3 điểm mới đáng chú ý trong Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi)

Chiều 18/6/2025, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, với tỷ lệ tán thành cao (408/420 đại biểu, chiếm 85,36%). Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát rủi ro và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam.

Luật sửa đổi lần này đưa ra nhiều nội dung đáng chú ý, trong đó nổi bật là 3 điểm đổi mới sau:

Công khai thông tin hàng hóa kinh doanh trên nền tảng số

Tại Điều 34b, Luật quy định rõ ràng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trực tuyến đối với hàng hóa được đưa lên nền tảng số hoặc sàn thương mại điện tử (TMĐT). Cụ thể, phải công bố đầy đủ, minh bạch các thông tin như: chất lượng sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, hướng dẫn sử dụng, cảnh báo an toàn...

“

Bên cạnh đó, các nền tảng TMĐT còn phải:
Thiết lập và vận hành hệ thống tiếp nhận, xử lý khiếu nại từ người tiêu dùng.
Chủ động phối hợp với cơ quan chức năng trong việc xử lý vi phạm liên quan đến chất lượng hàng hóa.
Những quy định này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn tạo ra một sân chơi công bằng giữa các mô hình kinh doanh trực tuyến và truyền thống.

Áp dụng “hộ chiếu số sản phẩm”

Một trong những điểm mới quan trọng được đưa vào Luật là khái niệm “hộ chiếu số sản phẩm” (Khoản 8, Điều 3). Đây là tập hợp các thông tin kỹ thuật số liên quan đến sản phẩm và chuỗi cung ứng, được thể hiện qua mã vạch hoặc các phương thức phù hợp khác, đảm bảo khả năng truy cập bằng thiết bị số.

Điều 6d quy định rằng, đối với nhóm hàng hóa có mức độ rủi ro cao, việc truy xuất nguồn gốc sẽ là bắt buộc. Lộ trình cụ thể sẽ do các Bộ, ngành liên quan xác định.

“

Việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc số không chỉ tăng tính minh bạch mà còn giúp:
Cơ quan chức năng kiểm tra, truy vết nhanh chóng khi có vi phạm hoặc sự cố.
Người tiêu dùng yên tâm hơn trong quá trình lựa chọn sản phẩm.
Ngăn chặn gian lận thương mại và nâng cao niềm tin vào hàng hóa trong nước.

Phân loại rủi ro thay vì kiểm tra đồng loạt

Luật mới cũng thay đổi căn bản cách thức quản lý chất lượng hàng hóa, chuyển từ hình thức kiểm tra hành chính sang kiểm soát dựa trên mức độ rủi ro. Điều 5 của Luật quy định sản phẩm, hàng hóa được phân loại thành ba nhóm: Rủi ro thấp, rủi ro trung bình và rủi ro cao.

Việc phân loại này dựa trên tiêu chí cụ thể như ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường, khả năng kiểm soát trong chuỗi cung ứng và các cảnh báo quốc tế. Tùy theo mức rủi ro, các doanh nghiệp sẽ chịu các yêu cầu khác nhau – từ tự công bố đến phải được chứng nhận hợp quy. Đây là hướng đi phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường nước ngoài.

Không chỉ dừng lại ở cấp doanh nghiệp, Luật cũng yêu cầu xây dựng hệ thống hạ tầng giám sát chất lượng ở tầm quốc gia. Theo Điều 6a và 6b, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ là cơ quan đầu mối, phối hợp với các bộ ngành và địa phương để:

Kết nối, chia sẻ dữ liệu liên quan đến kiểm tra chất lượng, truy xuất nguồn gốc, hải quan, cảnh báo quốc tế và phản ánh từ người tiêu dùng.

Hình thành hệ thống giám sát tập trung, có trọng tâm, tránh chồng chéo, từ đó giảm chi phí và thời gian cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan chức năng.

Trang Nguyễn