Ngân sách nhà nước chỉ nên tham gia vào đền bù giải phóng mặt bằng các dự án PPP
Ngày 9-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ.
Liên quan việc Chính phủ đề xuất nâng tỷ lệ vốn nhà nước trong tổng vốn đầu tư các dự án giao thông đường bộ theo hình thức đối tác công tư (PPP), nhiều ý kiến khẳng định, đây là điểm rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay để thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng, có tác động đến kinh tế, liên kết vùng.
Đại biểu Huỳnh Thành Chung, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước phát biểu tranh luận tại hội trường
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ thêm một số nội dung còn ý kiến trái nhau của nghị quyết
Từ thực tế một số dự án cho thấy, trong quá trình triển khai thực hiện, do nhiều nguyên nhân, đã dẫn đến chi phí phần khối lượng do phần vốn Nhà nước đảm nhận tăng lên 80% so với tổng mức đầu tư điều chỉnh. Do vậy, một số đại biểu băn khoăn việc tăng tỷ lệ lên 70% như dự thảo nghị quyết liệu có thể tháo gỡ tồn tại, vướng mắc hiện nay.
Một số ý kiến cho rằng tùy theo tính chất của dự án đường bộ mà tỷ lệ này có thể điều chỉnh. Ví dụ như các dự án đường ở khu vực địa bàn hiểm trở, khó thu hút nhà đầu tư tham gia có thể cân đối tỷ lệ tham gia của Nhà nước lên 80-85%.
Đại biểu Huỳnh Thành Chung, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước cho biết, đối với các dự án PPP thì tổng mức đầu tư bao gồm hai cấu phần. Cấu phần thứ nhất là đất đai liên quan tới giải phóng mặt bằng, liên quan tới dự án đi qua sử dụng đất trên dự án. Cấu phần thứ hai là tổng mức đầu tư theo giá trị xây dựng.
Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước tại phiên thảo luận
Theo đại biểu Huỳnh Thành Chung, về giải phóng mặt bằng thì giá trị đó là giá trị thuần, thứ hai là trong giá trị xây lắp có rất nhiều nội dung liên quan. Ví dụ như phương án để sử dụng vật liệu khác nhau, dẫn đến tổng mức đầu tư khác nhau; phương án thiết kế khác nhau cũng dẫn tới tổng mức đầu tư khác nhau.
Mục tiêu của dự án PPP là làm sao cho nhà đầu tư phải có trách nhiệm từ thiết kế cho đến biện pháp thi công, biện pháp sử dụng vật liệu tối ưu và làm cho tổng mức đầu tư hiệu quả. Nếu ngân sách nhà nước tham gia từ 50%, 70%, 80% thì như vậy tham gia cả vào chuỗi phía sau trong thiết kế, tư vấn thiết kế cho đến xây dựng, lựa chọn vật liệu. Trong tất cả những cấu phần này đều có lãi định mức cho các nhà thầu, giờ đây ngân sách nhà nước lại chi trả là chưa phù hợp.
Đại biểu Huỳnh Thành Chung, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước
Do vậy, đại biểu Huỳnh Thành Chung kiến nghị ngân sách nhà nước chỉ nên tham gia vào đền bù giải phóng mặt bằng. Việc làm này rất phù hợp, bởi vì giải phóng mặt bằng có tổng mức đầu tư cao, hiệu quả không có, đa phần nằm ở các dự án PPP ở các vùng đô thị. Còn đối với các dự án mà vùng xa hơn thì tổng mức giải phóng mặt bằng sẽ thấp hơn.
“Nếu là Nhà nước chỉ tham gia vào vấn đề liên quan đến đất đai thì sau này nhà đầu tư cũng có thể thuê lại đất của Nhà nước để khai thác các dự án PPP này và điều đó phù hợp với Hiến pháp, phù hợp với các quy định của pháp luật và các luật khác liên quan về đất đai”, đại biểu Huỳnh Thành Chung phân tích.
Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết: Tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia vào dự án PPP là vấn đề khó và nhạy cảm. Trước đây không quy định tỷ lệ, sau này có Luật PPP đưa ra tỷ lệ 50%, dù thời điểm đó đưa ra tỷ lệ này đều có căn cứ rõ ràng nhưng đến nay nhận thấy quy định không còn phù hợp như các dự án đi qua các địa phương có lưu lượng xe thấp, nhu cầu vận tải không cao thì nhà đầu tư không quan tâm, hay các dự án đi qua các đô thị thì chi phí giải phóng mặt bằng rất lớn… Do đó, sự cần thiết nâng tỷ lệ vốn Nhà nước với yêu cầu là bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân và bảo đảm tính khả thi. “Bởi nếu tỷ lệ thấp thì không thu hút nhà đầu tư, nhưng nếu nâng cao quá thì không còn ý nghĩa của dự án PPP nữa”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định.
