Ẩn họa từ mỹ phẩm handmade bán tràn lan trên Facebook, TikTok

Nhập viện do biến chứng từ mỹ phẩm tự chế mua trên mạng

Thời gian qua, mỹ phẩm tự chế (handmade) xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội, được quảng cáo là chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên, an toàn cho da và có giá thành thấp. Tuy nhiên, các sản phẩm này không qua bất kỳ kiểm định nào từ cơ quan chức năng, người tiêu dùng chủ yếu tin vào lời quảng cáo của người bán.

Thực tế ghi nhận nhiều trường hợp người dùng đã gặp biến chứng nghiêm trọng sau khi sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc này.

Theo thông tin từ Bệnh viện Da liễu Trung ương, thời gian gần đây đơn vị tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị viêm da tiếp xúc, kích ứng, mụn mủ, chảy dịch, thậm chí trợt loét và hoại tử sau khi dùng mỹ phẩm handmade, kem trộn không rõ nguồn gốc. Nhiều sản phẩm trong số đó được quảng bá mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok hay YouTube.

Làn da nữ bệnh nhan sau thời gian dùng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Ảnh: Bác sĩ cung cấp

Đơn cử, trường hợp nữ bệnh nhân 24 tuổi, ở Hà Nội bị viêm da tiếp xúc sau khi sử dụng sản phẩm làm trắng da mua qua mạng. Khi thăm khám, bác sĩ phát hiện vùng da mặt bên trái của người bệnh có hiện tượng phát quang dưới tia UV, biểu hiện của tồn dư chất huỳnh quang dù bệnh nhân đã ngưng sử dụng sản phẩm từ 2 ngày trước.

Theo lời kể, vì muốn cải thiện làn da sạm màu và nám li ti, bệnh nhân đã mua sản phẩm từ một tài khoản mạng xã hội với lời quảng cáo "hiệu quả nhanh chóng". Sau thời gian sử dụng, da mặt bắt đầu nổi mẩn đỏ, mụn li ti, các vết nám lan rộng hơn, khiến cô phải ngưng sản phẩm và đến bệnh viện khám khi tình trạng không thuyên giảm.

Trường hợp khác, nữ bệnh nhân 40 tuổi đến khám trong tình trạng da mặt bị trợt loét, mưng mủ, nhiễm trùng nặng sau khi sử dụng kem trộn được mua trên mạng. Người này cho biết sau khi bôi kem, da mặt có cảm giác châm chích, bỏng rát, được người bán khuyên tiếp tục bôi để "thuốc phát huy tác dụng". Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, vùng má bắt đầu khô căng, xuất hiện vết bỏng rỉ dịch, có mủ vàng đục. Mặc dù đã tự điều trị bằng dầu mù u trong hơn một tháng, tình trạng không những không cải thiện mà còn trở nặng, phải nhập viện.

Chuyên gia y tế cảnh báo

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, TS.BS Vũ Thái Hà - Trưởng khoa Nghiên cứu và Ứng dụng công nghệ tế bào gốc, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho hay, người dân luôn mong muốn làm đẹp một cách nhanh chóng, giá rẻ, hiệu quả lại an toàn nhưng thực tế điều này rất khó vì muốn "hiệu quả, an toàn" thì không thể nhanh và rẻ được.

Trên các diễn đàn làm đẹp nhiều công thức, cách làm mỹ phẩm chưa ai kiểm chứng được chia sẻ rầm rộ (Ảnh minh họa)

BS Hà cũng cảnh báo về mức độ nguy hiểm của các sản phẩm mỹ phẩm không công bố rõ thành phần. "Khi không biết rõ thành phần, người dùng không biết liều lượng. Việc sử dụng quá liều một số hoạt chất có thể gây ra bệnh lý toàn thân, không chỉ ảnh hưởng đến vùng da tiếp xúc", ông nói.

Cũng theo BS, xu hướng làm đẹp cấp tốc và tiết kiệm chi phí đang khiến người tiêu dùng dễ bị thu hút bởi các sản phẩm mỹ phẩm giá rẻ, không rõ nguồn gốc. "Có bệnh nhân đến khám vì làn da nám sạm ngày càng nặng nề hơn mà không biết tại sao. Khi bác sĩ hỏi ra mới biết bệnh nhân dùng mỹ phẩm handmade, kem dưỡng, kem trộn giá rẻ mua trôi nổi suốt một thời gian dài, gây rối loạn sắc tố ngoại sinh. Đây là vấn đề rất hay gặp ở bệnh nhân khi đến khám da liễu", BS Hà nói thêm.

Theo PGS.TS Lê Hữu Doanh - Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, một trong những vấn đề đáng lo ngại hiện nay là người tiêu dùng thường xuyên gặp phải các phản ứng ngoài mong muốn sau khi sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Các trường hợp phổ biến bao gồm viêm da tiếp xúc, kích ứng mạnh hoặc phản ứng với các hoạt chất hóa học mà người dùng không hề hay biết do không có thông tin trên nhãn mác sản phẩm.

Ông Doanh nhấn mạnh, mỹ phẩm không chỉ là sản phẩm làm đẹp mà còn có tác động trực tiếp đến sức khỏe làn da và toàn cơ thể. Do vậy, việc sử dụng các sản phẩm không kiểm soát, không kiểm định rõ ràng là rất rủi ro. "Người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý lựa chọn mỹ phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được cơ quan chức năng kiểm định về chất lượng, nhằm đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng", ông nói.

Kiểm tra toàn diện hoạt động sản xuất, quảng cáo mỹ phẩm tự chế

Trước thực trạng bùng phát mỹ phẩm handmade kém chất lượng, ngày 30/5, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có văn bản yêu cầu các Sở Y tế địa phương kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh, quảng cáo mỹ phẩm tự chế, mỹ phẩm nhà làm được rao bán trên mạng.

Trường hợp vi phạm như không được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, chưa được cấp số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm, không bảo đảm chất lượng hoặc quảng cáo không đúng quy định, thổi phồng tính năng, công dụng... sẽ bị xử lý.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý Dược cũng đề nghị các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube cùng các sàn thương mại điện tử chủ động rà soát và gỡ bỏ nội dung quảng cáo mỹ phẩm vi phạm pháp luật. Những sản phẩm quảng bá phải có đầy đủ thông tin về nguồn gốc, cơ sở sản xuất và phải được cấp chứng nhận đủ điều kiện sản xuất theo quy định.

Công an triệt phá cơ sở sản xuất, buôn bán số lượng lớn mỹ phẩm giả do Nguyễn Thị Dung làm chủ. Ảnh: Công an Thanh Hóa

Thực tế thời gian qua cho thấy, các cơ quan chức năng đã liên tiếp phát hiện nhiều trường hợp vi phạm liên quan đến mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng giả, gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng. Các sản phẩm vi phạm này đã bị thu hồi, tiêu hủy theo quy định.

Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Nguyễn Thị Dung, đối tượng bị cáo buộc sản xuất, buôn bán mỹ phẩm giả. Theo kết quả điều tra ban đầu, từ tháng 12/2024, Dung bắt đầu kinh doanh mỹ phẩm trên mạng xã hội Facebook.

Lợi dụng sự dễ dãi trong giao dịch trực tuyến, Dung đã tự pha trộn các loại kem, serum giá rẻ (khoảng 50.000 đồng/kg), cho thêm chất tạo màu, tạo mùi rồi đóng vào các vỏ chai mỹ phẩm cũ để bán lại như hàng thật. Tính đến thời điểm bị bắt, đối tượng này đã bán hơn 1.000 đơn hàng trên phạm vi toàn quốc.

Trước những diễn biến phức tạp, các chuyên gia y tế tiếp tục khuyến cáo người tiêu dùng cần thận trọng khi lựa chọn mỹ phẩm, ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được cấp phép và kiểm định bởi cơ quan có thẩm quyền.

PGS.TS Lê Hữu Doanh nhấn mạnh: "Việc sử dụng mỹ phẩm không kiểm soát không chỉ gây tổn thương ngoài da mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Người tiêu dùng không nên đặt niềm tin tuyệt đối vào quảng cáo trên mạng, đặc biệt là những sản phẩm không rõ nguồn gốc, không kiểm định chất lượng".

Nguyên Thảo