chống lại tên lửa đất đối không, nhưng thiếu khả năng bảo vệ trước tấn công điện tử; kíp lái xử lý bằng cách chuyển sang các hệ thống khác để giảm thiểu tác động.

Ý nghĩa chiến thuật và nhịp độ hoạt động

Voyager là năng lực bảo đảm tầm hoạt động và thời gian hiện diện trên không cho chiến đấu cơ NATO, đáp ứng yêu cầu phòng không, tuần tra và huấn luyện đường dài. Nhịp độ hoạt động hiện cao, với nhiều chuyến xuất phát hàng ngày từ RAF Brize Norton. Ngoài không đối không, Voyager đôi khi cũng vận chuyển quân nhân hoặc hàng hóa. Nhiệm vụ 28.11 tập trung huấn luyện đa quốc gia, tiếp dầu cho các phi đội tham gia không chiến mô phỏng, qua đó tăng cường hiện diện răn đe ở Đông Âu.

Dữ liệu chính trong chuyến bay 28.11

Hình ảnh nhiệm vụ và nền tảng

JAS 39 Gripen nhận nhiên liệu từ Voyager

Ống tiếp nhiên liệu được thả ra từ cánh của Voyager

Các chiến đấu cơ phải bay sát chỉ vài mét để nhận nhiên liệu từ Voyager

Voyager là phiên bản cải biên từ Airbus A330-200

Voyager trông giống một máy bay thương mại thông thường, nhưng chỉ có ghế hạng phổ thông

Ghi chú về tác chiến

Các máy bay tiếp nhiên liệu như Voyager hoặc KC-135 Stratotanker thuộc Quân đội Mỹ được thiết kế để mở rộng tầm hoạt động và thời gian hiện diện của lực lượng không quân, đặc biệt trong bối cảnh tuần tra đường dài và làm nhiệm vụ răn đe. Trong khuôn khổ Eastern Sentry, khả năng tiếp dầu trên không cho phép NATO duy trì áp lực hiện diện, đồng thời nâng cao năng lực phối hợp liên quân qua các bài không chiến mô phỏng.

CTVX