Xử lý điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) phát biểu tại hội trường, sáng 2/12. Ảnh: quochoi.vn

Thiếu cơ chế xử lý điểm nghẽn để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 72

Theo phân tích của đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình), dân số Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa; dự báo đến năm 2036, Việt Nam trở thành quốc gia có dân số già và đến năm 2049 là siêu già. "Đặt bên cạnh mục tiêu đến năm 2045, nước ta trở thành nước thu nhập cao thì có thể thấy, thách thức trước khi giàu là rất thực tế và sẽ tạo ra áp lực lớn đối với cả ngân sách nhà nước và nguồn lực xã hội cho các vấn đề về: Chăm sóc y tế, bảo đảm an sinh, chuẩn bị hạ tầng xã hội phù hợp với người cao tuổi; đặc biệt là việc phát triển các cơ sở dưỡng lão, chăm sóc người cao tuổi chuyên nghiệp", bà Trần Thị Hiền nhấn mạnh.

Theo đại biểu này, trong bối cảnh nguồn lực đầu tư công có hạn thì đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút nguồn lực tư nhân phát triển dịch vụ chăm sóc người cao tuổi (NCT) là yêu cầu khách quan, cấp thiết và mang tính chiến lược.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Hiền cho biết, qua nghiên cứu, dự thảo Nghị quyết gần như chưa có chính sách đột phá nào quan tâm đến việc xử lý điểm nghẽn để thực hiện hiệu quả các chủ trương của Nghị quyết 72 về khuyến khích, phát triển các cơ sở chăm sóc NCT kết hợp với các cơ sở y tế, thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân, huy động các nguồn lực xã hội trong công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Xã hội hóa phát triển cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Theo đại biểu Trần Thị Hiền, Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035 tuy có dự án 4 về phát triển cơ sở trợ giúp xã hội nhưng cũng còn những điểm chưa tương thích với quy hoạch có liên quan và chủ trương xã hội hóa.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu này dẫn chứng, hiện trong hồ sơ Chương trình mục tiêu quốc gia, các cơ sở bảo trợ xã hội mới chỉ đáp ứng 30% nhu cầu; hệ thống công lập mới chỉ có 46 cơ sở chăm sóc NCT trên tổng số 425 cơ sở bảo trợ xã hội (chiếm khoảng 11%); nhiều địa phương chưa có cơ sở chuyên biệt cho NCT. Do đó, tại tiểu Dự án 1 trong Dự án 4 của Chương trình mục tiêu quốc gia đề ra mục tiêu giai đoạn 2026-2030 đầu tư xây dựng mới tối thiểu 15 cơ sở dưỡng lão, cơ sở bảo trợ xã hội giai đoạn 2031-2035 tối thiểu 10 cơ sở.

"Như vậy đến 2030, chúng ta có khoảng 60 cơ sở và đến năm 2035 là khoảng 70 cơ sở. Trong khi đó, theo quy hoạch mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội thời kỳ 2026 -2030 thì đến năm 2030, phải đạt tối thiểu 90 cơ sở chăm sóc NCT, gồm cả công lập và ngoài công lập. Như vậy, cần có cơ chế chính sách thực sự đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa phát triển khoảng 30 cơ sở chăm sóc NCT trong 5 năm tới", đại biểu Trần Thị Hiền phân tích.

Từ góc nhìn cá nhân, đại biểu Trần Thị Hiền nhận định, để có thể khơi thông nguồn lực xã hội, phát triển cơ sở dưỡng lão ngoài công lập thì cần xem xét, xử lý thấu đáo những điểm nghẽn. Đại biểu chỉ ra 2 điểm nghẽn hiện nay, đó là:

Thứ nhất, cơ sở dưỡng lão thực hiện các dịch vụ chăm sóc dài hạn và phục vụ chức năng cho NCT chưa được xem là cơ sở y tế để được hưởng chính sách ưu đãi về đất đai, mặt bằng. Nếu trong quy hoạch của các địa phương không có quỹ đất sạch, thuận tiện trong cộng đồng dân cư dành cho phát triển cơ sở dưỡng lão thì rất khó khăn thu hút đầu tư.

Thứ hai, các cơ sở dưỡng lão chuyên nghiệp có vốn đầu tư lớn và dài hạn, đầu tư trang thiết bị chuyên dụng như xe cấp cứu, vận chuyển bệnh nhân, thiết bị phục hồi chức năng, dụng cụ y tế chuyên dụng… cần có các cơ chế chính sách đột phá về ưu đãi tín dụng, hỗ trợ lãi suất, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu Trần Thị Hiền kiến nghị, cần xem xét có chính sách với cơ sở dưỡng lão thực hiện chức năng khám chữa bệnh, chăm sóc dài hạn, phục hồi chức năng cho NCT như là cơ sở y tế và được hưởng các chính sách đặc thù về đất đai, thuế tài chính (quy định tại Điều 5 dự thảo Nghị quyết về chính sách đột phá).

Đồng thời, bổ sung vào tiểu Dự án 4, Dự án 3 về thích ứng với già hóa dân số và dân số già, đẩy mạnh chăm sóc sức khỏe NCT; nghiên cứu hoàn thiện cơ chế chính sách đẩy mạnh thu hút nguồn lực xã hội, phát triển mạnh cơ sở dưỡng lão, chăm sóc NCT; hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật đối với cơ sở dưỡng lão, thí điểm mô hình chăm sóc bán trú đối với NCT.

Cùng quan tâm đến công tác chăm sóc sức khỏe NCT, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ) nêu: Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể đối với vấn đề mức sinh, nâng cao chất lượng dân số thích ứng với già hóa dân số, trong đó có giải pháp thích ứng với già hóa dân số thông qua việc đầu tư phát triển bệnh viện lão khoa hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa... chăm sóc tốt cho sức khỏe cho NCT. Tuy nhiên, nội dung này chưa được Bộ Y tế cụ thể hóa trong Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế.

HKD