Quan điểm của Bộ Công Thương về quản lý thuốc lá thế hệ mới

Thống nhất với quan điểm của Bộ Y tế và đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý

Tại phiên giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, do Ủy ban Xã hội của Quốc hội tổ chức ngày 4/5, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng bày tỏ nhất trí quan điểm của Bộ Y tế là phải bảo vệ sức khỏe người dân, cộng đồng. Vì vậy việc soạn thảo các văn bản, nghị định theo hướng làm sao để quản lý xã hội tốt nhất.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng phát biểu tại phiên giải trình ngày 4/5

Nêu quan điểm, Thứ trưởng Bộ Công Thương bày tỏ đồng tình quan điểm cần đặt việc bảo vệ sức khỏe của người dân, của cộng đồng lên trên hết. Bộ Công Thương với vị trí, vai trò đặc thù của mình, đã soạn thảo các báo cáo, đề xuất trên tinh thần hướng đến quản lý xã hội một cách tốt nhất.

Theo Bộ Công Thương, khoản 19 Điều 1 Nghị định số 106/2017/NĐ-CP của Chính phủ ngày 14/9/2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 67/2013/NĐ-CP ngày 27 tháng 6 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá có quy định: Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với bộ, cơ quan ngang bộ, tổ chức có liên quan nghiên cứu xây dựng quy định phù hợp để quản lý các sản phẩm thuốc lá điện tử, trình Thủ tướng Chính phủ.

Về cơ sở thực tiễn, theo Bộ Công Thương cho biết, hiện nay, trên thế giới các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã ra đời từ lâu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, số lượng người sử dụng, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang rất nhiều. Nhận thấy các chế tài, văn bản pháp lý hiện nay chưa rõ ràng, chưa đủ tính răn đe đối với các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả, nên Bộ Công Thương đã thận trọng kiến nghị thí điểm với mục đích nâng cao hiệu quả quản lý trong vấn đề này.

Theo Thứ trưởng Phan Thị Thắng, trên thế giới các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã ra đời từ lâu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, số lượng người sử dụng, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang rất nhiều.

Bộ Công Thương tập trung vào công tác ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các sản phẩm thuốc lá, xì gà, thuốc lá điện tử… Nhưng hình phạt hiện nay không mang tính răn đe, không khiến các đối tượng sợ.

Cơ quan quản lý thị trường xử lý vi phạm mua bán trái phép các loại thuốc lá thế hệ mới

“Nhận thấy các chế tài, văn bản pháp lý hiện nay chưa rõ ràng, chưa đủ tính răn đe các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả, nên Bộ Công Thương thận trọng kiến nghị thí điểm với mục đích nâng cao hiệu quả quản lý trong vấn đề này. Đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho Bộ Công Thương chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế. Chúng tôi dựa vào nghiên cứu của các nước khi quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử " - Thứ trưởng nói.

Thứ trưởng Thắng cũng khẳng định hiện nay chưa có văn bản nào cho nhập khẩu thuốc lá điện tử mà chỉ mới cho nhập thuốc lá điếu và xì gà.

Cũng tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, với vai trò, trách nhiệm được Chính phủ giao Bộ đã triển khai nhiều công việc để tham mưu cho công tác quản lý Nhà nước với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.Từ việc điều tra nắm bắt tình hình, nghiên cứu thế giới xem thực trạng thế nào, phối hợp xây dựng báo cáo để trình Chính phủ…

“Việc xây dựng luật không phải một sớm một chiều, cứ xuất hiện trong thị trường là điều chỉnh được ngay mà cần bằng chứng, cần đánh giá tác động. Vì vậy, Bộ Y tế đang xây dựng kế hoạch sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá”, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Đề xuất thí điểm 2 năm, chưa lưu hành thuốc lá điện tử tại Việt Nam

Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã có 02 Tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Nghị quyết thí điểm chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới (chủ yếu là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng). Trên cơ sở đó, Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo Bộ Công Thương làm việc và thống nhất với Bộ Y tế về chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới.

Theo đó, Bộ Công Thương đã tổ chức 02 cuộc làm việc với Lãnh đạo Bộ Y tế và hiện vẫn đang trong quá trình rà roát và thống quan điểm với Bộ Y tế để hoàn thiện chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới.

Tại phiên chất vấn của Quốc hội ngày 7/11/2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, về thuốc lá thế hệ mới, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ Bộ Công Thương đã có tờ trình báo cáo Thủ tướng về việc ban hành Nghị quyết thí điểm chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng. Trên cơ sở đó, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công Thương làm việc và thống nhất với Bộ Y tế về chính sách quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới.

“Bộ cũng đã có 2 lần làm việc với Bộ Y tế về nội dung này và hiện vẫn đang trong quá tình rà soát để thống nhất quan điểm với Bộ Y tế để hoàn thiện chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu về thuốc lá thế hệ mới tại phiên chất vấn của Quốc hội ngày 7/11/2023

Theo đó, Bộ Công Thương dự kiến sẽ đưa mặt hàng thuốc lá thế hệ mới vào đối tượng điều chỉnh của Nghị định thay thế Nghị định 67/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá (Nghị định 67) để có hình thức quản lý phù hợp.

Về quan điểm, Bộ Y tế thì yêu cầu cấm nhưng Bộ Tư pháp lại yêu cầu cần đánh giá sự tương thích của thuốc lá thế hệ mới với định nghĩa của thuốc lá hiện nay. Nếu có sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nào thuộc phạm trù thuốc lá thì đề xuất đưa định nghĩa thuốc lá thế hệ mới vào Nghị định về kinh doanh thuốc lá thay thế Nghị định 67.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, trong quá trình xây dựng quản lý chính sách thí điểm thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công Thương đang xây dựng phương án quản lý theo hướng tiệm cận nhất với ý kiến của Bộ Y tế để có thể trình Thủ tướng theo hướng phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư, các quy định khác có liên quan và chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, đối với quan điểm của Bộ Y tế về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, Bộ Công Thương cho rằng Bộ Y tế có trách nhiệm nghiên cứu và đánh giá một cách có cơ sở khoa học đối với tác hại của các loại sản phẩm này tới sức khỏe người sử dụng. Trường hợp các sản phẩm này có tác hại tới mức phải cấm lưu hành và sử dụng thì Bộ Công Thương ủng hộ quan điểm này của Bộ Y tế trên cơ sở bảo vệ sức khỏe toàn dân

Đồng thời, đảm bảo chặt chẽ, phù hợp với chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, an toàn sức khỏe cho người sử dụng, dung hòa quyền lợi giữa các chủ thể liên quan, phù hợp thông lệ quốc tế và những cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Căn cứ sự phù hợp của sản phẩm theo định nghĩa của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, ý kiến của các Bộ, ngành, khuyến cáo của WHO và kinh nghiệm quốc tế, Bộ Công Thương đến nay mới chỉ đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm việc quản lý thuốc lá nung nóng như sản phẩm thuốc lá trong thời gian 02 năm và chưa cho phép lưu hành sản phẩm thuốc lá điện tử tại Việt Nam trong khi chưa ban hành chính sách quản lý.

Việt Anh