80 năm ngành Văn hóa: Hành trình soi đường, hun đúc khát vọng Việt Nam

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) cho biết, lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) sẽ diễn ra ngày 23/8, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, đúng dịp cả nước hướng tới kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Sự kiện dự kiến có sự tham dự của khoảng 500 đại biểu, được tổ chức trang trọng, lan tỏa tinh thần tự hào, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, đồng thời khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) sẽ diễn ra ngày 23/8, tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Hình minh họa.

Lễ kỷ niệm 80 năm: Tôn vinh truyền thống, khẳng định khát vọng

Trong khuôn khổ kỷ niệm, Bộ VHTTDL triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền làm rõ vai trò của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng: từ “Đề cương về văn hóa Việt Nam” (1943) đến các nghị quyết, chỉ thị quan trọng của Đảng trong thời kỳ đổi mới. Công tác truyền thông được triển khai đồng bộ trên báo chí, nền tảng số, mạng xã hội, qua các ấn phẩm, tác phẩm văn học - nghệ thuật, sự kiện văn hóa và cả các cuộc thi trực tuyến ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Nhiều hoạt động thiết thực khác cũng được tổ chức nhằm lan tỏa những mô hình hay, gương điển hình tiên tiến trong văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch, gắn với phong trào thi đua yêu nước và việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Toàn ngành đã phát động các đợt thi đua, diễn đàn, hội thảo, gặp mặt các thế hệ cán bộ, qua đó tạo khí thế sôi nổi hướng tới ngày kỷ niệm trọng đại.

Đặc biệt, tối 23/8 tại Nhà hát Lớn, chương trình nghệ thuật đặc biệt kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa sẽ diễn ra với chủ đề: “80 năm vinh quang, tự hào - Văn hóa đồng hành cùng dân tộc”.

Chương trình gồm 2 phần chính: “Văn hóa đồng hành cùng dân tộc” và “80 năm - Dấu ấn văn hóa Việt”, quy tụ nhiều tiết mục đặc sắc như “Ngọn đuốc soi đường”, “Chiến thắng Điện Biên”, “Đất nước trọn niềm vui”, “Đại đoàn kết - Sức mạnh Việt Nam”...

Sự kết hợp giữa nghệ thuật và chính luận sẽ khắc họa chặng đường 80 năm hào hùng, đồng thời tiếp thêm niềm tin và khát vọng sáng tạo trong kỷ nguyên mới.

Văn hóa - nền tảng tinh thần, sức mạnh đồng hành dân tộc

Ngay từ Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943, Đảng ta đã khẳng định, văn hóa là một mặt trận, người làm văn hóa là chiến sĩ. Nhờ định hướng đó, văn hóa trở thành sức mạnh tinh thần cổ vũ toàn dân đứng lên giành độc lập, góp phần làm nên thắng lợi lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Ngày 28/8/1945, Bộ Thông tin - Tuyên truyền (tiền thân của Bộ VHTTDL ngày nay) được thành lập, đánh dấu một mốc son quan trọng, mở ra hành trình 80 năm ngành Văn hóa đồng hành cùng dân tộc.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, văn hóa trở thành “vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng”, nuôi dưỡng niềm tin và ý chí kiên cường của toàn dân. Những phong trào văn nghệ kháng chiến, những tác phẩm âm nhạc, hội họa, thơ ca đã trở thành nguồn cổ vũ tinh thần to lớn, khơi dậy khát vọng độc lập, tự do.

Sau ngày đất nước thống nhất năm 1975, ngành Văn hóa đảm nhận sứ mệnh hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục đời sống tinh thần, khơi dậy niềm tin xây dựng Tổ quốc. Bước vào công cuộc đổi mới, nhiều phong trào đã tạo sức lan tỏa sâu rộng như Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, Người tốt - việc tốt, Khỏe vì nước... góp phần bồi đắp nền tảng tinh thần, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.

Đảng và Nhà nước luôn coi trọng vị trí đặc biệt của văn hóa. Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998) đã khẳng định: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”.

Đến Nghị quyết 33-NQ/TW (2014), nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam được nhấn mạnh, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng một lần nữa đặt ra yêu cầu “khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc” dựa trên nền tảng văn hóa.

Trong 80 năm qua, ngành Văn hóa đã có những bước tiến dài: bảo tồn và phát huy kho tàng di sản phong phú của dân tộc. Nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được UNESCO vinh danh như Nhã nhạc cung đình Huế, Ca trù, Dân ca Quan họ, Tín ngưỡng thờ Mẫu, Nghệ thuật Bài chòi… Đây vừa là niềm tự hào, vừa là trách nhiệm lớn lao trong việc gìn giữ, trao truyền cho thế hệ mai sau.

Văn hóa không chỉ dừng ở bảo tồn, mà còn đồng hành cùng sự phát triển kinh tế - xã hội. Các lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, mỹ thuật, quảng cáo, du lịch văn hóa… từng bước hình thành công nghiệp văn hóa, đóng góp vào tăng trưởng GDP, tạo việc làm, đồng thời lan tỏa hình ảnh Việt Nam năng động, thân thiện ra thế giới.

Khát vọng sáng tạo, cống hiến trong kỷ nguyên mới

Bước vào thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, văn hóa Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Công nghệ số mở ra không gian sáng tạo mới, song cũng đòi hỏi những giải pháp bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc trong môi trường toàn cầu.

Ngành Văn hóa đang triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số: số hóa di sản, xây dựng bảo tàng ảo, ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR, AR) trong trình diễn nghệ thuật, quảng bá hình ảnh đất nước trên các nền tảng số. Đây là minh chứng rõ rệt cho sự thích ứng sáng tạo, giúp di sản Việt Nam đến gần hơn với thế giới, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Phát triển công nghiệp văn hóa được xác định là một trong những động lực tăng trưởng mới. Theo Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, mục tiêu là đưa văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp khoảng 7% GDP. Đây là khát vọng lớn, đòi hỏi sự chung tay của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, doanh nghiệp sáng tạo và toàn xã hội.

Khát vọng sáng tạo còn thể hiện ở việc khơi dậy niềm tự hào dân tộc và giáo dục thế hệ trẻ. Những tác phẩm văn học - nghệ thuật, những bộ phim, sân khấu lịch sử về Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ tiếp tục hun đúc lý tưởng, bồi dưỡng lòng yêu nước, củng cố niềm tin. Đây là cống hiến thiết thực cho sự trường tồn của dân tộc.

Ngành Văn hóa cũng coi trọng đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy bản sắc 54 dân tộc anh em, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, không gian sinh hoạt cộng đồng. Đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, các hoạt động giao lưu, quảng bá văn hóa đã góp phần khẳng định sức sống bền bỉ của cội nguồn, giúp kiều bào gắn bó và hướng về Tổ quốc.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh mới, ngành Văn hóa còn đảm nhận thêm trọng trách quản lý báo chí, xuất bản, truyền thông. Đây là vinh dự, đồng thời cũng là thử thách, đòi hỏi sự đổi mới, sáng tạo liên tục để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trên mặt trận tư tưởng.

Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa là dịp để tri ân các thế hệ đã cống hiến, đồng thời khẳng định vị trí và sứ mệnh của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Văn hóa đã chứng minh vai trò “soi đường cho quốc dân đi” như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vừa là nền tảng tinh thần vững chắc, vừa là động lực nội sinh đưa đất nước tiến lên.

Ngày nay, khát vọng sáng tạo và cống hiến của ngành Văn hóa chính là tiếp nối truyền thống 80 năm, để xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đủ sức mạnh nội sinh để phát triển bền vững, đủ sức lan tỏa để khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Hạnh Phúc