Vườn quýt ngọt trên núi đá Bản Xèo

Những ngày đầu tháng 12, thôn Cửa Cải, xã Bản Xèo, điều chúng tôi dễ dàng nhận thấy là bầu không khí nhộn nhịp, đông vui. Sạp hàng nhỏ của gia đình anh Vàng Văn Dũng - nơi bày bán những quả quýt căng mọng luôn tấp nập khách ghé thăm. Quýt bán chạy đến mức nhiều khách phải đợi anh Dũng lên đồi hái thêm để kịp phục vụ. Nhiều người không biết tưởng rằng anh Dũng kinh doanh hoa quả nhập từ xã Mường Khương, nhưng bất ngờ thay, tất cả những quả quýt ngọt ngào ấy đều là thành quả lao động trực tiếp của anh trên mảnh đất Cửa Cải.

Vườn quýt hơn 2.000 cây của gia đình anh Dũng được trồng trên khu vực núi cao của xã Bản Xèo.

Đưa chúng tôi lên thăm đồi quýt sai trĩu quả, anh Dũng kể chuyện: Xã Mường Vi cũ nói chung, thôn Cửa Cải nói riêng chủ yếu là núi đá vôi, đá tai mèo, lại có độ dốc cao, nên việc canh tác rất khó khăn. Trước đây, bà con chủ yếu trồng ngô, trồng lúa nương, nhưng năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao, cuộc sống bao năm vẫn khó khăn. Năm 2018, tôi sang bên huyện Mường Khương cũ làm thuê, biết được người dân bên đó trồng cây quýt trên núi đá đem lại hiệu quả kinh tế cao, nên tôi tìm hiểu cách trồng. Với suy nghĩ vùng đất Cửa Cải quê mình cũng có khí hậu mát mẻ, địa hình tương tự bên Mường Khương, nên tôi mua 2.000 cây quýt về trồng với hi vọng sau này cây quýt giúp gia đình có cuộc sống ấm no hơn.

Khi anh Vàng Văn Dũng mang những cây quýt giống từ Mường Khương về trồng trên sườn núi đá, nhiều người trong thôn Cửa Cải tỏ ra hoài nghi. Họ cho rằng đất nơi đây trồng ngô còn khó, huống chi là quýt, và lo ngại rằng việc này sẽ chỉ lãng phí tiền bạc và công sức. Không nản chí, anh Dũng cùng gia đình quyết tâm thử sức. Mồ hôi đổ xuống. Cả gia đình phát cây, dọn cỏ biến cả diện tích đồi cao thành vườn quýt. Không phụ công người, 4 năm sau, những cây quýt đầu tiên đã ra quả bói, chất lượng ngọt, thơm chẳng kém gì quýt Mường Khương. Anh Dũng phấn khởi mở rộng diện tích lên hơn 1 ha quýt ngọt.

Nhiều người tìm đến vườn của gia đình anh Dũng để tự tay hái những quả quýt ngọt.

Thăm vườn quýt của anh Vàng Văn Dũng, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước cảnh tượng những cây quýt 7 năm tuổi trên sườn đồi dốc, cây nào cũng sai trĩu quả.Những quả quýt trồng ở núi đá thôn Cửa Cải không quá to nhưng vỏ mỏng, mọng nước, vị ngọt mát thấm sâu nơi cuống họng.

Hai năm qua, mỗi năm gia đình anh Dũng thu hoạch 5 - 6 tấn quýt, thu về hơn 100 triệu đồng. Năm nay, cây quýt được mùa, gia đình anh Dũng dự kiến thu hoạch khoảng 10 tấn quýt, dự kiến thu về được hơn 200 triệu đồng. Theo anh Dũng, so với việc trồng ngô thì trồng quýt đem lại giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều. Nhờ cây quýt nên mấy năm nay cuộc sống của gia đình anh thêm ấm no.

Vườn quýt ngọt không chỉ đem lại cho gia đình anh Vàng Văn Dũng cuộc sống ấm no hơn mà mở ra triển vọng mới trong phát triển cây ăn quả có múi tại xã Bản Xèo trong thời gian tới.

Điều đáng mừng là năm nay, gia đình anh Vàng Văn Dũng không chỉ thu hoạch nguồn lợi từ việc bán quýt, mà còn có thêm từ nguồn thu từ việc đón tiếp khách tham quan, trải nghiệm trực tiếp vườn quýt trĩu quả của mình.

Mặc dù khu vườn trên đồi cao, cách đường chính khoảng 1 km, nhưng nhiều bạn trẻ vẫn đến đây tham quan, tự tay hái quýt và thưởng thức tại vườn. Hầu hết du khách đều bày tỏ sự bất ngờ và ấn tượng trước vườn quýt chín tuyệt đẹp đầu tiên của xã Bản Xèo.

Anh Vàng Văn Dũng tiết lộ, mỗi ngày có 30 - 40 khách đến tham quan, mỗi khách vào vườn chỉ phải trả 20 nghìn là có thể thoải mái ăn quýt trong vườn, chụp ảnh lưu niệm.

Quýt của gia đình anh Dũng thu hái đến đâu được bán hết đến đó.

Đến tham quan, trải nghiệm vườn quýt, chị Lý Tả Mẩy ở xã Bát Xát chia sẻ: Trước đây tôi chỉ biết bên huyện Mường Khương cũ có nhiều vườn quýt, nhưng hôm nay tôi rất bất ngờ, khi biết ngay tại thôn Cửa Cải cũng có vườn quýt rất đẹp và sai quả. Tôi thấy quýt ở đây ăn rất ngon, được tận tay hái quýt tại vườn rất thú vị.

Mải mê cùng các bạn hái quýt và chơi trong vườn quýt đến tận chiều muộn, anh Chảo A Ton, xã Bát Xát cho biết, anh rất vui khi được lên trải nghiệm tại vườn quýt và mua quýt về cho người thân. Đặc biệt, vườn quýt ở trên núi cao, không khí trong lành, buổi chiều có thể ngắm phong cảnh hoàng hôn rất đẹp.

Theo ông Nguyễn Văn Thanh - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Xèo, mô hình trồng quýt của gia đình anh Vàng Văn Dũng là mô hình cây ăn quả có múi đầu tiên tại xã. Thành công trên sườn núi đá của anh Dũng không chỉ là tín hiệu tích cực cho nông nghiệp địa phương, mà còn mang lại cuộc sống ấm no cho gia đình anh. Hơn nữa, mô hình này mở ra hướng đi mới cho phát triển cây ăn quả có múi nói riêng, phát triển nông nghiệp gắn với du lịch nói chung, tạo triển vọng kinh tế bền vững cho đồng bào Giáy thôn Cửa Cải trong những năm tới.

Tuấn Ngọc - Tất Đạt