WHO cảnh báo Việt Nam là điểm nóng toàn cầu về sốt xuất huyết
Trong 2 ngày 28 và 29/11, Hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025 đã được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, thu hút hơn 700 chuyên gia trong và ngoài nước. Tại hội nghị, các chuyên gia ngành y đã trình bày các dữ liệu cho thấy Việt Nam là một trong những 'điểm nóng' của bệnh Dengue trên toàn cầu, với số mắc tăng và xu hướng dịch ngày càng phức tạp.
Việt Nam nằm trong nhóm sốt xuất huyết Dengue cao nhất khu vực
Khai mạc hội nghị, PGS.TS.BS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Việt Nam hiện là một trong những điểm nóng của sốt xuất huyết Dengue với diễn biến khó lường: Bệnh không còn theo mùa, xảy ra quanh năm và có sự dịch chuyển giữa các địa phương. Tình hình này đòi hỏi chiến lược giám sát dự phòng, điều trị, truyền thông toàn diện và phối hợp đa ngành.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sốt xuất huyết nằm trong nhóm 10 mối đe dọa sức khỏe toàn cầu cần ưu tiên ứng phó. Việt Nam cũng có tỷ lệ mắc thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận hơn 100.000 ca mắc; riêng năm 2022 có gần 370.000 trường hợp, mức cao nhất từ trước tới nay.
Tính từ đầu năm đến hết tháng 10/2025, cả nước đã ghi nhận 110.503 ca mắc và 23 ca tử vong, tăng lần lượt 16,8% và 2 trường hợp so với cùng kỳ năm 2024.
Dữ liệu dịch tễ học được trình bày tại hội nghị cũng chứng minh, sốt xuất huyết Dengue đang lưu hành trên hầu khắp các vùng, chủ yếu ở phía Nam, sau đó là miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên. Độ tuổi mắc bệnh cũng thay đổi đáng kể, khi tỷ lệ người trên 15 tuổi tại phía Nam tăng từ 18% (năm 1999) lên 53% (năm 2022), cho thấy Dengue đã trở thành nguy cơ đối với mọi lứa tuổi, không chỉ trẻ em.
TS.BS Ngũ Duy Nghĩa, Trưởng khoa Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương trình bày về dịch tễ sốt xuất huyết Dengue tại Việt Nam.
GS.TS Vũ Sinh Nam, Cố vấn cao cấp về sốt xuất huyết Dengue, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương nhận định, Việt Nam chỉ có thể kiểm soát hiệu quả bệnh nếu chuyển từ ứng phó thụ động sang chiến lược chủ động, đồng thời triển khai tích hợp nhiều biện pháp dự phòng. Khuyến nghị của WHO nhấn mạnh chiến lược chủ động phải bao gồm kiểm soát véc-tơ, giám sát dịch tễ, truyền thông thay đổi hành vi, điều trị theo y học chứng cứ và tiêm chủng dự phòng.
Đại diện doanh nghiệp đồng hành tại hội nghị, ông Benjamin Ping, Tổng giám đốc Takeda Việt Nam cho biết, qua khảo sát, mặc dù nhận thức về bệnh khá cao nhưng người dân vẫn chưa hiểu đầy đủ về nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của Dengue. Chính vì vậy, gánh nặng bệnh không chỉ tác động đến sức khỏe mà còn gây áp lực tài chính và kinh tế đối với gia đình và xã hội. Trong bối cảnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc kết hợp kiểm soát muỗi, truyền thông nguy cơ, giám sát dịch tễ và tiêm vaccine là rất quan trọng.
Tăng cường chiến lược chủ động để giảm gánh nặng bệnh
Hội nghị năm nay tập trung bốn trụ cột chính trong kiểm soát sốt xuất huyết Dengue: Truyền thông, điều trị, dự phòng và dự báo. Chuỗi phiên họp ngày 28 và 29/11 quy tụ các chuyên gia, nhà quản lý y tế, nhóm nghiên cứu từ khắp cả nước, cùng chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm nhằm giải quyết các thách thức của bệnh trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Chương trình tiền hội nghị ngày 28/11 dành cho hoạt động kết nối và đào tạo, gồm ba phiên thảo luận song song về tầm nhìn sốt xuất huyết tại Việt Nam, kỹ năng trình bày dữ liệu khoa học và hướng dẫn viết báo cáo khoa học. Triển lãm và trình bày poster cũng thu hút gần 30 nhóm nghiên cứu, với các chủ đề trải rộng từ dịch tễ, phòng ngừa, điều trị đến truyền thông giáo dục sức khỏe.
Tại phiên toàn thể ngày 29/11, các chuyên gia cập nhật xu hướng mới và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Mô hình dự phòng chủ động từ Argentina - quốc gia đang chịu gánh nặng lớn về Dengue, được giới thiệu như tham khảo hữu ích cho Việt Nam.
Bên cạnh đó, hội nghị công bố cuốn chuyên khảo “Sốt xuất huyết Dengue - Đồng hành cùng nâng cao nhân lực cho cộng đồng y khoa” cung cấp tài liệu chuyên môn cho tuyến cơ sở. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát và dự báo dịch cũng là điểm nhấn, mở ra hướng ứng dụng công nghệ nhằm tăng hiệu quả phòng chống.
Ngoài phiên toàn thể, các thảo luận chuyên sâu tập trung ba chủ đề: Truyền thông Dengue trong thời đại số, điều trị lâm sàng và mô hình dự báo dịch tễ học. Những trao đổi này góp phần thúc đẩy cách tiếp cận đa ngành, kết nối chuyên gia với lực lượng tuyến đầu, nâng cao hiệu quả ứng phó tại các địa phương.
Thạc sĩ Đỗ Kiến Quốc trình bày về ứng dụng Dự đoán mô hình dịch số xuất huyết Dengue trong chiều 29/11.
Hội nghị cũng nhấn mạnh yêu cầu tăng cường hợp tác liên ngành trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến Dengue không còn theo mùa, trở thành bệnh truyền nhiễm do muỗi lan nhanh nhất toàn cầu. Mạng lưới chuyên gia từ Viện Pasteur, Viện Vệ sinh dịch tễ, các trung tâm kiểm soát bệnh tật, bệnh viện và tổ chức quốc tế tham dự hội nghị được nhìn nhận là nền tảng quan trọng giúp hệ thống y tế chủ động hơn trước nguy cơ bùng phát.
Các chuyên gia thống nhất rằng, để giảm tỷ lệ mắc và tử vong, ngăn dịch lớn và mở rộng xã hội hóa trong phòng chống, dự phòng chủ động, trong đó tiêm chủng đóng vai trò đáng kể cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa tại Việt Nam.
