Ấn Độ chính thức nói lời chia tay với tiêm kích MiG-21 sau hơn 6 thập kỷ

Không quân Ấn Độ ngày 26/9 đã chính thức cho nghỉ hưu toàn bộ phi đội MiG-21, loại máy bay gắn bó với nước này suốt hơn 6 thập kỷ.

Buổi lễ diễn ra tại căn cứ không quân Chandigarh, miền bắc Ấn Độ, với sự tham dự của Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh cùng nhiều tướng lĩnh và cựu phi công từng gắn bó với dòng tiêm kích huyền thoại này.

Trong không khí trang nghiêm, 36 chiếc MiG-21 cuối cùng đã thực hiện màn bay trình diễn chia tay, khép lại chặng đường dài nhiều vinh quang nhưng cũng không ít mất mát.

Đội bay Surya Kiran đã góp phần làm nên bầu không khí đặc biệt khi biểu diễn nhào lộn trên bầu trời, tái hiện hình ảnh một thời vàng son của lực lượng không quân Ấn Độ.

Theo truyền thống, các tiêm kích MiG-21 có thể sẽ được giữ lại làm hiện vật trưng bày, nhưng chính phủ New Delhi chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Được đưa vào biên chế từ năm 1963, MiG-21 đã trở thành “xương sống” của không quân Ấn Độ trong nhiều thập kỷ, với tổng cộng hơn 874 chiếc được sử dụng.

Máy bay này từng lập nhiều chiến công trong chiến tranh Ấn Độ – Pakistan năm 1971, khi tham gia hàng loạt phi vụ ném bom và giành ưu thế trên không.

Tuy nhiên, cùng với thời gian, MiG-21 bộc lộ nhiều hạn chế kỹ thuật. Các sự cố động cơ, hệ thống thủy lực và điện đã dẫn đến hàng trăm tai nạn, làm hàng trăm phi công thiệt mạng. Biến thể cuối cùng Ấn Độ sử dụng là MiG-21 Bison.

MiG-21 Bison là biến thể nâng cấp đặc biệt của dòng tiêm kích MiG-21, được Ấn Độ triển khai từ cuối những năm 1990 nhằm kéo dài tuổi thọ cho loại máy bay vốn đã phục vụ trong biên chế hơn 3 thập kỷ.

Điểm nổi bật nhất của MiG-21 Bison nằm ở hệ thống điện tử và radar hiện đại hóa. Máy bay được trang bị radar xung Doppler mới, có khả năng phát hiện và khóa mục tiêu ngoài tầm nhìn trực tiếp, một bước tiến lớn so với các phiên bản MiG-21 cũ vốn chỉ phù hợp với không chiến tầm gần.

Ngoài ra, MiG-21 Bison còn được tích hợp hệ thống cảnh báo radar, thiết bị tác chiến điện tử, kính ngắm HUD và mũ phi công gắn hiển thị (HMS), cho phép sử dụng hiệu quả các loại tên lửa hiện đại.

Về vũ khí, ngoài pháo 23 mm GSh-23 và các loại tên lửa cận chiến như R-60, R-73, MiG-21 Bison còn có thể phóng tên lửa không đối không tầm trung R-77, giúp mở rộng đáng kể khả năng tác chiến BVR.

Với tốc độ tối đa khoảng Mach 2, trần bay gần 18 km và tầm hoạt động hơn 1.000 km, MiG-21 Bison vẫn giữ được những ưu thế cơ bản của MiG-21 nhưng đã được bổ sung khả năng chiến đấu phù hợp với môi trường hiện đại.

Tuy vậy, MIG-21 Bison vẫn không thoát khỏi những hạn chế cố hữu của MiG-21. Khung thân nhỏ hẹp, dự trữ nhiên liệu hạn chế và thiết kế từ thập niên 1950 khiến máy bay khó đáp ứng yêu cầu chiến đấu lâu dài.

Các vấn đề an toàn, đặc biệt là tỷ lệ tai nạn cao trong không quân Ấn Độ, cho thấy nâng cấp điện tử không thể khắc phục hoàn toàn những điểm yếu cơ bản.

Dù vậy, MiG-21 Bison đã đóng vai trò quan trọng trong nhiều năm, giúp Ấn Độ duy trì năng lực phòng thủ trên không trong giai đoạn chuyển giao giữa cũ và mới.

MiG-21 Bison không phải là tiêm kích thế hệ 4 thực thụ, nhưng lại là minh chứng cho cách một nền không quân có thể kéo dài vòng đời một vũ khí lạc hậu bằng cách hiện đại hóa hợp lý, trước khi chính thức bị loại biên.

Thượng tướng về hưu Raghunath Nambiar, một trong những cựu phi công MiG-21, khẳng định: “Di sản của MiG-21 là không thể phủ nhận, nhưng đã đến lúc phải để nó ra đi. Dòng máy bay này đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.”

Quyết định loại biên MiG-21 đánh dấu bước ngoặt trong tiến trình hiện đại hóa không quân Ấn Độ.

Thay thế cho thế hệ cũ, New Delhi đang đưa vào biên chế tiêm kích Rafale mua từ Pháp, đồng thời thúc đẩy sản xuất tiêm kích nội địa Tejas với đơn hàng gần 100 chiếc.

Cùng với đó, các thỏa thuận hợp tác quốc tế về chế tạo động cơ và phát triển thế hệ tiêm kích mới cũng đang được xúc tiến, nhằm giúp Ấn Độ chủ động hơn trong chiến lược phòng thủ lâu dài.

Sự chia tay MiG-21 không chỉ là dấu chấm hết cho một biểu tượng, mà còn là lời khẳng định về quyết tâm của Ấn Độ trong việc xây dựng một lực lượng không quân hiện đại, đáp ứng yêu cầu an ninh trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt ở khu vực Nam Á.

Việt Hùng

Theo Reuters, AFP, Military Today