Xử lý nghiêm hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng

Công an Phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai tuyên truyền, giải thích cho người dân về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng.

Nhiều chiêu trò lừa đảo cũ và mới

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai đã khởi tố, bắt tạm giam các bị can gồm: Hoàng Văn Hưng (sinh năm 1991), Mã Đình Thụy (sinh năm 1991), Mã Đình Bảng (sinh năm 1993) và Lê Văn Khu (sinh năm 1988), cùng trú tại thôn Đồng Thành, xã Mường Lai, tỉnh Lào Cai về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Khoản 2, Điều 174 Bộ luật Hình sự dưới hình thức “đổ thạch, tìm ngọc”.

Các đối tượng sử dụng thủ đoạn "đập đá, tìm ngọc" qua mạng bị khởi tố về tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Trước đó, những người này đã sử dụng tài khoản TikTok có tên “Hùng anh Gems” để phát trực tiếp giới thiệu “đá quý dạng thô” (spinel), nhưng thực chất đây chỉ là các loại đá rẻ tiền được thổi phồng giá trị.

Cụ thể, tại các buổi livestream, Hưng và nhóm của mình giả vờ “đập đá tìm ngọc”, kêu gọi góp vốn với lời hứa “sở hữu phần ngọc quý”. Để thu hút nhiều người tham gia, đồng thời tạo lòng tin với khách hàng, nhóm người này đã dùng nhiều tài khoản ảo để bình luận, mạo danh khách hàng “góp tiền, trúng ngọc quý”.

Sau khi những nhà đầu tư chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng cho Hưng thì toàn bộ số tiền đều bị chiếm đoạt, chia nhau tiêu xài. Toàn bộ số tiền hơn 1,6 tỷ đồng đã bị chiếm đoạt trong khoảng thời gian ngắn của hàng trăm người bị hại. Đây là một trong số những vụ án lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng dưới hình thức “đập đá, tìm ngọc” đã được Công an tỉnh Lào Cai triệt phá thành công.

Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo còn sử dụng thủ đoạn lập sàn tiền ảo, thu hút các nhà đầu tư rồi chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa vừa khởi tố, bắt tạm giam 5 người để điều tra về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" gồm: Ngô Thành Long, Ngọ Quang Sơn (cùng 43 tuổi, trú tại phường Tích Lương, tỉnh Thái Nguyên), Nguyễn Thị Minh (63 tuổi, trú tại phường Tam Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh), Nguyễn Văn Ngọc (36 tuổi, trú tại xã Tuệ Tĩnh, Thành phố Hải Phòng), Ngô Sơn Tùng (42 tuổi, trú tại xã Bất Bạt, Thành phố Hà Nội).

Theo một cán bộ công an, từ tháng 10/2024, nhóm này mua vận hành hệ thống đầu tư tiền mã hóa có tên "3COMMAS" giả mạo, thiết kế mô phỏng các sàn giao dịch quốc tế. Nhóm này đưa ra thông tin không có thật về một con "Bot Trade" thông minh có khả năng sinh lời với lãi suất 0,7% mỗi ngày tùy vào gói đầu tư 2.000 đến 30.000 USDT (đồng tiền điện tử) trở lên. Các nhà đầu tư sẽ được hưởng hoa hồng theo mô hình đa cấp khi giới thiệu được người mới. Toàn bộ tiền USDT của nhà đầu tư sau khi nạp vào ví tổng bị Long chiếm đoạt rồi chia lại các ví trung gian cho những người trong nhóm… Hiện vụ án đang được Công an tỉnh Khánh Hòa điều tra, mở rộng.

Đây chỉ là hai trong số rất nhiều chiêu trò, thủ đoạn lừa đảo nhằm đánh vào tâm lý thích thử vận may và kiếm lời nhanh của các “nhà đầu tư” thông qua các hình thức mới lạ.

Ngoài ra, các đối tượng vẫn duy trì các phương thức, thủ đoạn lừa đảo trên mạng không mới nhưng vẫn khiến nhiều người “dính bẫy” như: Giả danh cán bộ công an, tòa án hoặc ngân hàng để gọi điện, gửi email, tin nhắn SMS cho người dân với nội dung: "khoản vay sắp đến hạn", "liên quan khoản vay bất hợp pháp", "cập nhật hồ sơ CIC để tránh bị phạt"...

Sau đó, các đối tượng cung cấp đường link giả mạo, yêu cầu người dân truy cập rồi cung cấp thông tin tải khoản ngân hàng, thẻ tín dụng (mật khẩu, mã OTP, số thẻ,...) để chiếm đoạt quyền kiểm soát tài khoản ngân hàng và toàn bộ số tiền trong đó. Đây là hình thức lừa đảo rất nguy hiểm, bởi đối tượng nắm trong tay các thông tin thật về khoản vay của nạn nhân, khiến nhiều người mất cảnh giác.

Ngoài ra, lợi dụng tâm lý lo lắng của những người đang có nợ xấu, đối tượng quảng cáo "dịch vụ xóa nợ CIC", "làm đẹp hồ sơ tín dụng". Hoặc đối tượng có thể chào mời "gói vay ưu đãi", "đầu tư tài chính nhanh" để giải quyết khó khăn nợ nần.

Khi người có nợ xấu tin tưởng, các đối tượng thường yêu cầu đóng phí để xóa nợ xấu nhưng thực chất để chiếm đoạt tiền hoặc thu thập thêm thông tin cá nhân nhạy cảm của người dân. Một thủ đoạn khác mà các đối tượng thường sử dụng thông tin cá nhân về họ tên, số CMND/CCCD, ngày sinh, địa chỉ, quan hệ ngân hàng...) để tiếp cận bạn bè, người thân của nạn nhân. Sau đó, đưa ra thông tin thật về tình trạng nợ nần, rồi mượn tiền hoặc lôi kéo đầu tư "giúp trả nợ", từ đó chiếm đoạt tài sản.

Cần giải pháp trọng tâm, trọng điểm

Theo Luật sư Phạm Viết Luân, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, người có thời gian dài nghiên cứu về tội phạm mạng cho biết, các đối tượng lừa đảo thường tìm đến những người đang có nợ xấu, lịch sử tín dụng kém; người đang vay vốn, trả góp tại ngân hàng; người chưa từng vay vốn, không quen thủ tục tín dụng.

Để thực hiện trót lọt hành vi phạm tội, các đối tượng thường giả danh nhân viên ngân hàng gọi điện nhắc nợ, yêu cầu "xác minh hợp đồng", "chuyển tiền để gia hạn khoản vay"...

Những nhóm người này rất dễ bị các đối tượng lừa đảo bởi thông tin về khoản vay, số tiền, thời hạn vay là thật. Đối với những nhóm người chưa từng vay vốn, không quen thủ tục tín dụng dễ bị đối tượng giả danh cơ quan nhà nước, đe dọa "liên quan đến khoản vay bất hợp pháp", "nợ tín dụng nghiêm trọng", “yêu cầu phải hợp tác điều tra”, đồng thời cung cấp thông tin hoặc chuyển tiền chứng minh sự trong sạch.

Bên cạnh đó, những nhóm người cao tuổi, hưu trí, ít am hiểu về công nghệ rất dễ tin vào các cuộc gọi giả danh cơ quan chức năng như: Công an, cán bộ Ngân hàng Nhà nước, tòa án, viện kiểm sát... Nguyên nhân do tâm lý lo sợ vi phạm pháp luật khiến những người này dễ làm theo các yêu cầu của đối tượng.

Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, các công ty có dư nợ tín dụng tại ngân hàng dễ bị chào mời "gói vay ưu đãi", "giải pháp tài chính nhanh" để gỡ khó, dẫn tới nguy cơ mất tiền lớn. Với nhóm người có thu nhập cao, thường xuyên giao dịch tài chính thường có sức mua lớn, dễ bị nhắm tới bằng những chiêu lừa đảo đầu tư, huy động vốn hoặc giả mạo cán bộ ngân hàng để chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Để phòng tránh các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, Thượng tá Trần Văn Quang, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Lào Cai, khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, mật khẩu, mã OTP cho người lạ thông qua điện thoại, email, mạng xã hội.

Không truy cập, tải các tệp tin hoặc cài đặt ứng dụng từ các đường link lạ liên quan đến "tra cứu CIC", "xóa nợ xấu", "nâng điểm tín dụng". Tuyệt đối không chuyển tiền vào tài khoản lạ với lý do "xác minh tài sản/tín dụng" hoặc do người lạ yêu cầu thông qua điện thoại, mạng xã hội.

Khi có nhu cầu kiểm tra thông tin tín dụng, chỉ sử dụng dịch vụ công chính thức của CIC hoặc ngân hàng nơi đang giao dịch. Chủ động theo dõi tài khoản ngân hàng, ví điện tử, nếu phát hiện giao dịch bất thường cần liên hệ ngay với ngân hàng để được hỗ trợ kịp thời. Đối với doanh nghiệp cần cảnh giác với các lời mời gọi đầu tư, vay vốn bất thường; xác minh kỹ nguồn gốc, tính pháp lý trước khi ký kết hợp đồng thông qua hotline chính thức của ngân hàng. Khi nhận được các cuộc gọi lạ, tin nhắn nghi ngờ lừa đảo, người dân cần bình tĩnh, không làm theo hướng dẫn của đối tượng, đồng thời thông báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ.

THANH SƠN-HIẾU ĐỨC