Xây dựng cộng đồng làm du lịch thân thiện, mến khách khách tại Sa Pa

Những tháng cuối năm 2025, Khu Du lịch quốc gia Sa Pa nhộn nhịp du khách trong nước và quốc tế tới tham quan, nghỉ dưỡng. Đặc biệt, vào những ngày nghỉ cuối tuần, lượng khách đến Sa Pa đông hơn hẳn. Tại khu vực nhà thờ đá nằm ở khu vực trung tâm phường Sa Pa tập trung rất nhiều du khách.

Du khách nước ngoài trải nghiệm không gian văn hóa tại Sa Pa.

Trước đây, khu vực này thường diễn ra tình trạng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là người già, trẻ em ở các thôn bản đến đây bán hàng rong, đeo bám và chèo kéo du khách mua hàng, xin tiền du khách, làm mất đi hình ảnh đẹp của Sa Pa. Hiện nay, tình trạng này đã giảm hẳn, du khách có thể thoải mái dạo chơi trên phố, ngồi thư giãn ở nơi công cộng mà không bị làm phiền.

Chị Marzena, du khách đến từ Ba Lan cho biết: Đây là lần đầu tiên tôi đến Sa Pa, điểm du lịch hấp dẫn nhất của Việt Nam. Nơi đây có những quán cà phê, nhiều hàng quán nhộn nhịp. Sa Pa còn có cả những dãy núi hoang sơ, phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, người dân rất thân thiện, mến khách. Tôi cảm thấy rất vui và sau này có dịp sẽ quay trở lại nơi này.

Đến Sa Pa, cùng với tham quan khu vực trung tâm phường Sa Pa, nhiều du khách còn thích đến các bản làng để trải nghiệm, khám phá không gian văn hóa đậm bản sắc dân tộc. Trong đó, Khu du lịch Cát Cát là điểm đến lý tưởng, thu hút hàng nghìn du khách tới tham quan.

Khu Du lịch Cát Cát tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Điều đáng nói là du khách đến đây không lo người dân địa phương bị đeo bám, chèo kéo, xin tiền mà còn được tìm hiểu bản sắc văn hóa các dân tộc, xem đồng bào dân tộc thiểu số trình diễn các nghề thủ công truyền thống, biểu diễn các tiết mục văn nghệ. Đối với nhiều phụ nữ, đa phần là người già, trẻ em người Mông không còn nghĩ tới việc bán hàng rong, đeo bám du khách vì đã có việc làm và có thu nhập ổn định.

Phụ nữ cao tuổi người Mông được bố trí bán hàng lưu niệm tại Khu Du lịch Cát Cát.

Trước đây, bà Lù Thị Máy, nhà ở thôn Y Lình Hồ, phường Sa Pa chủ yếu ở nhà làm ruộng, làm nương, cuộc sống rất khó khăn. Có những ngày cuối tuần bà Máy lên Sa Pa bán hàng rong cho du khách để kiếm thêm thu nhập. Từ khi được mời vào làm việc tại Khu du lịch Cát Cát, bà được làm công việc quen thuộc và yêu thích là vẽ sáp ong, đồng thời bán đồ lưu niệm cho du khách, mỗi tháng cũng có thu nhập từ 3 - 4 triệu đồng.

Bà Lù Thị Máy chia sẻ: Các cháu tôi cũng được tham gia lớp học bảo tồn bản sắc văn hóa ngay tại Khu du lịch Cát Cát nên không nghĩ tới việc lên phố bán hàng rong cho du khách nữa.

Ông Nguyễn Trung Kiên - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Du lịch Cát Cát cho biết: Cuộc sống của đa số phụ nữ Mông cao tuổi rất khó khăn, để mưu sinh họ phải lên Sa Pa hoặc các tuyến, điểm du lịch khác. Trong khi đó, người cao tuổi thường lưu giữ tri thức văn hóa bản địa như nghệ thuật vẽ sáp ong, nghề thủ công truyền thống. Do vậy, vừa tạo việc làm và phát huy giá trị văn hóa, Công ty đã mời họ về trình diễn cho du khách trải nghiệm tại khu du lịch. Tùy theo khả năng của từng người để họ tham gia vào đội văn nghệ, vẽ sáp ong, xe lanh dệt vải, nấu rượu ngô...

Người dân bản địa biểu diễn văn nghệ phục vụ du khách tham quan.

Cùng với tạo việc làm cho khoảng 50 phụ nữ, người cao tuổi, Công ty TNHH MTV Du lịch Cát Cát còn mở lớp bảo tồn văn hóa Mông cho trẻ em, mời các chuyên gia am hiểu về văn hóa, lịch sử dân tộc Mông chữ viết người Mông, văn hóa vật thể và phi vật thể lên lớp trao truyền bản sắc văn hóa cho các em nhỏ. Hiện, Khu du lịch Cát Cát có 150 trẻ em tham gia lớp bảo tồn văn hóa Mông vào ngày cuối tuần, góp phần làm giảm tình trạng trẻ em bán hàng rong, đeo bám du khách tại Sa Pa. Những việc làm đó đã góp phần xây dựng cộng đồng doanh nghiệp làm du lịch có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.

Không chỉ đối với các doanh nghiệp, mà đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú như nhà nghỉ, khách sạn, homestay và đội ngũ hướng dẫn viên, lái xe, nhân viên các nhà hàng, khách sạn… cũng góp phần quan trọng vào việc xây dựng cộng đồng người làm du lịch thân thiện, mến khách tại Sa Pa.

Gia đình chị Lý Mẩy Lai làm dịch vụ homestay tại xã Tả Phìn. Thời gian qua, nhiều du khách trong và ngoài nước đã đến tham quan, trải nghiệm, lưu trú tại gia đình chị. Để phục vụ du khách tốt hơn, chị Lý Mẩy Lai học thêm tiếng Anh, tiếng Pháp để nói chuyện với du khách.

Trao đổi với chúng tôi về giải pháp giải quyết tình trạng bán hàng rong, chèo kéo khách tại Khu Du lịch quốc gia Sa Pa, ông Trần Sơn Bình - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch cho biết: Vừa qua, Sở đã tổ chức 2 lớp bồi dưỡng các kỹ năng ứng xử với khách du lịch, nhằm nâng cao nhận thức về du lịch, giảm nạn chèo kéo khách, bán hàng rong với sự tham gia của 70 học viên.

Tại lớp bồi dưỡng, các học viên được cung cấp kiến thức về tầm quan trọng và các yếu tố cơ bản khi giao tiếp với khách du lịch; thực hành kỹ năng ứng xử với khách du lịch, kỹ năng xử lý các tình huống thực tế khi giao tiếp với du khách. Qua đó, nâng cao kỹ năng giao tiếp, ứng xử của đội ngũ người làm du lịch đối với du khách, góp phần giảm nạn chèo kéo, đeo bám khách tại Khu Du lịch quốc gia Sa Pa.

Một trong những giải pháp rất quan trọng mà ngành Văn hóa - Thể thao và Du lịch, chính quyền địa phương, Hiệp hội du lịch đã thực hiện là phối hợp với các doanh nghiệp trong việc giải quyết việc làm, tạo sinh kế và nguồn thu nhập bền vững cho người dân. Đây là một trong những giải pháp gốc của vấn đề.

Thời gian tới, những giải pháp này cần tiến hành đồng bộ và quyết liệt, không để tái diễn tình trạng người dân, trẻ em bán hàng rong, đeo bám, chèo kéo du khách tại Khu Du lịch quốc gia Sa Pa, góp phần xây dựng hình ảnh Sa Pa tươi đẹp, thân thiện, mến khách và giàu bản sắc dân tộc.

Trần Tuấn Ngọc - Nguyễn Tất Đạt