AI chỉ là 'trợ thủ', chưa thể thay thợ trong gara ôtô

Giới chuyên môn cho rằng AI chỉ có thể đóng vai trò hỗ trợ, chứ không thể thay thế kinh nghiệm và kỹ năng của người thợ.

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang len lỏi vào hầu hết các lĩnh vực đời sống, từ viết nội dung, sáng tạo hình ảnh đến chẩn đoán bệnh, một câu hỏi được đặt ra: liệu AI có thể sửa ôtô thay con người? Để trả lời, xưởng BMS Cars tại hạt Hampshire (Anh) - một đơn vị chuyên mua lại và tái chế ôtô - đã tiến hành thử nghiệm với ba nền tảng phổ biến là ChatGPT, Google AI Overview và Microsoft Copilot.

Trí tuệ nhân tạo vẫn thua thợ thật trong sửa chữa ôtô.

Nhóm thử nghiệm đặt ra nhiều câu hỏi, từ đơn giản như “đèn cảnh báo vàng trên bảng táp-lô của Audi A3 có nghĩa gì” đến những tình huống phức tạp hơn như “nên sửa hay bỏ chiếc Renault Clio gặp nhiều lỗi”. Kết quả cho thấy ChatGPT có phần vượt trội khi đưa ra lời giải thích chi tiết, dễ hiểu và có tính ứng dụng cao; Google AI Overview xếp sau nhờ cách diễn đạt ngắn gọn, trực quan nhưng thiếu chiều sâu; còn Microsoft Copilot bị đánh giá thấp nhất do câu trả lời lan man và ít tính thực tế.

Tuy vậy, thử nghiệm cũng chỉ ra giới hạn rõ ràng của công nghệ. Không một công cụ nào hiện nay có thể tự mình “sửa” được ôtô hay đưa ra hướng dẫn hoàn toàn chính xác cho mọi tình huống. Một số gợi ý từ AI thậm chí có thể khiến người dùng tự thao tác trên xe mà không có chuyên môn, dẫn tới nguy cơ hư hỏng hoặc mất an toàn. Ông Tim Singer, quản lý xưởng BMS Cars, nhận xét: “AI có thể giúp bạn định hướng, nhưng nó không thay thế được kinh nghiệm và kỹ năng của người thợ.”

Theo phân tích của các chuyên gia, nguyên nhân khiến AI chưa thể thay thế con người trong lĩnh vực này nằm ở bản chất đặc thù của nghề sửa xe. Công việc này đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ năng thủ công, cảm nhận thực tế và khả năng xử lý linh hoạt trước các tình huống không chuẩn hóa. Mỗi chiếc xe, đặc biệt là các dòng đã qua sử dụng hoặc từng được chỉnh sửa, đều có đặc điểm riêng biệt mà AI khó có thể nắm bắt đầy đủ. Bên cạnh đó, yếu tố an toàn và pháp lý trong sửa chữa ôtô cũng là rào cản lớn, bởi mọi thao tác không chính xác đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi xe lưu thông.

Nhiều thợ máy tại Anh chia sẻ rằng, trong thời gian gần đây, họ gặp không ít khách hàng mang xe đến trong tình trạng “sửa sai” sau khi làm theo hướng dẫn của chatbot. Việc dựa hoàn toàn vào AI có thể tạo cảm giác tiết kiệm thời gian hoặc chi phí, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều rủi ro khi máy tính không thể đánh giá được tình trạng vật lý của phương tiện.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa AI không có giá trị trong ngành ôtô. Theo ông Singer, công nghệ này có thể đóng vai trò hỗ trợ rất tốt trong chẩn đoán ban đầu, giúp nhận diện lỗi phổ biến và hướng dẫn người dùng đến bước xử lý phù hợp. Nếu được tích hợp với cơ sở dữ liệu kỹ thuật chuyên sâu của các hãng xe và hệ thống sửa chữa, AI hoàn toàn có thể trở thành công cụ bổ trợ hữu ích cho thợ máy và người dùng.

Về lâu dài, giới chuyên môn cho rằng các xưởng gara cần nhìn nhận AI như một công cụ đồng hành, chứ không phải đối thủ. Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo và con người - nơi AI đảm nhận phần xử lý dữ liệu, còn thợ máy đảm bảo yếu tố kỹ năng và an toàn - sẽ là hướng phát triển khả thi nhất cho ngành dịch vụ sửa chữa ôtô. Việc đầu tư vào đào tạo nhân lực, cập nhật công nghệ và ứng dụng công cụ số hóa sẽ giúp ngành nghề này thích nghi tốt hơn với thời đại mới.

Thử nghiệm của BMS Cars cho thấy một thực tế rõ ràng: trí tuệ nhân tạo đang tiến bộ nhanh chóng, nhưng vẫn còn khoảng cách lớn so với con người ở những lĩnh vực cần sự tỉ mỉ, linh hoạt và cảm nhận thực tế. Trong khi AI có thể trở thành “trợ lý thông minh”, thì người thợ với tay nghề và kinh nghiệm vẫn là yếu tố quyết định giúp chiếc xe vận hành an toàn trên mọi hành trình.

Nguyên Bách