AI trong máy lọc không khí… công nghệ đột phá hay chiêu trò tiếp thị?

Trong thời đại mà mọi thiết bị gia dụng đều được gắn mác “thông minh”, máy lọc không khí cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Nhiều thương hiệu đã tung ra các sản phẩm tích hợp AI, hứa hẹn mang đến trải nghiệm tiện nghi với nhiều tính năng hiện đại. Tuy nhiên, chất lượng của máy lọc không khí gắn mác công nghệ cao có đạt được kỳ vọng của người dùng?

Máy lọc không khí AI thường tích hợp những tính năng hữu ích.

Nhập nhằng khái niệm

Theo khảo sát của PV Khoa học & Đời sống/Báo Tri thức & Cuộc sống, hiện nay, một số dòng máy cao cấp như LG PuriCare Aero Booster PET hay Coway Airmega Icon, Xiaomi Mi Air Purifier đã thực sự ứng dụng AI theo đúng nghĩa: máy ghi nhớ thời điểm người dùng thường bật chế độ ngủ, tự động tăng cường lọc vào giờ cao điểm, và thậm chí phân biệt được nhà có thú cưng để điều chỉnh luồng khí phù hợp.

Chị Vũ Vân Anh, một người dùng tại Đà Nẵng, chia sẻ: "Tôi từng dùng máy lọc không khí Coway Airmega 250 và thấy rõ sự khác biệt. Máy tự động tăng tốc khi tôi nấu ăn, giảm tốc khi đi ngủ. Không cần điều chỉnh thủ công, rất tiện."

Tương tự, LG PuriCare PET lại là ví dụ điển hình cho AI thực thụ. Máy không chỉ nhận diện chất lượng không khí theo thời gian thực mà còn phân tích hành vi người dùng để tối ưu hóa hiệu suất. Chế độ Pet Mode giúp hút lông và mùi thú cưng nhanh hơn gần 77% so với chế độ thường. Người dùng có thể theo dõi mọi thông số qua ứng dụng LG ThinQ, từ nồng độ bụi mịn đến lịch sử hoạt động của máy.

Chuyên gia Nguyễn Văn Hưng nhận định rằng, việc tích hợp AI thường chỉ tối ưu cho các máy có công suất lớn. "Với công suất cơ bản khoảng 30-45W (200-250 khối/giờ) cho một phòng khoảng 25 mét vuông, việc tích hợp AI là lãng phí. Điều này khiến giá cả bị đội lên cao." Chính vì thế, các sản phẩm máy lọc không khí có AI thường tối ưu cho không gian có diện tích từ 50m² trở lên, với giá bán bị đẩy lên từ 10 đến 35 triệu đồng.

Lọc không khí cho không gian nhỏ không cần đến các chức năng AI tốn kém.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Hưng, chuyên gia kỹ thuật tại Trung tâm Công nghệ Môi trường TP HCM, "Phần lớn sản phẩm trên thị trường hiện nay chỉ dừng lại ở mức cảm biến thông minh. Chúng đo được nồng độ bụi, VOCs, độ ẩm... rồi bật/tắt chế độ lọc tương ứng. Đó không phải là AI theo định nghĩa kỹ thuật."

Sự nhập nhằng giữa các khái niệm khiến người tiêu dùng dễ bị cuốn vào vòng xoáy tiếp thị. Một số sản phẩm như Samsung AX60R5080WD hay Panasonic F-PXJ30A được quảng cáo là "AI lọc khí", nhưng thực chất chỉ sử dụng cảm biến PM2.5 để điều chỉnh tốc độ quạt. Các sản phẩm này không có khả năng học hỏi, ghi nhớ thói quen hay kết nối với hệ sinh thái nhà thông minh.

Rào cản giá cao

Không thể phủ nhận rằng AI mang lại sự tiện lợi, nhưng đi kèm là mức giá không hề dễ chịu. Các dòng máy có AI thực thụ thường nằm ở phân khúc từ 10 đến 25 triệu đồng. Ngoài chi phí mua ban đầu, người dùng còn phải đối mặt với chi phí thay màng lọc cao hơn. Một màng lọc HEPA cho LG PuriCare có thể lên tới 1,5 triệu đồng, trong khi dòng phổ thông chỉ khoảng 500–700 nghìn.

Ông Trần Minh Quân, chuyên gia thị trường điện máy gia dụng, nhận định: "AI trong máy lọc không khí là xu hướng tất yếu, nhưng không phải ai cũng cần. Với phòng nhỏ, nhu cầu đơn giản, máy không AI vẫn đáp ứng tốt. Vấn đề là người tiêu dùng cần hiểu rõ mình đang trả tiền cho điều gì."

Máy lọc không khí cũng theo xu hướng AI, theo đó là giá cả.

Một tính năng quan trọng khác của thiết bị tích hợp AI là kết nối IoT. AI chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi người dùng có thể theo dõi và chứng thực quá trình hoạt động thông qua kết nối IoT. Nếu máy không thể đồng bộ với smartphone hoặc không có ứng dụng để theo dõi chất lượng không khí, người dùng gần như "mù thông tin".

Một số dòng máy như Coway Airmega Mighty dù có AI nhưng không hỗ trợ kết nối ứng dụng, khiến trải nghiệm bị giới hạn. Trong khi đó, LG, Dyson, Xiaomi hay Amway Atmosphere Sky đều tích hợp hệ sinh thái thông minh, cho phép người dùng kiểm soát toàn diện. Chị Như Đồng, một người dùng tại Quảng Ngãi, chia sẻ: "Tôi từng mua máy lọc không khí có AI nhưng không có ứng dụng. Sau vài tháng, tôi không biết máy có đang hoạt động hiệu quả không nên lại mua thêm loại có kết nối để theo dõi dễ hơn dùng cho phòng ngủ."

Cần tỉnh táo lựa chọn

Trước ma trận sản phẩm hiện nay, người tiêu dùng cần tỉnh táo và xác định rõ nhu cầu. Nếu sống ở khu vực ô nhiễm cao, có trẻ nhỏ hoặc thú cưng, AI sẽ là trợ thủ đắc lực. Nhưng nếu chỉ cần lọc bụi cơ bản trong phòng ngủ 20–30m², một máy có cảm biến thông minh là đủ.

Chuyên gia Nguyễn Văn Hưng khuyến nghị: "Người tiêu dùng nên thử nghiệm thực tế hoặc đọc kỹ đánh giá trước khi mua. Đừng để bị cuốn theo từ khóa 'AI' mà quên đi hiệu quả thực sự."

AI trong máy lọc không khí là bước tiến công nghệ đáng ghi nhận. Nó giúp tối ưu hóa hiệu suất, tiết kiệm năng lượng và nâng cao trải nghiệm người dùng. Nhưng AI không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Một chiếc máy lọc không khí tốt cần sự cân bằng giữa công nghệ, thiết kế, chi phí và khả năng sử dụng thực tế.

Trong một thị trường đang bị "AI hóa" quá mức, người tiêu dùng cần tỉnh táo, hiểu rõ bản chất công nghệ và chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu thực tế. Bởi cuối cùng, không khí sạch không đến từ thuật toán, mà từ sự lựa chọn thông minh của chính bạn.

Tiêu chí cần cân nhắc khi mua máy lọc không khí AI

- Diện tích phòng & CADR: Chỉ số CADR (lượng không khí sạch cung cấp) và công suất quyết định khả năng lọc. Phòng nhỏ có thể dùng máy công suất thấp, còn không gian rộng như phòng khách, văn phòng cần máy mạnh hơn.

- Mục tiêu sử dụng: Xác định rõ nhu cầu: lọc bụi mịn PM2.5, khử mùi thuốc lá và thức ăn, hay diệt khuẩn – chống dị ứng. Mỗi máy sẽ có thế mạnh riêng.

- Tính năng AI & kết nối: Một số dòng máy có AI tự điều chỉnh chế độ dựa trên mức ô nhiễm và kết nối ứng dụng để theo dõi từ xa. Đây là lựa chọn tiện lợi, nhưng nếu chỉ cần chức năng cơ bản, máy truyền thống cũng đủ dùng.

- Chi phí duy trì: Màng lọc thường phải thay 6–12 tháng, giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng. Cần tính trước chi phí để tránh gánh nặng lâu dài.

- Độ ồn & thiết kế: Máy lọc dùng trong phòng ngủ nên có chế độ yên tĩnh, đồng thời thiết kế gọn gàng, hài hòa với không gian sống.

Công nghệ tổng hợp xăng từ không khí, vận hành bằng năng lượng mặt trời.

Tuệ Minh