Xây dựng khu công nghiệp Tằng Loỏng 'xanh và sinh thái'
Lào Cai đang triển khai các giải pháp nhằm xây dựng khu công nghiệp (KCN) Tằng Loỏng thành KCN sinh thái đầu tiên ở khu vực miền núi phía Bắc. Đây không chỉ là bước chuyển về công nghệ mà còn thể hiện quyết tâm phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường theo nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Thành lập theo Quyết định số 601/QĐ-UBND ngày 15/3/2011, KCN Tằng Loỏng có quy mô 1.100 ha, hiện đã lấp đầy hơn 90% diện tích với 28 dự án lớn nhỏ. Trong đó có 13 nhà máy sản xuất phân bón, hóa chất; 3 nhà máy luyện kim; 1 nhà máy tuyển quặng; còn lại là một số dự án phụ trợ như: Sản xuất bao bì kim loại, bi nghiền, tấm lót... tạo việc làm cho hơn 5.500 lao động. Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2024 đạt xấp xỉ 20.000 tỷ đồng, chiếm 44% toàn tỉnh Lào Cai cũ; 10 tháng năm 2025, giá trị sản xuất đạt khoảng 19.600 tỷ đồng.
Từ khu tuyển quặng Apatit những năm 1980, Tằng Loỏng nay trở thành KCN luyện kim, hóa chất hàng đầu cả nước, là nơi đóng chân của các doanh nghiệp lớn như Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam, Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai (Tổng Công ty Khoáng sản, Tập đoàn TKV)…
Các sản phẩm chủ lực như đồng tấm, phốt pho chất lượng cao, DAP, supe lân, phôi thép không chỉ phục vụ sản xuất công nghiệp trong nước mà còn xuất khẩu sang các quốc gia như Mỹ, Đức, Nhật Bản, đóng góp lớn cho ngân sách của tỉnh.
Do đặc thù là KCN chuyên chế biến khoáng sản và sản xuất hóa chất, nên nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đối với khu vực nội khu và các vùng dân cư lân cận là rất cao. Vì thế, ngay từ những ngày đầu thành lập, tỉnh đã đầu tư các hạng mục hạ tầng xử lý môi trường như trạm xử lý nước thải tập trung công suất 3.000 m³/ngày đêm, hệ thống thu gom thải riêng biệt, hệ thống quan trắc khí thải tự động…
Ông Vương Trinh Quốc - Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Lào Cai, cho biết: "Chủ trương chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái được xác định là bước đi chiến lược, vừa đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững, vừa tạo hình ảnh mới trong thu hút đầu tư".
Theo Nghị định 35/2022/NĐ-CP và Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, Ban Quản lý khu kinh tế đã tham mưu với UBND tỉnh chọn KCN Tằng Loỏng là khu tiên phong trong 6 KCN trên địa bàn tỉnh để thực hiện thí điểm. Đề án xây dựng mô hình KCN sinh thái do liên danh Công ty TNHH Trung tâm sản xuất sạch hơn Việt Nam - VNCPC và Công ty CP Green ventures Việt Nam lập triển khai từ tháng 10 đến 12/2025.
Để hiện thực hóa mô hình KCN sinh thái, Lào Cai đặt ra ba nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện quy hoạch hạ tầng xanh; đổi mới công nghệ sản xuất sạch hơn; tăng cường giám sát và sự tham gia của cộng đồng. Chuyển đổi sang KCN sinh thái không chỉ là giảm mức tiêu thụ năng lượng; giảm khí thải và nước thải nguy hại về bảo vệ môi trường mà còn góp phần giảm nguyên liệu đầu vào, chế biến sâu khoáng sản và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Thực tế từ những năm trước đây, một số doanh nghiệp trong KCN Tằng Loỏng đã chủ động tham gia quá trình “xanh hóa” trong phát triển sản xuất tiêu biểu như Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang hiện có ba nhà máy với hơn 2.500 lao động, doanh thu năm 2024 đạt trên 10.000 tỷ đồng, lợi nhuận hơn 3.000 tỷ đồng, nộp ngân sách khoảng 800 tỷ đồng. Để bảo vệ môi trường, tiết kiệm chi phí sản xuất, Công ty đã có nhiều giải pháp xử lý, tái chế chất thải rắn và tái sử dụng nước thải khép kín; tận dụng nhiệt thừa để phát điện, sấy quặng nhằm giảm phát thải khí nhà kính.
Ông Đặng Tiến Đức - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang, chia sẻ: “Mục tiêu tới đây của công ty là tiếp tục đổi mới công nghệ các nhà máy để chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm. Hiện tại, Công ty đã đầu tư dây chuyền sản xuất phốt pho khép kín, tận dụng nhiệt thừa từ lò điện để phát điện, sấy xỉ gyps đuôi quặng. Mục tiêu của doanh nghiệp là giảm tối thiểu 30% lượng chất thải rắn và khí thải độc hại trong 5 năm tới. Đức Giang cam kết đồng hành cùng tỉnh Lào Cai trong xây dựng KCN xanh - sạch - sáng”.
Không chỉ Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang mà hiện nay, trong KCN Tằng Loỏng các đơn vị lớn như Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đang triển khai dự án tái sử dụng bùn thải quặng Apatit để sản xuất vật liệu xây dựng, Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai đầu tư nâng cấp hệ thống lọc bụi tĩnh điện và tuần hoàn nước làm mát. Khi các doanh nghiệp tích cực tham gia đổi mới công nghệ, cùng áp dụng mô hình cộng sinh công nghiệp, toàn KCN sẽ vận hành theo hướng tiết kiệm năng lượng và tài nguyên cốt lõi của mô hình KCN sinh thái.
Ông Phạm Bình Minh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: "Trước khi triển khai Đề án xây dựng KCN Tằng Loỏng trở thành KCN sinh thái, tỉnh Lào Cai đã tổ chức học tập kinh nghiệm tại Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh về xây dựng KCN sinh thái và tham vấn ý kiến đóng góp của nhiều chuyên gia và các doanh nghiệp. Bởi KCN Tằng Loỏng sẽ không thể trở thành KCN sinh thái nếu thiếu sự tham gia của các nhà khoa học, sự đồng thuận của nhà đầu tư và cơ chế hỗ trợ từ tỉnh và nhà nước.
Ông Hoàng Văn Thức - Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng: “Để KCN Tằng Loỏng thực sự là KCN sinh thái thì ngoài xây dựng hệ thống hạ tầng theo tiêu chí thì mỗi doanh nghiệp cần được kết nối trong hệ thống tuần hoàn - nơi chất thải của đơn vị này trở thành nguyên liệu của đơn vị khác. Tỉnh Lào Cai cần đầu tư trung tâm xử lý chất thải tập trung, minh bạch giám sát và ưu đãi tín dụng xanh để khuyến khích”.
Khi đề án hoàn thiện, Tằng Loỏng trở thành KCN sinh thái đầu tiên của vùng Trung du và miền núi phía Bắc, việc này giúp giảm phát thải chất thải, khí thải độc hại, tiết kiệm năng lượng còn tạo lợi thế cạnh tranh mới trong thu hút các nhà đầu tư “xanh”, nhất là các tập đoàn ở châu Âu và Nhật Bản. Chuyển đổi mô hình KCN Tằng Loỏng thành KCN sinh thái là nhiệm vụ chính trị trọng tâm nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Lào Cai “Xanh - Hài hòa - Bản sắc - Hạnh phúc”. Hơn thế nữa sẽ góp phần thực hiện cam kết hành động cụ thể đối với mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” mà Việt Nam đã tuyên bố tại COP26.
