Vướng mắc pháp lý khiến TP.HCM chưa thể thu phí vỉa hè trở lại

Sau hơn một năm thực hiện thí điểm thu phí vỉa hè (theo Quyết định 32 ban hành tháng 7-2023, TP.HCM cho phép một số hoạt động được tạm sử dụng vỉa hè có thu phí, áp dụng từ đầu năm 2024), TP buộc phải dừng mô hình này do Chính phủ ban hành Nghị định 165, không cho phép các hoạt động lấn chiếm vỉa hè phục vụ kinh doanh.

Vướng mắc pháp lý

Ghi nhận tại nhiều tuyến đường trung tâm TP như Lê Thánh Tôn, Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Trần Hưng Đạo… cho thấy phương tiện vẫn được đỗ đúng vị trí quy định, chừa khoảng trống cho người đi bộ. Một số hoạt động buôn bán nhỏ lẻ vẫn diễn ra khi người dân chờ đợi hướng dẫn mới từ cơ quan chức năng.

Thực tế cho thấy nhu cầu sử dụng vỉa hè để kinh doanh tại khu vực trung tâm vẫn rất lớn. Nhiều hộ kinh doanh cho rằng việc được thuê một phần vỉa hè giúp ổn định buôn bán, không phải lo tránh né lực lượng chức năng.

Vỉa hè đường Phan Chu Trinh sử dụng để trông giữ xe.

Vỉa hè đường Lê Thánh Tôn vẫn được sắp xếp gọn gàng.

Trái lại, tại đường An Dương Vương, đoạn giáp ranh giữa phường An Lạc và Bình Phú tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường lại ngày càng phức tạp. Nhiều tiểu thương bày bán tràn lan, chiếm toàn bộ lối đi bộ và đôi khi lấn xuống cả lòng đường, khiến giao thông hỗn loạn vào giờ cao điểm.

Vỉa hè đường An Dương Vương lấn chiếm phức tạp.

Trả lời PV PLO, đại diện Sở Xây dựng cho biết ngày 19-11, UBND TP đã chính thức bãi bỏ Quyết định 32 về quản lý, sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố. Việc dừng thu phí không phải là giải pháp tình thế, mà là bước đi có chủ đích nhằm rà soát lại toàn bộ nền tảng pháp lý trước khi triển khai mô hình mới.

Trong khi đó, việc thu phí sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè hiện vẫn dựa trên các Nghị quyết của HĐND TP.HCM (cũ) và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ). Sau khi tổ chức chính quyền đô thị hai cấp, những Nghị quyết này không còn phù hợp. Vì vậy, Sở Xây dựng đang phối hợp với các đơn vị liên quan để rà soát và đề xuất ban hành một Nghị quyết mới, thống nhất cho toàn địa bàn, đồng thời xác lập mức phí phù hợp cho khu vực Bình Dương (cũ).

Theo quy định tại Nghị định 165, các hoạt động được phép sử dụng vỉa hè, lòng đường nếu thuộc diện phải nộp phí theo Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh thì vẫn phải nộp phí cho cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền.

TP xác định không thể tiếp tục vá víu bằng những quy định cũ, tránh chồng chéo pháp lý. Vì thế, việc xây dựng một Nghị quyết hoàn toàn mới là điều bắt buộc để định hình hệ thống quản lý - khai thác vỉa hè hiện đại, đồng bộ, minh bạch.

Ngày 28-11, UBND TP đã có công văn về tăng cường thực hiện công tác quản lý và sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè theo đúng quy định pháp luật, qua đó có chỉ đạo tăng cường rà soát, xử lý vi phạm; các trường hợp sử dụng không đúng theo quy định tại Nghị định số 165, buộc phải hoàn trả lại nguyên trạng khi hết hạn giấy phép/chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền;…

Xây dựng một Đề án tổng thể để thu phí vỉa hè

Đối với Đề án quản lý, khai thác lòng đường, vỉa hè của TP.HCM, Sở Xây dựng cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Xây dựng đã phối hợp Viện Nghiên cứu phát triển TP, Sở Tư pháp, Sở Tài chính để rà soát, đề xuất chủ trương, phạm vi, kinh phí xây dựng Đề án.

TP.HCM đang tạm dừng thí điểm thu phí vỉa hè để chờ đề án mới.

Ngày 28-7, Sở Tài chính có công văn về chủ trương, phạm vi, kinh phí xây dựng Đề án quản lý, khai thác và sử dụng lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TP. Theo đó, Sở Tài chính và Sở Tư pháp nhận định chưa rõ cơ sở pháp lý để có ý kiến về việc xây dựng Đề án theo Nghị định 44/2024/NĐ-CP (quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do Nhà nước đầu tư, quản lý) do vướng mắc quy định.

Trên cơ sở ý kiến của Sở Tư pháp và Sở Tài chính, Sở Xây dựng nhận thấy việc triển khai thực hiện Đề án theo Nghị định số 44 là chưa đảm bảo đầy đủ và chặt chẽ về cơ sở pháp lý.

Do đó, Sở Xây dựng hiện đang phối hợp các đơn vị để kiến nghị Bộ Xây dựng tổng hợp, xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị định số 165, Nghị định số 44 đề xuất xây dựng Đề án đảm bảo phù hợp điều kiện thực tế của TP để công tác quản lý, khai thác sử dụng lòng đường, vỉa hè phù hợp quy định pháp luật, nhu cầu thực tiễn của người dân TP, đảm bảo trật tự an toàn giao thông và mỹ quan đô thị.

Vỉa hè đường Trần Hưng Đạo vẫn chừa lối cho người đi bộ.

Mặt khác, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Nghị định số 165 không giao thẩm quyền cho địa phương ban hành quy định hoặc hướng dẫn triển khai thực hiện. Do đó, Sở Xây đã phối hợp các đơn vị liên quan để rà soát và có công văn kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét đề xuất sửa đổi bổ sung Nghị định số 165 nhằm đảm bảo phù hợp hơn với tình hình thực tế của địa phương. Hiện nay Sở Xây dựng đang tiếp tục theo dõi chỉ đạo của Bộ Xây dựng.

NHƯ NGỌC