Vụ cầu Sông Lô: Xử lý sự cố trong trường hợp khẩn cấp theo đúng quy trình rất mất thời gian

Đoàn khảo sát của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội vừa khảo sát thực tế tình trạng xuống cấp trụ cầu Sông Lô, tỉnh Phú Thọ.

Theo báo cáo của Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, cầu sông Lô được khởi công năm 2010, hoàn thành năm 2015, do Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Phú Thọ (cũ) làm chủ đầu tư.

Tại thời điểm kiểm định năm 2024, nhiều trụ cầu bị xói sâu, lộ cọc khoan nhồi, bong vỡ bê tông, han gỉ thép và chưa làm rõ việc có được kiểm tra nghiệm thu bởi cơ quan chuyên môn về xây dựng hay không.

Báo cáo thêm về sự cố trụ cầu sông Lô xuống cấp nghiêm trọng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Quách Tất Liêm cho biết cầu sông Lô có tổng mức đầu tư 231 tỉ đồng, triển khai năm 2010 và hoàn thành năm 2015.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải và Đoàn công tác khảo sát thực tế tại công trình cầu Sông Lô, xã Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ

Năm 2024, Sở Xây dựng tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo kiểm định tất cả 47 cầu trên địa bàn, trong đó cầu sông Lô được đánh giá suy giảm chất lượng, được đưa vào danh mục cần khắc phục sửa chữa.

Địa phương đã thuê các chuyên gia và đơn vị tư vấn, chuyên gia đầu ngành lĩnh vực cầu đường để đánh giá tình hình, tìm giải pháp xử lý.

Với cầu sông Lô, tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp với các cơ quan Trung ương cơ bản kiểm định xong, xác định tải trọng để phân luồng cho một số loại xe lưu thông.

Theo đại diện lãnh đạo tỉnh, khi các đơn vị vào cuộc xác minh, nhà thầu thi công dự án cầu sông Lô đã nhận trách nhiệm và có văn bản khẳng định sẽ bỏ tiền khắc phục, bảo hành công trình trọn đời.

Dù chuyên gia đã đánh giá trụ cầu không bảo đảm thiết kế, nhưng hướng khắc phục, theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, phải chờ sau khi có kết quả kiểm định để đánh giá mức độ suy giảm chất lượng công trình, từ đó mới có giải pháp cụ thể, cố gắng hoàn thành việc này trong tháng 11.

Tại buổi làm việc, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải quan tâm tới kiến nghị của địa phương về việc quan trắc công trình; đồng thời quan trắc định kỳ với những công trình cầu trọng yếu cần được quy định trong Luật Xây dựng.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải.

Về xử lý sự cố trong tình trạng khẩn cấp, nếu theo đúng quy trình sẽ rất mất thời gian. Do đó, ông Khải kiến nghị cho phép dùng kết luận tạm thời của chuyên gia làm căn cứ để xử lý.

“Dự thảo Luật Xây dựng quy định việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, song nếu nhà thầu thi công không có năng lực, khi công trình xảy ra sự cố phải xử lý “sẽ rất mệt”. Vì thế, cần nhắc kiểm định bắt buộc với các công trình lớn, đồng thời tăng chế tài và trách nhiệm của các chủ thể liên quan”, ông Khải nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải đánh giá cao phản ứng nhanh, xử lý kịp thời của tỉnh. Tuy nhiên, từ sự cố cũng đặt ra dấu hỏi lớn về chất lượng thi công, nghiệm thu... Đây là ví dụ điển hình cho việc cần rà soát các quy định của pháp luật, không để khoảng trống pháp lý.

Bà nêu rõ, hiện có một số vấn đề liên quan đến năng lực chủ đầu tư cần phải có quy định rõ tiêu chí năng lực chuyên môn với cơ quan được giao làm chủ đầu tư. Quy định liên quan đến năng lực nhà thầu hiện nay cũng chưa có cơ chế thẩm định độc lập năng lực nhà thầu. Điều này dễ dẫn tới tình trạng mượn năng lực, liên doanh... Dự thảo luật cũng chưa quy định trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ bảo hiểm nghề nghiệp bắt buộc đối với tư vấn, giám sát...

Liên quan đến vấn đề kiểm định, bảo trì, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường lưu ý hiện nay chưa có kiểm tra định kỳ với công trình giao thông trọng điểm. Vấn đề quan trắc trước đây Bộ Xây dựng có quy định nhưng mỗi đơn vị một đầu mối khác nhau. Hiện đã về một đầu mối là Bộ Xây dựng thì cần có văn bản thống nhất.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải phát biểu

Bà Nguyễn Thanh Hải cũng đặt vấn đề hiện nay một công trình chu kì kiểm định 10 năm thì có nên rút xuống 5 năm hay không? Đồng thời, đề nghị cần có các quy định về chế tài để bảo đảm tính răn đe. Ngoài ra, cần làm rõ vấn đề liên quan hậu kiểm với công trình một phần hay từng phần, từng giai đoạn hay hậu kiểm toàn bộ dự án sau khi hoàn thành.

Trước đó, ngày 6.11, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Phú Thọ đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại công trình cầu Sông Lô, thuộc địa bàn xã Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ, trong thời gian từ năm 2010 đến năm 2015, theo khoản 3 Điều 298 Bộ luật Hình sự.

Được biết, nhà thầu chính thi công gói thầu cầu (khoảng 215 tỉ đồng) là Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Đô thị và Khu Công nghiệp (UDIDECO).

Doanh nghiệp này có trụ sở tại tầng 22, tòa nhà văn phòng Intracom, phường Xuân Phương, TP.Hà Nội, người đại diện pháp luật là bà Phan Thị Đức. Doanh nghiệp này nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng, từng tham gia nhiều dự án cầu đường và thủy lợi lớn.

Lam Thanh