'90 ngày đêm giải phóng mặt bằng Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng': Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Bài 1: Không để việc sau chờ việc trước

Ngay sau khi chiến dịch 90 ngày đêm triển khai, các địa phương đã có nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, quyết liệt. Tính đến 15/6, cơ bản các địa phương đã hoàn thành công tác đo đạc, kiểm đếm, bắt đầu thực hiện niêm yết quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Ngày đo đếm, đêm áp giá

Trở về sau khi đo đạc, kiểm đếm một số hộ dân tại xã Thống Nhất lúc chiều muộn, đúng 20 giờ, các thành viên Tổ công tác số 2 (thành phố Lào Cai) do anh Nguyễn Quốc Lực làm Tổ trưởng lại có mặt tại phòng làm việc của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố để khớp nối, tổng hợp số liệu, tiến hành áp giá.

Tổ công tác số 2 do anh Nguyễn Quốc Lực làm Tổ trưởng đo đạc, kiểm đếm tại một cơ sở sản xuất.

Anh Lực cho biết, do khu vực xã Thống Nhất có sự điều chỉnh hướng tuyến so với phương án ban đầu và được bàn giao sau cùng nên công tác thống kê, kiểm đếm tiến hành muộn hơn. Để kịp tiến độ chung, các tổ giải phóng mặt bằng ở khu vực các xã, phường khác đang tập trung dồn về đây.

Ca làm việc buổi tối của cán bộ làm công tác giải phóng mặt bằng.

Cùng với tổ của anh Lực, hơn 20 thành viên thuộc 4 tổ công tác khác cũng đang khẩn trương nhập số liệu, rà soát lại thông tin trên bản đồ. Những nội dung chưa có hướng dẫn cụ thể được bàn bạc, trao đổi trực tiếp để cùng tháo gỡ. Nếu không để ý ngoài cửa số trời đã về khuya thì chẳng ai nghĩ đây là một ca làm việc buổi tối.

Đồng chí Nguyễn Quốc Huy, Chủ tịch UBND thành phố Lào Cai gặp gỡ, giải đáp thắc mắc của người dân thôn Sơn Mãn, xã Vạn Hòa.

Tuyến đường sắt đi qua địa bàn thành phố Lào Cai có chiều dài 15,3 km, ảnh hưởng đến khoảng 200 hộ và hơn 100 tổ chức. Đồng chí Nguyễn Quốc Huy, Chủ tịch UBND thành phố Lào Cai cho biết, so về hướng tuyến thì đoạn đi qua thành phố không dài nhưng khối lượng giải phóng mặt bằng rất lớn, các vị trí thu hồi đất của người dân có khả năng sinh lời cao. Chỉ tính riêng việc kiểm đếm hơn 100 cơ sở trong Khu Công nghiệp Đông Phố Mới, Cụm Công nghiệp Đông Phố Mới và Cụm Công nghiệp Sơn Mãn với các hạng mục tài sản rất lớn, nhiều loại thiết bị chưa có trong danh mục áp giá gây rất nhiều khó khăn cho cán bộ thực hiện.

Một khu dân cư tại phường Lào Cai nằm trong hướng tuyến dự án đường sắt.

Tại huyện Bảo Thắng, đội ngũ cán bộ làm công tác thống kê, kiểm đếm gần như phải làm gấp đôi công việc. Lý do là bởi ngay từ quý I năm nay, sau khi Ban Quản lý Dự án đường sắt và đơn vị tư vấn cung cấp phương án hướng tuyến, UBND huyện đã chỉ đạo đo đạc sơ bộ, tuy nhiên, theo phương án được cung cấp sau này thì thay đổi gần như toàn bộ tim tuyến.

Ngày 28/5, tức là 5 ngày sau khi tỉnh Lào Cai triển khai đợt thi đua cao điểm 90 ngày đêm thì huyện Bảo Thắng đã hoàn thành đo đạc kiểm đếm được gần 90% số hộ. Các tổ giải phóng mặt bằng làm việc không có ngày nghỉ, không kể mưa nắng, một ngày làm việc bắt đầu từ sáng sớm đến tối muộn, tất cả đều xác định hết việc mới nghỉ.

Lãnh đạo huyện Bảo Thắng kiểm tra tiến độ giải phóng mặt bằng tại xã Thái Niên.

Cách làm của huyện Bảo Thắng là công tác đo đạc, kiểm đếm được các tổ thực hiện tại hiện trường, sau đó gửi dữ liệu về cho bộ phận trực ở nhà tiến hành áp giá ngay. Mọi công đoạn được tiến hành tuần tự, làm đến địa bàn nào gọn địa bàn đó, mỗi bộ phận một công việc, như thế cũng tránh được cán bộ phải kham quá nhiều việc.

Đồng chí Đỗ Bá Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện đi lại như con thoi kiểm tra, đôn đốc tình hình tại các xã, kịp thời nắm bắt khó khăn, vướng mắc để tháo gỡ kịp thời. Điện thoại của đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện liên tục cập nhật tiến độ để trực tiếp điều phối các tổ giải phóng mặt bằng.

Trước đó, huyện Bảo Thắng cũng thực hiện rất nhanh việc giải phóng mặt bằng phục vụ thi công tuyến đường dây 500KV Lào Cai - Vĩnh Yên. Khi được hỏi huyện có vận dụng kinh nghiệm gì từ dự án đường dây này không, Phó Chủ tịch UBND huyện Đỗ Bá Hùng bảo mỗi dự án có một đặc thù riêng. Kinh nghiệm của huyện là phải tạo được sự đồng thuận trong Nhân dân ngay khi bắt đầu triển khai dự án, gọi là "đầu có xuôi thì đuôi mới lọt". Đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện cũng thẳng thắn cho biết, quá trình đo đạc, kiểm đếm, thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng chắc chắn sẽ có vướng mắc, ý kiến trong Nhân dân, vì vậy, chúng tôi chỉ đạo cán bộ phải tăng cường giải thích, linh hoạt vận dụng các chính sách sao cho hợp tình, hợp lý.

Khu dân cư Lỵ 1, xã Cam Cọn (Bảo Yên) dự kiến sẽ phải di chuyển nhiều hộ dân.

Trong khi đó, huyện Bảo Yên với kinh nghiệm giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không Sa Pa, đã điều nguyên một "bộ khung" gồm các cán bộ Ban Quản lý dự án huyện, Phòng Nông nghiệp và Môi trường làm việc tại xã Cam Cọn. Tất cả các vị trí chuyên môn tại thực địa, công tác đo đạc, kiểm đếm, xác minh nguồn gốc đất được thực hiện tại chỗ nên những vướng mắc, kiến nghị của người dân được giải quyết ngay.

Tại xã Tân An, Tân Thượng (Văn Bàn), các tổ công tác của huyện còn thuê nhà dân ở gần khu vực giải phóng mặt bằng để trực tiếp thống kê, kiểm đếm, hoàn thiện hồ sơ áp giá ngay tại hiện trường. Dù nhiều tiếc nuối khi nhà ở, tài sản trong khu vực giải phóng mặt bằng, nhưng các hộ dân bị ảnh hưởng đều hiểu đây là dự án trọng điểm quốc gia nên tất cả đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác đo đạc, kiểm đếm.

Triển khai song song các công việc

Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025 với tổng chiều dài tuyến chính là 390,9 km; đoạn thuộc địa phận tỉnh Lào Cai có chiều dài khoảng 66,1 km, đi qua thành phố Lào Cai và các huyện: Bảo Thắng, Bảo Yên, Văn Bàn. Tổng vốn đầu tư là 203.231 tỷ đồng, tương đương 8,37 tỷ USD, phấn đấu hoàn thành chậm nhất năm 2030.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy khảo sát hướng tuyến dự án, đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai.

Dự án có ý nghĩa chiến lược trong việc hình thành mạng lưới vận tải đường sắt ở phía Bắc, chạy theo hành lang Đông - Tây, nối liền vùng Tây Bắc với vùng đồng bằng và cảng biển Hải Phòng - một trong những trung tâm hàng hải lớn nhất Việt Nam. Đồng thời, kết nối vận tải đường sắt với Trung Quốc, trực tiếp là vùng Tây Nam của Trung Quốc - một khu vực có khoảng trên 500 triệu dân và đang phát triển rất mạnh; từ đây sẽ tiếp tục kết nối với đường sắt các nước Á - Âu, tạo động lực phát triển mạnh mẽ, tạo không gian phát triển mới, đẩy nhanh quá trình phát triển đô thị, công nghiệp, du lịch, dịch vụ… tại các địa phương hành lang dọc tuyến.

Đối với tỉnh Lào Cai, đây là cơ hội lịch sử, có một không hai để tỉnh bứt phá, định hình tương lai phát triển trong nhiều thập kỷ tới, góp phần sớm đưa Lào Cai thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc.

Đo đạc, kiểm đếm tại xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai.

Dự án sẽ tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh tham gia quá trình xây dựng, cung cấp vật liệu, dịch vụ logistics, đồng thời tạo ra hàng nghìn việc làm, sinh kế giúp người dân tăng thu nhập và cải thiện đời sống.

Chính vì vậy, dự án nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, thường xuyên của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương. Quốc hội đã ban hành cơ chế, chính sách đặc thù riêng để triển khai, thể hiện sự ưu tiên chiến lược dành cho phát triển hạ tầng giao thông đường sắt.

Công tác chuẩn bị đầu tư được triển khai nhanh chóng, đồng bộ, quyết liệt và đặt ra yêu cầu tiến độ rất cao, phấn đấu để dự án khởi công xây dựng vào ngày 19/12/2025.

Bên cạnh cơ hội to lớn là khối lượng công việc khổng lồ, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng, với diện tích đất phải thu hồi là 652 ha, di dời 774 hộ dân và 104 cơ sở sản xuất. Đây là nhiệm vụ chưa từng có về quy mô và tính chất, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, toàn diện và quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Tỉnh ủy Lào Cai đã thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban, ban hành kế hoạch chi tiết và chỉ đạo quyết liệt với mục tiêu hoàn thành thống kê, kiểm đếm trong tháng 5/2025, chi trả bồi thường trong tháng 6/2025 và phấn đấu bàn giao mặt bằng trong tháng 8/2025.

Đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu tại Hội nghị triển khai đợt thi đua cao điểm "90 ngày đêm hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng" (đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai).

Tại hội nghị triển khai đợt thi đua cao điểm “90 ngày đêm hoàn thành giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai)”, đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị cả hệ thống chính trị tỉnh nghiêm túc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tổ chức triển khai song song, đồng thời các công việc, kiên quyết không để việc sau chờ việc trước, “làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm”, làm việc “xuyên lễ, xuyên tết, xuyên ngày nghỉ”.

Yêu cầu các cấp ủy đảng nêu cao tinh thần trách nhiệm, phải xác định rõ nhiệm vụ triển khai công tác giải phóng mặt bằng của dự án là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong công tác chỉ đạo điều hành; đồng tâm hiệp lực, quyết tâm cao nhất, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích quốc gia, dân tộc và của tỉnh Lào Cai.

Mạnh Dũng