AHLĐ Nguyễn Thị Bình - Bông hồng thép trong lịch sử ngoại giao Việt Nam
Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng, bà Nguyễn Thị Bình là hiện thân tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam bản lĩnh, trí tuệ, giàu lòng nhân ái và thủy chung, kiên định với lý tưởng cách mạng.
Danh hiệu Anh hùng Lao động là sự ghi nhận và tôn vinh của Đảng và Nhà nước với những cống hiến đặc biệt xuất sắc, có ý nghĩa lịch sử to lớn của bà Nguyễn Thị Bình - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo), nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.
Trong giai đoạn 1969-1976, trên cương vị Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, bà Nguyễn Thị Bình đã để lại dấu ấn đặc biệt trong lịch sử ngoại giao Việt Nam khi là nhà nữ ngoại giao đầu tiên và duy nhất đến nay từng ký một Hiệp định quốc tế với đại diện Chính phủ Mỹ trong thời chiến.

Bộ trưởng Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam Nguyễn Thị Bình ký văn kiện Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, ngày 27/1/1973, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở thủ đô Paris (Pháp). Ảnh: TTXVN
Được bạn bè quốc tế trìu mến và kính trọng gọi bằng cái tên “Madam Bình”, bà giữ vai trò là Trưởng đoàn đàm phán của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (1968) và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam (từ năm 1969 đến năm 1973). Bà là người phụ nữ duy nhất ngồi tại bàn đàm phán 4 bên tại Paris này.
Nhắc lại cuộc đàm phán Hiệp định Paris với Mỹ nhằm bàn về chấm dứt chiến tranh tại Việt Nam, Madam Bình khẳng định, đây là một sự kiện đặc biệt quan trọng trong lịch sử 80 năm ngành Ngoại giao.
Bà kể lại, tại cuộc đàm phán 4 bên, Việt Nam có hai đoàn: Đoàn Việt Nam Dân chủ cộng hòa dẫn đầu là Bộ trưởng Ngoại giao Xuân Thủy cùng Cố vấn đặc biệt Lê Đức Thọ và đoàn thứ hai của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam do bà dẫn đầu. Hai đoàn đã phối hợp chặt chẽ, vượt qua mọi khó khăn, đoàn kết hợp lực và sau gần 5 năm đã hoàn thành nhiệm vụ.
Thắng lợi trên bàn đàm phán ngoại giao đã góp phần vào thắng lợi lịch sử trọng đại của dân tộc, dẫn đến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
“Ngày nay, chúng ta có hòa bình, độc lập, thống nhất với vị thế mới, hội nhập quốc tế sâu rộng, với mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam phát triển hùng cường. Tôi tin, với truyền thống 80 năm và bài học lịch sử quý báu, ngành Ngoại giao sẽ phát triển mạnh mẽ, gặt hái nhiều thắng lợi to lớn trong chặng đường mới, xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân”, bà Bình chia sẻ khi nhận danh hiệu Anh hùng Lao động ngày 25/8 do Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng .

Bà Nguyễn Thị Bình, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông nước ngoài. (Ảnh: En.baoquocte)
Trong cuốn sách “Tấm lòng với Đất nước” (của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật), bà Bình đã chia sẻ những dòng hồi ức về cuộc đàm phán Paris: "trong lịch sử ngoại giao thế giới, cuộc đàm phán Paris về Việt Nam từ tháng 5/1968 đến tháng 1/1973 là cuộc đàm phán dài nhất để chấm dứt một cuộc chiến tranh trong thế kỷ XX. Cuộc đàm phán có hơn 200 phiên họp công khai, 45 cuộc họp riêng cấp cao, 500 cuộc họp báo và 1.000 cuộc phỏng vấn - những con số nêu ra không chỉ cho thấy sự khốc liệt của mặt trận ngoại giao, mà còn là bằng chứng sinh động về sự bền bỉ, bản lĩnh và trí tuệ của nền ngoại giao cách mạng".
Không chỉ thể hiện xuất sắc vai trò của một nhà ngoại giao, bà Nguyễn Thị Bình còn để lại dấu ấn đậm nét trong lĩnh vực giáo dục. Bà là nữ Bộ trưởng Giáo dục đầu tiên của Việt Nam từ năm 1976 - 1987 (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) và chính là người đặt nền móng vững chắc cho nền giáo dục Việt Nam thống nhất 2 miền Nam - Bắc sau giải phóng.
Với vai trò này, bà tiếp tục thể hiện tầm nhìn chiến lược, gắn giáo dục với công cuộc kiến quốc trong hòa bình. Những cải cách, những chính sách nhằm nâng cao vai trò người thầy, khơi dậy tinh thần trách nhiệm công dân và tình yêu quê hương đất nước của học sinh đều xuất phát từ một niềm tin: Đất nước chỉ thực sự độc lập, hùng mạnh khi có một thế hệ biết sống vì cộng đồng, vì lợi ích dân tộc.

Bà Nguyễn Thị Bình được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động. (Ảnh: Phong Sơn)
Theo Quỹ hòa bình và Phát triển Việt Nam, dù ở vị trí công tác nào, bà Nguyễn Thị Bình cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của một nhà lãnh đạo luôn tâm huyết, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, cho đất nước, cho nhân dân, dành trọn niềm tin và tình yêu thương của bạn bè, đồng chí, đồng nghiệp.
Ngày 7/8/2025, Văn phòng Chủ tịch nước có Tờ trình số 1053/TTr-VPCTN đề nghị Thủ tướng Chính phủ xét, trình Chủ tịch nước tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động” đối với bà Nguyễn Thị Bình để vinh danh những đóng góp to lớn của bà trong lĩnh vực đối ngoại, đặc biệt với cương vị Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam giai đoạn 1969-1976.
Đến sáng 25/8, tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Ngoại giao, thay mặt Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm trân trọng trao danh hiệu Anh hùng Lao động cho nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình.