100 xe tải tự hành tiết kiệm 5,6 triệu USD lương tài xế ngành than

Trung Quốc đẩy mạnh “mỏ than thông minh”

Ngành than Trung Quốc đang trải qua quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, với mỏ Yimin dẫn đầu trong việc phát triển “mỏ than thông minh”.

Yimin là một trong 5 mỏ than lộ thiên lớn nhất Trung Quốc. Vào mùa cao điểm, trước đây cần khoảng 300 xe tải và khoảng 1.200 tài xế làm việc theo ca suốt ngày đêm để vận chuyển than đến các địa điểm chế biến và đất, cát, đá đến bãi đổ thải.

Song, các nhà quản lý cho biết mỏ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt tại xế do tính chất công việc độc hại và không nhiều người trẻ hứng thú với nghề này.

Xe khai thác mỏ tự hành Huaneng Ruichi tại mỏ Yimin. Ảnh: Huawei

Hành trình chuyển đổi sốc tại mỏ Yimin bắt nguồn từ hướng dẫn năm 2020 của các cơ quan chức năng nhằm xây dựng các mỏ thông minh và xác định xe tự hành là mục tiêu chiến lược. Đến năm 2026, ít nhất 60% sản lượng than được kỳ vọng đến từ “sản xuất thông minh”, đồng thời 30% công việc nặng nhọc hoặc nguy hiểm sẽ được thay thế bằng thiết bị tự động hoặc robot.

Tháng 5 vừa qua, mỏ Yimin triển khai 100 xe tải tự lái đầu tiên mang tên Huaneng Ruichi, với kế hoạch đưa vào hoạt động 300 xe trong ba năm tới để tiến đến vận chuyển tự động hoàn toàn. Dự án có sự hợp tác của Huawei Technologies, Xuzhou Construction Machinery Group, State Grid và Đại học Khoa học và Công nghệ Bắc Kinh.

Thay vì cần 1.000 nhân công, giờ đây chỉ 24 người, chia thành bốn đội, là đủ để vận hành 100 xe từ phòng điều khiển từ xa. Nhân viên theo dõi và kiểm soát xe qua video trực tiếp và thông tin giao thông thời gian thực hiển thị trên nhiều màn hình.

Nhà phân tích Wen Shang từ công ty tư vấn LeadLeo nhận định sự chuyển đổi nhanh chóng của Yimin đến từ các chính sách công nghiệp hỗ trợ, không chỉ tập trung vào công nghệ cụ thể mà còn cung cấp lộ trình và hỗ trợ rõ ràng để đạt mục tiêu của Bắc Kinh.

Các xe Ruichi lập kỷ lục thế giới về tải trọng, tốc độ di chuyển và khả năng chịu lạnh, hoạt động hiệu quả ở nhiệt độ dưới -20 độ C vào mùa đông và -40 độ C trong điều kiện khắc nghiệt, theo Huaneng. Tất cả công nghệ và linh kiện đều do Trung Quốc tự sản xuất, tích hợp 5G, lidar, cảm biến, lập bản đồ thời gian thực, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI).

Huaneng ước tính, đội xe 100 chiếc chạy bằng năng lượng mặt trời có thể tiết kiệm 15.000 tấn nhiên liệu diesel và giảm 48.000 tấn khí thải CO2. “Việc triển khai xe tải tự hành của Huaneng là hình mẫu cho Trung Quốc và thiết lập chuẩn mực công nghệ toàn cầu”, ông Zhang Pingan, Giám đốc điều hành Huawei Cloud, phát biểu tại sự kiện ra mắt ở Hulunbuir, Nội Mông, tháng 5.

Tương lai của ngành than

Mỏ Yimin không đơn độc trong hành trình này. Theo Hiệp hội Than quốc gia Trung Quốc (CNCA), công nghệ thông minh hiện chiếm 50% sản lượng than, với số mỏ ứng dụng công nghệ tăng từ dưới 200 lên hơn 1.000 trong năm qua. Tính đến tháng 9/2024, CNCA ghi nhận hơn 1.500 xe tải khai thác tự động, dự đoán con số này sẽ tăng gấp ba lên 5.000 vào cuối năm nay và vượt 10.000 vào năm 2026.

Bà Rebecca Arcesati từ Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator nhận định đầu tư dài hạn vào cơ sở hạ tầng số của Trung Quốc đã mang lại hiệu quả. “Sự phát triển của AI, robot, cảm biến và nền tảng đám mây hỗ trợ trực tiếp mục tiêu nâng cấp công nghiệp thông qua tăng cường tự động hóa, hiệu quả và sức cạnh tranh”, bà chia sẻ. Điều này thúc đẩy nhu cầu giải pháp sản xuất nội địa, giảm phụ thuộc vào nhà cung cấp nước ngoài, tạo nền tảng công nghiệp tự chủ hơn.

Việc triển khai xe tự lái của Huaneng nằm trong chiến lược lớn của Trung Quốc nhằm tích hợp công nghệ mới vào các lĩnh vực truyền thống như cảng, mỏ, nhà máy và trung tâm dữ liệu. Bà Arcesati cho rằng điều này phản ánh tham vọng của lãnh đạo nhà nước trong việc xây dựng nền kinh tế tiên tiến, bền vững và cạnh tranh toàn cầu.

Đội quân xe khai thác mỏ tự hành tại mỏ Yimin. Ảnh: Huawei

Ngành sản xuất cũng đang chuyển đổi, với khái niệm “nhà máy bóng đêm” của tập đoàn Midea, sử dụng AI, robot và liên lạc tiên tiến và can thiệp tối thiểu của con người để đạt hiệu quả cao và giảm chi phí vận hành, theo nhà phân tích Lu Xiaomeng từ Eurasia Group.

Theo CNCA, đội quân 100 xe tải không người lái có thể tiết kiệm 40 triệu NDT (5,6 triệu USD) chi phí trả lương tài xế mỗi năm, hỗ trợ ngành than khi doanh thu giảm 11% và lợi nhuận giảm 22% trong năm qua.

Tuy nhiên, ông Lin Qiao, Phó Chủ tịch công ty Eacon, cảnh báo trên ấn phẩm China Energy News: “Mỏ càng nhỏ, việc xây dựng càng phức tạp và triển khai công nghệ lái tự động càng khó”. Chi phí nâng cấp cơ sở hạ tầng cho xe tự lái tại mỏ quy mô nhỏ có thể khiến đầu tư không khả thi. Bà Arcesati cũng lưu ý việc số hóa quá nhanh có thể dẫn đến lãng phí và kém hiệu quả.

Dù vậy, nhiều người trong ngành lạc quan về xe tải khai thác tự động. Ông Jack Chen, Phó Chủ tịch marketing và giải pháp tại Huawei, cho rằng công nghệ này có tiềm năng thu hút khách hàng ở các thị trường nước ngoài như châu Phi và Mỹ Latinh.

Du Lam