73% cơ sở giết mổ hoạt động chui gây hiểm họa cho sức khỏe người dân
Các loại thực phẩm bẩn, đặc biệt là thịt gia súc, gia cầm không rõ nguồn gốc, vẫn đang len lỏi ra thị trường, tiềm ẩn nguy cơ với sức khỏe cộng đồng.
Thời gian qua, lực lượng chức năng liên tiếp triệt phá nhiều vụ kinh doanh, buôn bán thịt gia súc nhiễm bệnh, không rõ nguồn gốc. Tại Hà Nội, Công an Thành phố vừa khởi tố 3 vụ vi phạm an toàn thực phẩm, thu giữ và tiêu hủy hàng nghìn kilogam thịt lợn nhiễm bệnh, gây nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng.
Theo Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước hiện có 24.858 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, nhưng chỉ 6.756 cơ sở (chiếm 27%) có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Khoảng 18.102 cơ sở (tương đương 73%) chưa được cấp phép nhưng vẫn hoạt động công khai, không được kiểm soát về vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm.
Không riêng ở Thủ đô, nhiều tỉnh, thành phố khác cũng ghi nhận hàng loạt vụ việc tương tự. Thịt gia súc, gia cầm bẩn vẫn có đường vào chợ dân sinh và các cơ sở chế biến, cho thấy những “kẽ hở” trong khâu giết mổ và kiểm soát thú y.
Đoàn kiểm tra khu vực nuôi nhốt của Công ty C.P Việt Nam tại Hà Nội. Ảnh: Trần Hoàng
Theo Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội, trên địa bàn hiện có 701 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, nhưng chỉ 150 cơ sở trong số này được quản lý, kiểm soát chặt chẽ. Lượng thịt được kiểm soát đưa ra thị trường đạt khoảng 550 tấn/ngày, đáp ứng 60% nhu cầu tiêu thụ của Hà Nội.
Phần còn lại vẫn đến từ các điểm giết mổ nhỏ lẻ, thủ công. Hoạt động này phân tán, manh mún, rải rác ở các xã, phường, gây khó khăn trong kiểm soát kiểm dịch, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh, mất an toàn vệ sinh thực phẩm và ô nhiễm môi trường.
Ông Đào Quang Vinh, Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Thực phẩm Vinh Anh (Thường Tín, Hà Nội) cho biết nhà máy chế biến thịt lợn sạch của doanh nghiệp được đầu tư từ năm 2012 với công suất 600 con/ngày. Tuy nhiên, đến nay, mỗi ngày nhà máy chỉ giết mổ khoảng 50 con. “Việc vận động các điểm giết mổ nhỏ lẻ đưa lợn vào nhà máy không khả thi, bởi chi phí tại cơ sở tập trung cao hơn, trong khi giết mổ thủ công ở các điểm nhỏ lẻ rẻ hơn, ít quy định hơn”, ông Vinh chia sẻ.
Rõ ràng, hoạt động giết mổ nhỏ lẻ còn diễn ra tự phát, nhiều cơ sở thu gom và giết mổ cả gia súc mắc bệnh, nghi mắc bệnh. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến nguy cơ dịch bệnh và thực phẩm bẩn vẫn tồn tại.
Theo bà Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại Lan Vinh (xã Phù Đổng, Hà Nội), để đảm bảo công khai, minh bạch thực phẩm lưu thông trên thị trường, các địa phương cần xử lý dứt điểm các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ trái phép trong khu dân cư.
“Xóa bỏ giết mổ nhỏ lẻ không chỉ loại bỏ nguy cơ đưa thực phẩm bẩn ra thị trường, mà còn tạo điều kiện cho các cơ sở giết mổ tập trung hoạt động hiệu quả, cung cấp thực phẩm an toàn hơn cho người dân”, bà Lan nhấn mạnh.
Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng trên kéo dài là quy định của Luật Thú y về việc không bắt buộc kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật nội tỉnh. Điều này gây khó khăn trong khâu kiểm soát, truy xuất nguồn gốc thịt tiêu thụ tại chợ dân sinh và các cơ sở chế biến nhỏ lẻ.
Ngoài ra, chính quyền nhiều địa phương chưa thật sự quan tâm, siết chặt quản lý hoạt động giết mổ. Việc xử lý các cơ sở vi phạm chưa đủ mạnh, dẫn đến tình trạng “nhờn luật”, khiến thực phẩm không bảo đảm chất lượng tiếp tục xuất hiện trên thị trường.
Về giải pháp lâu dài, ông Tạ Văn Tường, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết Sở đang đẩy mạnh tuyên truyền quy định về giết mổ, buôn bán động vật và sản phẩm động vật để nâng cao nhận thức của người dân, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là thanh tra đột xuất. Theo đó, các cơ sở giết mổ trái phép, không đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm, hoặc không được kiểm soát giết mổ bởi nhân viên thú y sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho rằng, để giải quyết triệt để tình trạng thực phẩm bẩn, các địa phương cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động giết mổ, đẩy mạnh xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung, đồng thời kiên quyết chấm dứt hoạt động giết mổ nhỏ lẻ, tự phát.
“Các tỉnh, thành phố cần tăng cường nhân lực hoặc xây dựng cơ chế để cơ quan quản lý chăn nuôi, thú y cấp tỉnh có thể ký hợp đồng với nhân viên thú y thực hiện kiểm soát giết mổ. Chủ động bố trí kinh phí để thực hiện các chương trình giám sát an toàn thực phẩm, ứng dụng phần mềm quản lý dữ liệu để truy xuất nguồn gốc gia súc, gia cầm. Có như vậy, thực phẩm bẩn mới bị ngăn chặn ngay từ gốc”, ông Tiến nhấn mạnh.
