Anh tham gia hiệp ước xuất khẩu quốc phòng châu Âu

Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo trang tin tức quân sự Army Technology, Anh ngày 10/12 chính thức tham gia Hiệp định Kiểm soát Xuất khẩu Quốc phòng, một cơ chế hợp tác giữa Pháp, Đức và Tây Ban Nha nhằm giảm bớt thủ tục cấp phép cho các thương vụ vũ khí trong khối. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu quốc phòng toàn cầu tăng mạnh và các ngành công nghiệp châu Âu tìm cách đơn giản hóa quy trình xuất khẩu.

Hiệp ước được Pháp và Đức ký kết năm 2021, sau đó có thêm Tây Ban Nha, đặt ra quy trình phối hợp cấp phép giữa các nước tham gia dựa trên ngưỡng tỷ lệ đóng góp sản phẩm quốc phòng được tích hợp trong hệ thống vũ khí cuối cùng. Theo thông tin từ Ủy ban Thỏa thuận Quốc tế của Thượng viện Anh, các doanh nghiệp Anh sẽ được phép đưa tối đa 20% linh kiện vào hệ thống vũ khí mà không phải chờ quy trình xét duyệt kéo dài.

Tuy nhiên, hiệp ước vẫn giữ cơ chế “phản đối có điều kiện”, theo đó mỗi quốc gia có tối đa hai tháng để tiến hành các thủ tục từ chối một thương vụ nếu đánh giá thương vụ đó ảnh hưởng đến lợi ích trực tiếp hoặc an ninh quốc gia. Các nước tham gia cho rằng quy định này duy trì sự kiểm soát chiến lược cần thiết trong bối cảnh môi trường an ninh biến động.

Trong thông cáo phát đi cùng ngày, Chính phủ Anh cho biết việc gia nhập hiệp ước diễn ra sau loạt hợp đồng quốc phòng đáng chú ý, trong đó có thương vụ bán tàu hộ tống cho Na Uy và thỏa thuận cung cấp tiêm kích Typhoon cho Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ trưởng Công nghiệp và Quốc phòng Luke Pollard nhận định hiệp ước sẽ giúp tăng tốc khả năng xuất khẩu các nền tảng quốc phòng chất lượng cao của Anh.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Anh nỗ lực mở rộng hiện diện ngoại giao - quân sự tại Nam Kavkaz. Trong năm nay, Anh đã bổ nhiệm tùy viên quốc phòng thường trú đầu tiên tại Armenia và Azerbaijan, đồng thời dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm xuất khẩu vũ khí kéo dài ba thập kỷ đối với hai nước này.

Dù vậy, giới phân tích ghi nhận thời gian đàm phán kéo dài để Anh gia nhập hiệp ước phản ánh những khó khăn chính trị hậu Brexit. London bày tỏ mong muốn tăng cường hợp tác quốc phòng trong Chiến lược Quốc phòng hồi tháng 6 và Chiến lược Công nghiệp Quốc phòng hồi tháng 9, nhưng tiến trình hội nhập với các cơ chế châu Âu diễn ra chậm hơn kỳ vọng.

Tháng 5 vừa qua, Anh và Liên minh châu Âu không đạt đồng thuận về các thỏa thuận quốc phòng hậu Brexit dù đã thảo luận nhiều vòng. Hai bên chỉ nhất trí kéo dài đàm phán, trong khi EU vẫn để ngỏ khả năng cho phép doanh nghiệp Anh tiếp cận quỹ quốc phòng SAFE trị giá 150 tỷ USD.

Việc Pháp chấp thuận đề nghị tham gia hiệp ước của Anh từ tháng 6 năm 2025 và hiệp định được trình lên Quốc hội từ đầu tháng 9 cho thấy tiến trình phụ thuộc nhiều vào bối cảnh chính trị giữa Anh và EU. Dù vậy, giới quan sát đánh giá việc tham gia cơ chế kiểm soát xuất khẩu chung có thể giúp London giảm rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng trong các dự án quốc phòng đa quốc gia.

Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc