Xu hướng kinh doanh F&B tại Hà Nội: Trung tâm suy giảm, trong hẻm lên ngôi

Nhiều quán cà phê, đồ ăn trong ngõ nhỏ có phong cách rất riêng. Ảnh: Internet

Trong số các thị trường nội địa, Hà Nội nổi bật nhờ mật độ dân số đô thị cao, sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu và văn hóa ẩm thực đa dạng. Tuy nhiên, chính những yếu tố này cũng tạo ra áp lực cạnh tranh lớn với các thương hiệu F&B, đặc biệt với các doanh nghiệp mới gia nhập thị trường. Khi mà những sai lầm trong chiến lược lựa chọn địa điểm có thể dẫn đến thất bại nghiêm trọng. Việc lựa chọn vị trí kinh doanh F&B phù hợp vì vậy trở thành quyết định chiến lược quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng duy trì và phát triển thương hiệu.

CHIẾN LƯỢC ĐỊA ĐIỂM GIỮ VAI TRÒ SỐNG CÒN

Ngành F&B Việt Nam hiện có quy mô lớn và vẫn đang mở rộng nhanh chóng. Theo Statista, giá trị ngành ước tính đạt 24,77 tỷ USD vào năm 2025 và dự kiến tăng lên 36,86 tỷ USD vào năm 2027, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 9,7%. Đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 323.010 cơ sở F&B đang hoạt động, tăng 1,8% so với cùng kỳ năm trước, với tổng doanh thu ước đạt 688,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 26,96 tỷ USD, tăng 16,6% so với năm 2023.

Trong nửa đầu năm 2025, khảo sát khoảng 3.000 nhà hàng và quán cà phê cho thấy 54% duy trì doanh thu ổn định hoặc tăng trưởng, cao hơn mức 40,2% cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn có 17,9% doanh nghiệp giảm nghiêm trọng về hiệu quả kinh doanh, cho thấy nhiều nhà điều hành vẫn dễ bị tổn thương trước chi phí tăng cao và áp lực cạnh tranh.

Hà Nội không chỉ là thủ đô chính trị mà còn là thị trường tiêu dùng quan trọng, chiếm hơn 22% tổng chi tiêu dịch vụ ăn uống cả nước trong năm 2024, mặc dù dân số chỉ chiếm phần nhỏ. Hơn 67% cư dân dưới 40 tuổi tạo ra một cơ cấu nhân khẩu học thuận lợi cho các quán cà phê, chuỗi cửa hàng tráng miệng, nhà hàng bình dân và dịch vụ giao hàng. Thu nhập hộ gia đình tăng nhanh, từ 15,2 triệu đồng/tháng năm 2020 lên 22,8 triệu đồng/tháng năm 2024, tăng 45%, trong khi các khu vực nội thành như Ba Đình, Tây Hồ, Cầu Giấy và Thanh Xuân ghi nhận thu nhập hàng tháng trên 24–28 triệu đồng, phản ánh sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu với nhu cầu chi tiêu mạnh mẽ cho F&B.

Tuy nhiên, cùng với sức hấp dẫn, áp lực chi phí cũng tăng cao. Giá thuê mặt bằng tại trung tâm tăng mạnh, mặt tiền đường cao cấp tăng 8–15% so với năm trước, giá thuê tầng trệt trung bình tại Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng đạt 172,7 USD/m²/tháng, trong khi các trung tâm thương mại như Vincom, Lotte, Aeon hay Tràng Tiền Plaza còn cao hơn nhiều, chiếm từ 20 đến 55% tổng doanh thu, cao gấp 2–3 lần chuẩn mực toàn cầu. Những yếu tố này đã góp phần khiến hơn 51.000 cơ sở F&B đóng cửa chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024.

Bên cạnh đó, sự gia tăng mạnh mẽ của giao đồ ăn trực tuyến cũng đang thay đổi cơ cấu kinh doanh. Tỷ trọng doanh thu giao hàng tại các thành phố lớn tăng từ 3% năm 2018 lên 10–12% năm 2024, theo Decision Lab, cho thấy các nhà hàng không còn phụ thuộc hoàn toàn vào lượng người đi bộ, thay vào đó có thể khai thác doanh thu từ bán hàng trực tuyến trong bán kính 3–5 km.

Theo kết quả nghiên cứu của B&Company, trong bối cảnh này, mô hình “mua sắm trong hẻm” đã nổi lên như một giải pháp chiến lược giúp các doanh nghiệp F&B tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa hoạt động. Thay vì lựa chọn các mặt tiền đường phố hoặc trung tâm thương mại, nhiều thương hiệu hiện tìm đến các con hẻm nhỏ, diện tích dưới 30 m², giúp tiết kiệm từ 50–70% chi phí thuê so với khu vực trung tâm.

MÔ HÌNH KINH DOANH TRONG HẺM LÊN NGÔI

Không gian hẻm nhỏ gọn, dễ quản lý, giảm chi phí tiện ích, bảo trì và nhân sự, đồng thời tạo cơ hội thử nghiệm các ý tưởng mới, mô hình pop-up seasonal hoặc nhượng quyền nhỏ. Mặt bằng trong hẻm còn cho phép các chủ cửa hàng tái phân bổ ngân sách vào các hoạt động tạo giá trị cao hơn như nâng cao chất lượng nguyên liệu, thiết kế nội thất, xây dựng câu chuyện thương hiệu và tiếp thị kỹ thuật số. Một quán cà phê trong hẻm, ví dụ, có thể đầu tư vào nguyên liệu cao cấp, trang trí đặc sắc và đội ngũ nhân viên bài bản, từ đó thu hút khách hàng trung thành và lan truyền thương hiệu trên mạng xã hội.

Mô hình hẻm còn được hỗ trợ bởi sự phát triển của thương mại điện tử và giao hàng trực tuyến. Thị trường giao đồ ăn trực tuyến Việt Nam dự kiến tăng từ 1,3 tỷ USD năm 2023 lên 2 tỷ USD vào năm 2027, trong đó các khu vực ngoại ô như Hoàng Mai, Bắc Từ Liêm, Đông Anh và Thanh Trì trở thành trung tâm giao hàng nhờ dân số đông, giá thuê rẻ và tốc độ đô thị hóa nhanh.

Từ đặc trưng kiến trúc Hà Nội trở thành xu hướng kinh doanh của ngành F&B

Hành vi tiêu dùng cũng thay đổi, đặc biệt là với người trẻ kết nối kỹ thuật số, họ tìm kiếm trải nghiệm độc đáo, mới lạ và sức hấp dẫn trên mạng xã hội. Báo cáo GWI 2025 cho thấy 64% người tiêu dùng dự kiến tăng mua sắm trực tuyến, trong khi khoảng 40% sử dụng dịch vụ nhận hàng tại cửa hàng, tạo điều kiện cho mô hình kết hợp giữa trải nghiệm ngoại tuyến và kinh doanh trực tuyến.

Để tối đa hóa hiệu quả, các doanh nghiệp nên tập trung vào việc tăng khả năng khám phá kỹ thuật số thông qua Google Maps, Facebook, TikTok hay Shopee, thiết kế trải nghiệm cửa hàng đặc sắc với ánh sáng, mùi hương, âm nhạc và nội thất thẩm mỹ, đồng thời xây dựng cộng đồng địa phương bằng cách hợp tác với các doanh nghiệp xung quanh, nghệ sĩ hoặc tổ chức các sự kiện nhỏ. Việc tích hợp online và offline thông qua giao hàng, đặt hàng trực tuyến và nhận hàng tại cửa hàng cũng là yếu tố then chốt, cùng với việc cải thiện khả năng tiếp cận như lối đi, chỗ đỗ xe và biển chỉ dẫn.

Mô hình “mua sắm trong hẻm” không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn phản ánh xu hướng chiến lược mới trong bán lẻ F&B, nơi các doanh nghiệp lựa chọn địa điểm dựa trên dân số, thu nhập, hành vi tiêu dùng và khả năng vận hành trực tuyến, thay vì chỉ dựa vào lưu lượng người đi bộ truyền thống. Những thương hiệu nắm bắt đúng xu hướng này được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh trong bối cảnh thị trường Hà Nội ngày càng sôi động và cạnh tranh khốc liệt.

Tuy có nhiều cơ hội nhưng B&Company vẫn khuyến nghị mô hình “cửa hàng trong hẻm” cũng đối mặt với thách thức như vị trí khuất, lối đi hẹp, chỗ đậu xe hạn chế và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Để phát triển, các chủ cửa hàng cần nâng cao khả năng khám phá kỹ thuật số. Việc xây dựng cộng đồng địa phương, hợp tác với doanh nghiệp lân cận và nghệ sĩ, tích hợp kênh online-offline, cùng cải thiện khả năng tiếp cận và biển báo sẽ giúp tối đa hóa hiệu quả. Mô hình này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn trở thành chiến lược phát triển, giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội ngay trong những con hẻm nhỏ của Hà Nội.

Hà Linh