Hàng chục nhà dân có nguy cơ bị 'nuốt chửng': Khai thác cát diễn biến phức tạp tại vùng giáp ranh

Sau phản ánh của Tiền Phong về tình hình khai thác cát thuộc địa phận tỉnh Phú Thọ khu vực giáp ranh huyện Ba Vì gây sạt lở bờ sông, ảnh hưởng tới nhà cửa của hàng chục hộ dân tại thôn Vân Hội (xã Phong Vân, huyện Ba Vì), đại diện UBND huyện Ba Vì cho biết, tình hình khai thác cát trên sông Đà trong thời gian qua diễn ra rất phức tạp.

Tình trạng nứt toác tại nhiều nhà dân thuộc xã Phong Vân, Ba Vì.

Vẫn theo UBND huyện Ba Vì, do tình trạng khai thác cát tại khu vực Phú Thọ giáp ranh với huyện nên việc xử lý còn nhiều bất cập. Với tình trạng thực tế, nếu không nhanh chóng có biện pháp cứng rắn theo đúng quy định pháp luật, việc sạt lở bờ kè sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tài sản và có thể ảnh hưởng đến sự ổn định đời sống, tính mạng của bà con nhân dân.

Hiện tại, UBND huyện Ba Vì đã báo cáo Sở NN&PTNT và TP.Hà Nội về tình hình cũng như ảnh hưởng trực tiếp của việc sạt lở bờ kè trên địa bàn. Với diễn biến khí hậu ngày càng phức tạp cùng với việc khai thác cát sâu xuống làm dòng chảy thay đổi, việc sạt lở là đương nhiên với diện tích đất ven bờ sông.

"Do tình hình phức tạp đó, địa phương đã tuyên truyền với bà con nhân dân tại cơ sở, khi có thuyền bè đầu bên bờ sông Đà thì chủ động xua đuổi không cho đậu giáp bờ kè phục vụ việc khai thác cát của địa phương giáp Ba Vì", đại diện UBND huyện Ba Vì nhấn mạnh.

Tàu thuyền neo đậu dày đặc tại xã Phong Vân.

"Thành phố hiện đang quản lý rất chặt chẽ nhưng với việc cùng một dòng sông lại có hai địa phương giáp ranh khiến việc quản lý rất bất cập. Để giải quyết dứt điểm cần đồng bộ, song song với đó cần sự vào cuộc tích cực của lực lượng công an để kiểm tra và xử lý việc hút cát. Việc tuyên truyền, du đẩy hay yêu cầu di chuyển các thuyền bè nằm trên khu vực này thực tế là vượt thẩm quyền với lực lượng công an trên địa bàn", đại diện huyện này cho hay.

Cuộc sống của người dân bị đảo lộn

Nằm tại ngã ba sông, xã Phong Vân là nơi hợp lưu của sông Đà và sông Hồng với địa phận thuộc Hà Nội và Phú Thọ. Thành phố Hà Nội không cấp phép khai thác khoáng sản ở khu vực này, nhưng Phú Thọ cho phép khai thác mỏ cát trên địa bàn, giáp ranh với xã Phong Vân. Trung bình mỗi ngày có hàng trăm tàu hoạt động, lúc cao điểm vài trăm tàu khiến cuộc sống người dân đảo lộn.

Qua công tác phối hợp, đánh giá hiện trạng vào đầu tháng 5 vừa qua, UBND xã Phong Vân phối hợp với Hạt quản lý đê số 1 ghi nhận có 42 căn nhà bị nứt toác nằm từ bờ kè vào sâu khoảng 40-50 m, có nguy cơ cao sạt lở về phía sông khi điều kiện thời tiết bất lợi mưa lớn trong thời gian dài, triều cường.

Theo PGS.TS Đào Trọng Tứ (Mạng lưới sông ngòi Việt Nam - VRN), việc khai thác cát vượt mức sẽ làm tụt đáy sông. Do dòng sông bị xói sâu ở một điểm, lượng cát từ thượng nguồn về sẽ đọng lại mà không chuyển được về cho hạ du. Với diễn biến khai thác cát khó kiểm soát, tình trạng sụt lún, nứt nhà ven sông sẽ còn tiếp tục nghiêm trọng trong thời gian tới. Sụt lún sẽ diễn ra từ từ, hệ quả là người dân có thể mất nhà bất cứ lúc nào".

Theo vị chuyên gia này, thực tế hiện nay, một dòng sông thường chảy qua nhiều tỉnh, thành nhưng sự hợp tác giữa các địa phương còn mang tính hình thức, chỉ thông qua họp và trao đổi hơn là xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể. Cần phải cải tổ cách quản lý, có như vậy mới trị được vấn nạn ô nhiễm và "cát tặc" hoành hành.

Phùng Linh